Atopowe zapalenie skóry - Kody ICD, Objawy, Diagnoza i Leczenie
Atopowe zapalenie skóry (AZS) u dzieci i niemowląt: przyczyny, objawy i leczenie
Atopowe zapalenie skóry (AZS) należy do zapalnych alergicznych chorób skóry i jest związane z uczuleniem na substancje znajdujące się w środowisku zewnętrznym, czyli na tzw. alergeny.
Rozpoczyna się zazwyczaj we wczesnym dzieciństwie, charakteryzuje się długotrwałym przebiegiem i tendencją do nawrotów nawet po długim okresie bezobjawowym. Choroba ta niewątpliwie ma podłoże genetyczne, co jest związane zarówno z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu immunologicznego, jak i wadliwą budową naskórka.
U większości chorych na atopowe zapalenie skóry stwierdza się zwiększone stężenie immunoglobuliny E (przeciwciała klasy IgE), a więc białka zaangażowanego w procesy alergiczne. Przeciwciała te skierowane są przeciwko m.in. alergenom zawartym w pokarmach (np. białku mleka krowiego, białku jaja kurzego, mące), alergenom unoszącym się w powietrzu (np. pyłkom drzew, traw, chwastów oraz roztoczom kurzu domowego, sierści zwierząt, pleśniom). Ważną rolę w wywoływaniu zmian skórnych odgrywają również układy hormonalny i nerwowy, a istotne znaczenie ma też stres, który może powodować nawet zaostrzenie stanu klinicznego.
Przyczyny AZS
Za rozwój atopowego zapalenia skóry odpowiadają czynniki genetyczne, immunologiczne, mikrobiologiczne, środowiskowe oraz defekt bariery naskórkowej.
Ryzyko rozwoju AZS u dzieci rodziców obciążonych atopią, czyli tych, u których występują lub rozpoznawano AZS, astmę, alergiczny nieżyt nosa, alergię pokarmową, jest wyższe niż u osób zdrowych.
Podstawowe grupy genów, których zaburzenia odpowiadają za powstanie AZS, to geny kodujące białka budujące naskórek oraz geny kodujące białka biorące udział w reakcjach immunologicznych/odpornościowych/zapalnych.
Filagryna jest jednym z białek tzw. koperty rogowej naskórka. Z filagryny powstaje czynnik naturalnie nawilżający skórę, zatem zmniejszenie ilości filagryny powoduje niedobór naturalnego czynnika nawilżającego i tym samym sprawia, że skóra jest sucha. Z brakiem filagryny związany jest także niekorzystny wzrost pH skóry. Z kolei podwyższone pH skóry stwarza niesprzyjające warunki dla syntezy lipidów (tłuszczy) wypełniających przestrzenie międzykomórkowe w najbardziej zewnętrznej warstwie skóry, czyli w warstwie rogowej.
Wykazano silny związek między mutacjami w genie kodującym filagrynę (FLG) a predyspozycją do rozwoju atopowego zapalenia skóry. Posiadanie mutacji w genie kodującym filagrynę związane jest także z podwyższonym poziomem IgE w surowicy, ciężkim przebiegiem AZS oraz współwystępowaniem astmy. Szacuje się, że do 40% osób chorujących na AZS posiada mutacje w genie kodującym filagrynę, co oznacza że na AZS można zachorować nawet w przypadku braku takiej mutacji.
Atopowe zapalenie skóry jest silnie związane z nieprawidłową funkcją niektórych składowych układu odpornościowego (immunologicznego), takich jak limfocyty, mastocyty, komórki Langerhansa. Wiodącą rolę odgrywają tu limfocyty Th2 (tzw. pomocnicze), które wytwarzają nadmierne ilości cytokin-interleukin – białek odpowiedzialnych za wzniecanie reakcji zapalnej (np. IL-4, IL-13) czy powstawanie świądu (IL-31). Równolegle z nimi nadmierną aktywność mogą przejawiać limfocyty Th17, Th22 i Th1, które produkują szereg cytokin zaangażowanych w powstanie i podtrzymywanie stanu zapalnego w skórze.
AZS na nogach – jak wybrać dobry emolient do codziennej pielęgnacji?
Do pielęgnacji skóry atopowej na nogach można zastosować także półtłusty krem Linoeparol Sensitive z olejem z nasion wiesiołka. Przy nasilonej suchości i potrzebie silniejszego natłuszczenia, dobrym wyborem może być również maść konopna Cutis Help E. Rekomendowane dla skóry atopowej są też kosmetyki marki Atoperal. Więcej wskazówek dotyczących tego, czym kierować się podczas wyboru dobrego emolientu, można znaleźć w artykule: Atopowe zapalanie skóry – leczenie. Jak dobrać preparat dla skóry z AZS?.
Atopowe zapalenie skóry na nogach to częsty problem, który wymaga wprowadzenia odpowiednich zmian w codziennej pielęgnacji. Stosowanie dobrej jakości emolientu przynosi szybkie uczucie ukojenia i otulenia skóry. Łagodzi uporczywy świąd i suchość. Zmiękcza skórę oraz zmniejsza jej łuszczenie. Emolienty to niezbędny element leczenia AZS na nogach oraz zapobiegania nawrotom choroby.