Luszczyca paznokci a stawy - Wpływ na zdrowie i życie codzienne
Łuszczyca skóry stóp – co to jest?
Psoriasis, bo tak się nazywa łuszczyca po łacinie, występuje zwykle na podeszwach dłoni i stóp oraz na skórze pokrywającej większe stawy, tj. kolana, kostki, łokcie. Zmiany, jakie wywołuje, są też zwykle takie same na wszystkich zajętych częściach ciała. Ogniska łuszczycy są pokryte grubą warstwą łusek skórnych i często sprawiają ból.
Od podologa wymagana jest znajomość pochodzenia tej choroby, odróżniania jej od innych, często bardzo podobnych chorób skóry oraz umiejętność postępowania w celu złagodzenia objawów (bolesności) i przywrócenia – szczególnie paznokciom – estetycznego wyglądu.
Najtrudniejszym przypadkiem łuszczycy skóry stóp jest jej forma pęcherzykowata nazywana też łuszczycą krostkową (palmoplantare pustuloese psoriasis). Jest ona niestety bardzo często mylona z grzybicą skóry, wypryskiem potnicowym, nadmiernym rogowaceniem naskórka spowodowanym nadpotliwością, rogowaceniem na skutek infekcji brodawkowej, liszajem płaskim czy atopowym zapaleniem skóry.
Oznacza to, że rany na skórze stóp, wysypki, deformacje paznokci czy boleśnie zdeformowane stawy nie muszą być wywołane łuszczycą skórną lub jej odmianą stawową (psoriasis arthritis).
Leczenie miejscowe
- preparaty keratolityczne zawierające 5–10% kwasu salicylowego lub mocznika – powodują zmniejszenie ilości łusek, poprawiają przenikanie innych preparatów
- dziegcie (pochodne węgla kamiennego) – używane są głównie w postaci maści i past, mają właściwości antyproliferacyjne
- cygnolina – stosowana głównie w tzw. leczeniu minutowym, w stężeniach 0,5-2%, rozpoczynając od małych stężeń i zwiększając je w zależności od reakcji skóry, preparat jest nanoszony na skórę na kilka minut, a następnie zmywany
- glikokortykosteroidy – mają silne właściwości przeciwzapalne, antyproliferacyjne i immunomodulujące, ze względu na możliwość wystąpienia działań niepożądanych związanych z nieprawidłowym stosowaniem tych preparatów, należy je stosować wyłącznie pod kontrolą lekarza
- analogi witaminy D3 (kalcypotriol, takalcytol) – preparaty te dają dobre efekty terapeutyczne przy mniejszych działaniach niepożądanych w porównaniu z miejscowo stosowanymi kortykosteroidami.
- fototerapia – polega na ekspozycji na światło ultrafioletowe wytwarzane przez specjalne lampy (wykorzystuje się promieniowanie wąskopasmowe UVB 311nm), musi przebiegać pod nadzorem przeszkolonego personelu
- fotochemioterapia – inaczej terapia PUVA (Psoralen Ultra-Violet A), to naświetlanie promieniowaniem UVA po podaniu psolarenu, leku światłouwrażliwiającego
- metotreksat – jest to najczęściej stosowany w łuszczycy lek cytostatyczny, przed jego włączeniem należy wykonać podstawowe badania laboratoryjne, morfologię krwi z rozmazem, badanie czynności nerek oraz wątroby, RTG klatki piersiowej oraz przeprowadzić ogólne badanie lekarskie, lek może być przyjmowany wyłącznie pod kontrolą lekarza
- cyklosporyna A – to silnie działający lek immunosupresyjny skuteczny we wszystkich postaciach łuszczycy, jednak ze względu na nefrotoksyczność wskazany jest głównie w przypadkach łuszczycy szczególnie rozległej i opornej na inne metody leczenia, podawanie wiąże się z koniecznością monitorowania parametrów laboratoryjnych oraz ciśnienia tętniczego krwi
- retinoidy – normalizują proliferację i różnicowanie keratynocytów oraz ograniczają stan zapalny, wskazane są do stosowania w łuszczycy krostkowej, ponieważ mają działanie teratogenne, kobiety w wieku rozrodczym mogą je przyjmować tylko równocześnie, stosując antykoncepcję, którą muszą utrzymać jeszcze przez 2 lata po zakończeniu leczenia, najczęściej występujące objawy niepożądane to suchość ust, nosa, oczu, błon śluzowych oraz wypadanie włosów
- leki biologiczne – są to preparaty działające na określone cytokiny, które biorą udział w immunopatogenezie łuszczycy, podawane są w iniekcjach, podskórnie lub dożylnie, w ostatnich latach do leków starszej generacji – inhibitorów TNF-α dołączyły inhibitory interleukiny 17 oraz najnowsze, inhibitory interleukiny 23, leki biologiczne są podawane w ramach programów lekowych.
Łuszczyca paznokci - przyczyny
Nie wiadomo, co jest przyczyną łuszczycy. Część specjalistów przychyla się do opinii, że jest to choroba autoimmunologiczna, co oznacza, że z niewiadomego powodu organizm zaczyna atakować własne tkanki i niszczy je. Jednak jest cała lista czynników, które mogą być zarówno zapalnikiem, jak i powodować nawroty w przypadku łuszczycy u osób, które mają do niej predyspozycje, m.in.:
- infekcje ostre i przewlekłe, np. angina paciorkowcowa i wirusowe, np. odra, ospa, półpasiec, różyczka, przewlekłe zapalenie zatok, próchnica, nawracające zapalenie pęcherza, przydatków, pęcherzyka żółciowego, przerośnięte migdałki
- choroby przewlekłe - cukrzyca, dna moczanowa
- leki - niektóre antybiotyki, np. tetracycliny, sole litu, betablokery, sterydy, interferon, leki hormonalne
- stres - zarówno ostry, jak i przewlekły, każdy wstrząs psychiczny