Wszystko, co musisz wiedzieć o atopowym zapaleniu skóry
Najnowsze metody leczenia AZS
Najnowszą metodą leczenia atopowego zapalenia skóry są leki biologiczne. Od 2022 roku w Polsce dostępne są dwa nowe leki: upadacitinib i abrocitinib. Zanim jednak pacjent zostanie zakwalifikowany do leczenia biologicznego, należy określić stopień ciężkości choroby, bo tylko pacjenci z umiarkowaną i ciężką postacią AZS, mogą skorzystać z najnowszych metod leczenia.
Do oceny nasilenia objawów atopowego zapalenia skóry można użyć jednej z aż 20 istniejących skal, które uwzględniają różne aspekty choroby. Najpopularniejsza jest skala SCORAD, oceniająca powierzchnię zajętej skóry i nasilenie zmian oraz objawy subiektywne pacjenta takie jak świąd i jakość snu. W przypadku kwalifikacji do terapii lekami biologicznymi bierze się pod uwagę tylko obiektywną ocenę lekarza i stosuje się wskaźnik EASI. Podobnie jak w skali SCORAD, lekarz bierze pod uwagę rozległość i nasilenie zmian. Wskaźnik EASI może przyjąć wartość od 0 do 72. Wynik 20 oznacza umiarkowany AZS, a powyżej tej wartości mówimy już o ciężkiej postaci choroby. Aby zakwalifikować się do leczenia biologicznego, pacjent musi otrzymać wynik ≥20.
Ponadto przed rozpoczęciem terapii chory musi spełniać jeszcze inne kryteria — przejść leczenie tradycyjne. W każdej grupie wiekowej leczenie AZS wygląda ono nieco inaczej.
Leczenie AZS u dzieci poniżej 6 r.ż.
W tej grupie leków biologicznych w ogóle się nie stosuje. U najmłodszych najważniejsze jest emolientowanie, czyli stosowanie kosmetyków o właściwościach nawilżających, natłuszczających, zmiękczających i regeneracyjnych. Celem tych preparatów jest odbudowa bariery hydrolipidowej skóry, dzięki czemu będzie ona mniej podatna na negatywny wpływ czynników zewnętrznych. W fazach zaostrzeń można podać dziecku miejscowo (w postaci maści) inhibitory kalcyneuryny i glikokortykosteroidy.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) u dzieci i niemowląt: przyczyny, objawy i leczenie
Atopowe zapalenie skóry (AZS) należy do zapalnych alergicznych chorób skóry i jest związane z uczuleniem na substancje znajdujące się w środowisku zewnętrznym, czyli na tzw. alergeny.
Rozpoczyna się zazwyczaj we wczesnym dzieciństwie, charakteryzuje się długotrwałym przebiegiem i tendencją do nawrotów nawet po długim okresie bezobjawowym. Choroba ta niewątpliwie ma podłoże genetyczne, co jest związane zarówno z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu immunologicznego, jak i wadliwą budową naskórka.
U większości chorych na atopowe zapalenie skóry stwierdza się zwiększone stężenie immunoglobuliny E (przeciwciała klasy IgE), a więc białka zaangażowanego w procesy alergiczne. Przeciwciała te skierowane są przeciwko m.in. alergenom zawartym w pokarmach (np. białku mleka krowiego, białku jaja kurzego, mące), alergenom unoszącym się w powietrzu (np. pyłkom drzew, traw, chwastów oraz roztoczom kurzu domowego, sierści zwierząt, pleśniom). Ważną rolę w wywoływaniu zmian skórnych odgrywają również układy hormonalny i nerwowy, a istotne znaczenie ma też stres, który może powodować nawet zaostrzenie stanu klinicznego.
Jak często występuje atopowe zapalenie skóry u dzieci i niemowląt?
Obecnie stwierdza się coraz częstsze występowanie chorób alergicznych, w tym atopowego zapalenia skóry. Uważa się, że choroba ta może dotyczyć 12–24% całej populacji Europy. Atopowe zapalenie skóry rozpoznaje się zwykle we wczesnym okresie dzieciństwa i u ponad połowy chorych pierwsze zmiany skórne pojawiają się w 1. roku życia.
W związku z przynależnością atopowego zapalenia skóry do chorób alergicznych (związanych z nadprodukcją przeciwciał IgE) stwierdza się możliwość rodzinnego występowania tej dermatozy. Jeśli obydwoje rodziców cierpi na choroby alergiczne, istnieje nawet 70% ryzyko rozwoju AZS u dziecka. Poza tym zwiększa się możliwość wystąpienia innych chorób alergicznych, takich jak alergiczne zapalenie spojówek, nieżyt nosa czy astma.
Co to jest atopowe zapalenie skóry?
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła, nawrotowa choroba, nazywana inaczej wypryskiem atopowym, alergicznym zapaleniem skóry, wypryskiem alergicznym czy świerzbiączką. Jej objawy pojawiają się na skutek kontaktu danej osoby z uczulającymi ją alergenami – np. pokarmowymi lub wziewnymi. Alergeny te kontaktują się z komórkami obronnymi skóry, po czym doprowadzają do rozwoju uczulenia poprzez pobudzenie limfocytów. Kiedy dojdzie do powtórnego spotkania z tymi czynnikami, na skórze zaczynają pojawiać się określone zmiany: zaczerwienienie, grudki, pęcherze, a nawet niewielkie ranki, które z czasem pokrywa zgrubiała, wysuszona skóra. Innym podstawowym objawem klinicznym choroby jest uporczywy świąd.
Uwaga: alergiczne zapalenie skóry może występować zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych.Warto wiedzieć: w przypadku dzieci cierpiących na AZS istnieje duże ryzyko wystąpienia w późniejszym okresie życia objawów chorób atopowych ze strony układu oddechowego – alergicznej dychawicy oskrzelowej i alergicznego nieżytu nosa.
