U nas zapłacisz kartą
Wszystko, co musisz wiedzieć o atopowym zapaleniu skóry
Jak często występuje atopowe zapalenie skóry u dzieci i niemowląt?
Obecnie stwierdza się coraz częstsze występowanie chorób alergicznych, w tym atopowego zapalenia skóry. Uważa się, że choroba ta może dotyczyć 12–24% całej populacji Europy. Atopowe zapalenie skóry rozpoznaje się zwykle we wczesnym okresie dzieciństwa i u ponad połowy chorych pierwsze zmiany skórne pojawiają się w 1. roku życia.
W związku z przynależnością atopowego zapalenia skóry do chorób alergicznych (związanych z nadprodukcją przeciwciał IgE) stwierdza się możliwość rodzinnego występowania tej dermatozy. Jeśli obydwoje rodziców cierpi na choroby alergiczne, istnieje nawet 70% ryzyko rozwoju AZS u dziecka. Poza tym zwiększa się możliwość wystąpienia innych chorób alergicznych, takich jak alergiczne zapalenie spojówek, nieżyt nosa czy astma.
Jak pielęgnować skórę dziecka z AZS
Podstawowym celem terapii miejscowej AZS jest prawidłowa pielęgnacja skóry, odbudowa bariery naskórkowej oraz leczenie pojawiających się stanów zapalnych na skórze. Skórę należy nawilżać i natłuszczać specjalnymi preparatami tak zwanymi emolientami. Emolienty to specjalistyczne dermokosmetyki, wykorzystujące w swoim składzie substancje, które pomagają utrzymać odpowiednie nawilżenie skóry, natłuszczają ją, niwelują podrażnienia i odbudowują płaszcz hydrolipidowy naskórka. Pomagają również chronić skórę przed możliwym negatywnym wpływem czynników środowiskowych, w tym również alergenów. Emolienty zmniejszają uczucie świądu oraz działają przeciwzapalnie. Skóra chorego dziecka powinna być smarowana emolientami (kremy, lotiony, emulsje do kąpieli) kilka razy dziennie (3-5 razy dziennie). Emolienty dla dzieci z AZS nie powinny zawierać żadnych barwników oraz komponenty zapachowej, pożądany jest w składzie humektant, który wiąże i zatrzymuje wodę w skórze (glicerol, sorbitol, mocznik, substancje okluzyjne). Kąpiele dziecka powinny być krótkie, a woda nie powinna być zbyt gorąca. Należy stosować tylko preparaty dermatologiczne hipoalergiczne najwyższej jakości. Po kąpieli skórę dziecka należy delikatnie osuszyć, nie pocierając naskórka. Po osuszeniu należy od razu nałożyć w sposób bardzo delikatny (unikamy pocierania) emolient. Ręcznik, ubranka, czy pościel powinny mieć naturalny skład i powinny być wykonane z delikatnej tkaniny. Należy wyeliminować wszystkie drażniące detergenty i wprowadzić ich naturalne zamienniki, również do prania ubranek dziecka czy pościeli. Należy dbać o odpowiednią temperaturę i wilgotność w pokoju dziecka.
Metody leczenia atopowego zapalenia skóry
W przebiegu AZS bardzo ważne jest stosowanie preparatów pomagających w odtworzeniu naturalnej bariery skórnej. Niezwykle pomocne więc są rozmaite kremy i maści na atopowe zapalenie skóry. Produkty nawilżające i natłuszczające (emolienty), nazywane aktywnymi emolientami i mające w swoim składzie komponenty naskórka, np. ceramidy, nienasycone kwasy tłuszczowe, cholesterol, są aktywnie transportowane do komórek warstwy naskórka, gdzie dochodzi do ich metabolizowania i wytworzenia wspólnie z endogennymi lipidami warstwy lipidowej naskórka.
Pamiętaj: elementem terapii pacjentów z AZS bywają także kąpiele lecznicze z dodatkiem olejków naturalnych lub mineralnych.
Lekarze zalecają też nierzadko stosowanie emolientów zawierających agonistę receptorów aktywowanych przez PPARs, które uruchamiają odpowiednie receptory pobudzające syntezę endogennych lipidów. Do preparatów stosowanych w leczeniu atopowego zapalenia skóry należą również produkty z mocznikiem, nawilżającym skórę pacjenta. Kluczowe znaczenie może mieć również używanie kosmetyków zwierających m.in. witaminę A i C, niacynę, minerały, nienasycone kwasy tłuszczowe, roślinne ekstrakty, antyoksydanty, fitoestrogeny, cytokiny czy ektoinę zdolną do ograniczenia procesu zapalnego. Wszystkie te składniki pomagają w odtwarzaniu i przywracania prawidłowej struktury i funkcji naskórka.
Uwaga: w przypadku dzieci z ciężką postacią AZS cenną formą leczenia bywa także stosowanie mokrych opatrunków, nasączonych preparatami leczniczymi, które wykazują działanie chłodzące, przeciwzapalne i przeciwświądowe.
Leczenie AZS – produkty, metody
Leczenie podstawowe:
- aktywne emolienty zawierające komponenty naskórka,
- maści i kremy na atopowe zapalenie skóry z mocznikiem,
- olejki naturalne lub mineralne (stosowane podczas kąpieli),
- emolient, 0,05% propionian flutikazonu lub furoinian mometazonu (do nasączenia opatrunku),
- kosmetyki zawierające: witaminę A, C i K, niacynę, minerały, nienasycone kwasy tłuszczowe, antyoksydanty, roślinne ekstrakty, fitoestrogeny, komponenty przeciwzapalne, cytokiny, ektoinę.
Leczenie AZS u dorosłych
Leczenie AZS u dorosłych jest bardzo zbliżone do leczenia dzieci. Najpopularniejszą grupą leków stosowaną w leczeniu zmian zapalnych są miejscowe glikokortykosteroidy (mGKS) potocznie zwane sterydami. Substancje te działają przeciwzapalnie oraz przeciwświądowo poprzez hamowanie uwalniania mediatorów reakcji zapalnej. Dostępne są w formie maści, kremów, żeli oraz aerozoli. Drugą grupą leków stosowanych w leczeniu AZS są miejscowe inhibitory kalcyneuryny (mIK) – takrolimus oraz pimekrolimus. Blokują one aktywność limfocytów T, a co za tym idzie, hamują uwalnianie cytokinin prozapalnych. Wpływają również pozytywnie na odbudowę bariery naskórka. Jeśli dochodzi do nadważenia gronkowcem złocistym, lekarz przepisze antybiotyk do smarowania na skórę lub ogólne leczenie antybiotykami, w zależności od nasilenia problemu. Nadkażenie skóry gronkowcem może objawiać się w postaci żółtych wykwitów i strupów oraz bolesnością zmienionych miejsc. Jeśli dojdzie do nadkażenia wirusem opryszczki czy grzybami, należy zastosować leki przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne. Osoby chore na AZS powinny zadbać o wzmocnienie odporności, a także unikać kontaktu z osobami, które są aktywnie zakażone wirusem opryszczki.
W Leczeniu AZS stosuje się również leki przeciwhistaminowe, które hamują wyrzut histaminy uwalnianej przez komórki układu odpornościowego w kontakcie z alergenem. Redukują one świąd, pieczenie i zaczerwienienie. Niektóre z leków przeciwhistaminowych działają na układ nerwowy i mają działanie uspokajające i nasenne. Są to leki 1 generacji. Korzystnie działają u pacjentów, którzy borykają się z bezsennością i niepokojem związanymi z chorobą. Leki przeciwhistaminowe 2 generacji działają bardziej wybiórczo i są bardziej bezpieczne.
Fototerapia jest metodą leczenia atopowego zapalenia skóry zarówno u dorosłych, jak i u dzieci w wieku szkolnym. Polega ona na naświetlaniu skóry specjalistycznymi lampami, które emitują światło naśladujące spektrum promieniowania słonecznego UVA i UVB, ale z określonym i wybiórczym zakresem fal. Metodę tą stosuje się raczej w cięższych przypadkach AZS i powinna być przeprowadzona przez specjalistę dermatologa. Przeciwwskazaniem do fototerapii jest padaczka, choroby nowotworowe oraz klaustrofobia. Jeśli pacjent cierpi przy AZS na alergie, można zastosować swoistą immunoterapię alergenową, czyli proces odczulania, który stopniowo zmniejsza wrażliwość pacjenta na alergen. Sprawdza się ona głównie u pacjentów uczulonych na pyłki roślin i roztocza kurzu domowego. Jeśli świąd u pacjenta nasila się, można zastosować kąpiel w siemieniu lnianym oraz zimne okłady czy opatrunki z zastosowaniem emolientu.
