U nas zapłacisz kartą
Uczulenie na słońce - Przyczyny, Objawy i Sposoby Leczenia
Uczulenie na słońce - przyczyny i czynniki ryzyka
Fotodermatoza idiopatyczna pojawia się zwykle podczas pierwszego kontaktu skóry ze słońcem. Po zimie organizm nie wytworzył jeszcze odpowiedniej ilości melaniny - barwnika, który chroni skórę przed szkodliwym działaniem słońca, co jest przyczyną dokuczliwych objawów skórnych.
Przykładami tego rodzaju fotodermatozy są osutki świetlne, świerzbiączka letnia, pokrzywka słoneczna, opryszczki ospówkowate i młodzieńcza osutka wiosenna.
Z kolei za reakcję fototoksyczną odpowiadają substancje chemiczne zawarte w kosmetykach (np. perfumach), leki (np. leki przeciwbólowe, środki antykoncepcyjne, niektóre antybiotyki), a także zioła (np. dziurawiec).
Tego typu reakcja może wystąpić u każdego, pod warunkiem zadziałania substancji fototoksycznej i promieniowania UV w odpowiednio dużej dawce.
Reakcja fotoalergiczna różni się od fotodermatozy idiopatycznej i reakcji fototoksycznej tym, że bierze w niej udział układ odpornościowy.
Reakcja fotoalergiczna powstaje w wyniku wystawienia skóry na działanie substancji uczulającej, tzw. fotohaptenu, i promieniowania UV (najczęściej UVA).
Zmienione pod wpływem słońca cząstki substancji uczulającej łączą się z białkami skóry, co prowadzi do wytworzenia alergenów uczulających, które układ odpornościowy zapamiętuje.
W konsekwencji do pojawienia się objawów alergii dochodzi po każdym następnym kontakcie z tą konkretną substancją uczulającą (niezależnie do jej dawki) i nawet po krótkim pobycie na słońcu.
Do substancji fotoalergizujących można zaliczyć m.in. niektóre leki (np. sulfonamidy), substancje zapachowe (np. piżmo ambratowe) i substancje roślinne (np. zawarty w czosnku diallilodisiarczek).
Warto wiedzieć, że ryzyko uczulenia na słońce wzrasta u chorych na bielactwo (nie mają oni melaniny, więc skóra łatwo ulega poparzeniom słonecznym), toczeń rumieniowaty i osób zmagających się ze schorzeniami metabolicznymi (np. porfirie).
Alergia na słońce u dzieci i dorosłych
Czy to przejdzie?
Kiedy zauważamy alergię na słońce u dzieci zastanawiamy się czy może przejść z wiekiem. Jest to oczywiście możliwe, ale badania pokazują, że u 25% populacji nasiliło się występowanie wysypki, pokrzywki od słońca i innych objawów. W przypadku nadwrażliwości u dziecka można próbować powoli przyzwyczajać skórę do słońca. Możliwe jednak, że będzie to wymagane każdego roku od nowa.
U połowy osób, które zmagają się z alergią skórną na słońce utrzymuje się ona mniej więcej na równym poziomie przez całe życie. Dlatego warto próbować hartowania, w cięższych przypadkach uciec się do leków, ale nie liczyć na cudowne ozdrowienie.
Odradza się natomiast całkowitą ochronę dziecka przed słońcem. Jak wspomnieliśmy wcześniej promienie UV są niezbędne do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu. Pozbawienie dziecka dostępu do światła słonecznego skazuje je na schorzenia innego rodzaju. Być może gorsze i bardziej dokuczliwe niż wysypka albo rumień na twarzy.
Nadwrażliwość skóry i jak ją zabezpieczyć
Co można zrobić? Uczulenie na słońce wymaga właściwej diagnozy. Dużo zależy od tego jak wygląda uczulenie. Dzieci z silną nadwrażliwością np. bielactwem czy chorobami genetycznymi, powinny unikać ostrego słońca. Warto pamiętać o kremie z nieco silniejszym filtrem UV. To dotyczy również dorosłych. Starsze osoby z problemami skórnymi, nawet jeżeli nie są one zakwalifikowane jako fotodermatoza, powinny zabezpieczać się odpowiednim kremem. Mówimy tu o kremach z filtrem SPF 50.
W przypadku lżejszego słońca albo przebywania w zacienionym miejscu wystarczy krem lub oliwka z jakimkolwiek zabezpieczeniem filtrem UV. Warto też nosić przewiewne, jasne ubrania. Kolor biały odbija promienie słoneczne. Dzięki temu skóra nie tylko nie jest narażona na wystąpienie objawów uczulenia słonecznego, ale nie będzie się przegrzewać.
Jeżeli planujemy zahartować skórę u siebie lub u dziecka, to dobrze nie robić tego w trakcie leczenia lekami, które wymieniliśmy wcześniej. To samo dotyczy suplementów diety z dziurawcem. Jeśli nie zagraża to naszemu życiu i zdrowiu warto przerwać przyjmowanie leku lub suplementu przed rozpoczęciem hartowania skóry. Taką decyzję trzeba jednak skonsultować z lekarzem.
Alergia na słońce – polimorficzna osutka świetlna – objawy
Zwykle polimorficzna osutka świetlna (PMLE) występuje wiosną i wczesnym latem. Może jednak pojawić się zimą, po korzystaniu z solarium lub po wakacjach w ciepłych krajach. Zmiany skórne występują zwykle w ciągu kilku godzin (czasami kilku dni) po ekspozycji na słońce i towarzyszy im intensywny świąd. Wysypka trwa od jednego do kilku dni, a następnie ustępuje, jeśli unika się dalszej ekspozycji na słońce. Czasami wysypka utrzymuje się przez kilka tygodni. Zmiany goją się bez powstawania blizn. Charakterystyczną cechą polimorficznej osutki świetlnej jest to, że jest najbardziej nasilona wiosną i wczesnym latem, łagodnieje wraz z postępem lata i ustępuje jesienią lub zimą, a następnie powraca kolejnej wiosny.
W przypadku polimorficznej osutki świetlnej może występować kilka różnych rodzajów zmian skórnych (jak sama nazwa wskazuje – polimorficzna, czyli mająca wiele postaci), ale zwykle u danej osoby jest to określony rodzaj zmian skórnych i kiedy wysypka nawraca, wygląda tak samo, jak podczas poprzednich epizodów. Najczęściej są to swędzące, czerwone grudki, plamy lub krosty. Rzadziej zmiany przypominają ukąszenia owadów lub rumień wielopostaciowy.
Alergia na słońce: czerwone grudki, plamy i krosty. Fot. istockphoto.com
Wysypka najczęściej pojawia się na obszarach skóry narażonych na działanie promieni słonecznych – w górnej części klatki piersiowej, na dekolcie, szyi, ramionach, a czasami także łydkach. Choroba występuje częściej tam, gdzie skóra w czasie zimy jest zakryta. Wysypka rzadko występuje na twarzy i grzbietach dłoni.
Rzadko wysypce mogą towarzyszyć objawy ogólnoustrojowe, takie jak gorączka, dreszcze, ból głowy i nudności.
Wpływ słońca na organizm
Dzięki promieniom słonecznym w skórze wytwarza się witamina D3, która ma zbawienne działanie, ponieważ wzmacnia odporność organizmu chroniąc go przed różnymi infekcjami. Oczywiście jeżeli zażywamy kąpieli słonecznych z umiarem.
Oprócz dobroczynnego wpływu promieni słonecznych na organizm, mogą one mieć także negatywny wpływ, zwłaszcza dla osób, uczulonych na słońce. Z powodu nadwrażliwości organizmu na promieniowanie UV mogą wystąpić różne objawy, które są charakterystyczne dla alergii skórnych. Dlatego może to być szereg zmian skórnych takich jak na przykład zaczerwienienia skóry, wysypka pęcherzyki, guzki czy złuszczanie się naskórka. Oprócz objawów skórnych mogą wystąpić także objawy ogólnoustrojowe między innymi dreszcze, gorączka, złe samopoczucie, ból głowy.
