U nas zapłacisz kartą
Atopowe zapalenie skóry - Kody ICD, Objawy, Diagnoza i Leczenie
AZS u dzieci i niemowląt - sposoby leczenia
Leczenie AZS zależy od wieku pacjenta, rozległości i nasilenia zmian skórnych. Jeśli zostały ustalone czynniki uczulające, należy w miarę możliwości ich unikać, ale podstawową rolę leczniczą spełnia prawidłowa pielęgnacja skóry dziecka. W związku z nasiloną suchością skóry należy nawilżać i natłuszczać skórę specjalnymi preparatami zwanymi emolientami. Tak więc zaleca się środki miejscowe o pH 5,5 (emulsje do kąpieli, kremy, lotiony, maści), przeznaczone do skóry atopowej, które dodatkowo łagodzą dolegliwości świądowe. Skóra dziecka chorego na AZS wymaga 3–4-krotnej aplikacji preparatu w ciągu doby.
W przypadku ognisk zapalnych przebiegających z tworzeniem świądowych grudek czy lichenizacją konieczne jest zastosowanie preparatów przeciwzapalnych. W tej grupie leków znajdują się zwłaszcza preparaty steroidowe, które ze względu na różną siłę działania i możliwość wywoływania działań niepożądanych powinien dobrać indywidualnie lekarz dermatolog. Nową bezpieczniejszą grupą leków do stosowania zewnętrznego są inhibitory kalcyneuryny, które dodatkowo można stosować profilaktycznie w celu zapobiegania zaostrzeniom. Z powodu intensywnego świądu dzieci z AZS wymagają terapii przeciwświądowej z zastosowaniem leków przeciwhistaminowych. Niektóre z leków (tzw. pierwszej generacji) wykazują dodatkowo efekt uspokajający i ułatwiają zasypianie.
W cięższych przypadkach znaczenie lecznicze ma fototerapia (naświetlania promieniami ultrafioletowymi), a w erytrodermii wskazane są hospitalizacja dziecka i rozważenie terapii z użyciem silnych środków przeciwzapalnych (nawet podawanych dożylnie). Ponadto u dzieci z udokumentowaną alergią (czyli określoną na podstawie objawów i przeprowadzonych badań dodatkowych) można rozważyć tzw. immunoterapię swoistą, powszechnie nazywaną odczulaniem (zobacz: Immunoterapia alergenowa).
Atopowe zapalenie skóry - co to za choroba?
Atopowe zapalenie skóry (AZS, łac. dermatitis atopica) to przewlekła choroba zapalna skóry. W jej przebiegu często dochodzi na zmianę do wygaszania i ponownego nasilania się objawów choroby. Obecnie uważa się, że rozwój atopowego zapalenia skóry ma związek z kombinacją czynników genetycznych, środowiskowych oraz immunologicznych.
Atopowe zapalenie skóry u dzieci
Atopowe zapalenie skóry u dzieci to problem częsty i uciążliwy. Jest i dobra wiadomość: wiele dzieci z wiekiem wyrasta z atopowego zapalenia skóry, dzięki czemu z czasem rzuty choroby są rzadsze, lżejsze lub mogą całkowicie ustać.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to choroba autoimmunologiczna, co oznacza, że jest to nieprawidłowa reakcja organizmu, który atakuje sam siebie. Układ odpornościowy w tym przypadku atakuje swoje komórki skóry.
Przyczyną takiej reakcji może być alergia na pokarm np. białka mleka krowiego, gluten, alergia wziewna np. pyłki roślin, alergia na kosmetyki np. stosowane kremy, proszki. Zauważono, że AZS jest to schorzenie, które może być dziedziczone.
Objawy mogą pojawić się już w pierwszych miesiącach po narodzinach. Na ciele dziecka pojawia się rumień, zaczerwienienie, dziecko drapie się niekiedy aż do krwi. Szczególnie charakterystyczne dla AZS są zmiany w zgięciach łokci i pod kolanami.
Leczenie powinno dotyczyć zarówno objawów, jak i przyczyn. Niestety ich ustalenie bywa trudne, ponieważ do ok. 4 r.ż. testy pod kątem alergii u dzieci bywają niemiarodajne. Oprócz smarowania skóry i kąpieli w emolientach podawane są leki przeciwhistaminowe, jeśli wyeliminowanie alergenu nie jest możliwe (np. pyłki roślin).
Atopowe zapalenie skóry u dorosłych
Atopowe zapalenie skóry u dzieci i atopowe zapalenie skóry u dorosłych ma podobne objawy. Najbardziej charakterystycznym jest uporczywy świąd, który znacząco pogarsza jakość życia pacjentów. Warto podkreślić, że AZS to nie to samo, co łojotokowe zapalenie skóry.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia AZS u dziecka i niemowlęcia?
Po intensywnym leczeniu zaostrzenia AZS może nie być zmian skórnych, ale wskazana jest stała codzienna pielęgnacja skóry dziecka specjalnymi preparatami przeznaczonymi do pielęgnacji skóry atopowej, czyli emolientami. Obecnie na rynku medycznym znajduje się wiele takich preparatów, które mają różnorodną konsystencję (w zależności od preferencji: lotiony, mleczka, kremy, tłuste kremy) i mogą być dodawane do kąpieli.
Skóra chorego dziecka nawet w okresie bezobjawowym powinna być nawilżana 3–4-krotnie w ciągu dnia. Utrzymanie prawidłowego nawilżenia naskórka ogranicza wchłanianie alergenów przez skórę i redukuje świąd. Należy bezwzględnie unikać środków drażniących, a także kontaktu z uczulającymi alergenami. W przypadku stwierdzenia alergii na niektóre alergeny (roztocza kurzu, pleśnie) zaleca się wprowadzenie zmian w otoczeniu dziecka, np. usunięcie dywanów w sytuacji alergii na roztocza kurzu.
Atopowe zapalenie skóry u dziecka - zdjęcia
Ryc. 1. Typowa lokalizacja zmian skórnych u dziecka z AZS
Ryc. 2. Zmiany rumieniwo-grudkowe w okolicach podkolanowych u dziecka
Ryc. 3. Rozsiane zmiany wypryskowate na skórze przedramion i rąk
Ryc. 4. Swędzące zmiany wypryskowate w typowej dla AZS lokalizacji
Ryc. 5. Zmiany wypryskowate na skórze twarzy dziecka
Ryc. 6. Ogniska lichenizacji w obrębie skóry nadgarstków w przebiegu AZS
Co robić, aby uniknąć zachorowania dziecka na AZS?
W przypadku dzieci, u których nie obserwuje się jeszcze objawów chorobowych, a w rodzinach występują choroby alergiczne, zaleca się karmienie naturalne noworodków i niemowląt, odpowiednią dietę matek karmiących, opóźnienie i stopniowe rozszerzanie diety dziecka w zakresie pokarmów stałych oraz ograniczenie kontaktu dziecka z alergenami środowiskowymi.
Jeżeli wystąpią wczesne objawy chorobowe, należy zmniejszyć kontakt organizmu pacjenta ze szkodliwymi czynnikami środowiskowymi, odpowiednio pielęgnować skórę dziecka oraz zapobiegać infekcjom. Ogniska zapalne (np. w jamie ustnej w postaci próchniczych, niedoleczonych zębów czy obecność ropnych migdałków) mogą być przyczyną nasilenia zmian skórnych, zatem istotne jest ich jak najwcześniejsze wyleczenie.
