U nas zapłacisz kartą
Co to jest nowotwór o nieokreślonym charakterze?
W jaki sposób potwierdza się wstępne rozpoznanie nowotworu?
Jeżeli na podstawie badań obrazowych stwierdza się nieprawidłowość (guz), to prawdopodobieństwo istnienia nowotworu co prawda się zwiększa, ale nadal nie można z całą pewnością rozpoznać choroby nowotworowej. Istnieje szereg chorób nienowotworowych, które mogą imitować nowotwór złośliwy. Ponieważ w leczeniu chorych na nowotwory złośliwe wykorzystuje się metody, w przypadku których ceną za skuteczność jest występowanie poważnych działań niepożądanych i powikłań, przed podjęciem decyzji o zastosowaniu tych metod trzeba uzyskać pewność, że widoczna nieprawidłowość to nowotwór złośliwy. W tym celu pobiera się fragment guza za pomocą biopsji i przeprowadza się badanie histopatologiczne, czyli ocenę mikroskopową. Tylko w niektórych przypadkach dopuszczalne jest rozpoczęcie leczenia guza bez potwierdzenia, że jest to nowotwór złośliwy (np. operacja z powodu guza trzustki).
Ryc. 1. Obraz przerzutów do obu płuc w RTG klatki piersiowej
Najstarszym, ale skutecznym i nadal najczęściej stosowanym, badaniem obrazowym jest prześwietlenie promieniami rentgenowskimi (zazwyczaj klatki piersiowej). Na podstawie prześwietlenia klatki piersiowej można stwierdzić obecność guzów w płucach i śródpiersiu (np. raka płuca, nowotworów śródpiersia oraz przerzutów w płucach pochodzących z innych – pozapłucnych – nowotworów). Nie można jednak rozpoczynać leczenia wyłącznie na podstawie uwidocznienia guza płuca na prześwietleniu, nie ma bowiem pewności, że jest to nowotwór złośliwy. Należy najpierw uzyskać materiał do oceny mikroskopowej, czyli przeprowadzić badanie plwociny, biopsję przez ścianę klatki piersiowej lub wykonaną podczas wziernikowania dróg oddechowych (bronchoskopii) albo ocenę popłuczyn z oskrzeli. Jeżeli w płucach stwierdza się wiele guzów, to taki obraz może odpowiadać przerzutom pochodzącym z ogniska nowotworu złośliwego znajdującego się poza płucami. Należy wówczas wykonać inne badania obrazowe, pozwalające na zlokalizowanie guza będącego źródłem przerzutów w innych częściach ciała.
Jak rozpoznaje się nowotwór?
Podejrzenie nowotworu złośliwego powstaje zwykle na podstawie objawów zgłaszanych przez chorego. W zależności od rodzaju i umiejscowienia nowotworu objawy mogą być bardzo różne, np. ślady krwi w stolcu, utrata masy ciała, uporczywy kaszel, powiększenie obwodu brzucha, biegunki, zaparcia, wyczuwalny (albo widoczny) guzek w skórze, pod skórą, w piersi, na szyi itd. Większość tych objawów może występować także w przebiegu chorób nienowotworowych, samo występowanie danego objawu nie może być więc podstawą do rozpoznania nowotworu – konieczne jest przeprowadzenie dalszej diagnostyki.
Jeśli na podstawie zgłaszanych objawów lekarz poweźmie podejrzenie istnienia nowotworu, skieruje chorego na dalsze badania, mające potwierdzić lub wykluczyć wstępne rozpoznanie. Na tym etapie najważniejszym narzędziem są badania obrazowe, takie jak ultrasonografia (USG), prześwietlenie promieniami rentgenowskimi i tomografia komputerowa. W większości przypadków nie ma potrzeby wykonywania najnowocześniejszych badań, takich jak PET czy rezonans magnetyczny (MRI) – ich rola polega raczej na rozstrzyganiu przypadków wątpliwych lub na szczegółowej ocenie choroby w specjalistycznym ośrodku onkologicznym. Trzeba podkreślić, że znaczną większość nowotworów można bardzo dokładnie zobrazować za pomocą klasycznej USG lub tomografii komputerowej, nie ma potrzeby wykonywania drogich i skomplikowanych badań uzupełniających, ponieważ ich wyniki nie wpłyną na plan leczenia.
Objawy raka jamy ustnej
Rak jamy ustnej to poważna choroba nowotworowa, która może objawiać się różnymi sposobami. Poniżej znajdują się główne objawy, które mogą sugerować obecność raka jamy ustnej. Warto zauważyć, że obecność tych objawów niekoniecznie oznacza, że masz raka, ale jeśli zauważysz któreś z poniższych objawów, powinieneś jak najszybciej skonsultować się z lekarzem lub stomatologiem, ponieważ wcześnie wykryty rak jamy ustnej jest łatwiejszy do leczenia.
- Nielecząca się owrzodzenie lub ból: Warto zwrócić uwagę na owrzodzenia w jamie ustnej, które nie goją się przez dłuższy czas lub które powracają pomimo leczenia. Ból, który nie ustępuje, jest również istotnym objawem.
- Biała lub czerwona plamka: Nieprawidłowe białe lub czerwone plamki w jamie ustnej, zwłaszcza na języku, dziąsłach, wewnętrznej stronie policzków lub podniebieniu, mogą być objawem raka.
- Nieprawidłowe guzy lub grudki: Obecność guzków, grudek lub obrzęku w jamie ustnej, które nie są związane z urazem ani stanem zapalnym, może być podejrzana.
- Trudności w połykaniu lub mówieniu: Problemy z połykaniem, uczucie czegoś utknętego w gardle lub trudności w mówieniu mogą być objawami zaawansowanego raka jamy ustnej.
- Ból w okolicach ucha: Ból w okolicach ucha, który nie jest spowodowany innymi schorzeniami, może sugerować raka jamy ustnej.
- Nieuwagi w zębach lub protezie: Jeśli masz protezy lub zauważasz, że zęby stają się luźne, to może to być spowodowane zaawansowanym nowotworem.
- Zmiany w smaku: Wprowadzenie zmian w percepcji smaku, takie jak utrata smaku lub pojawienie się metalicznego smaku, może być objawem raka jamy ustnej.
- Krwiak lub krwawienie: Nieuzasadnione krwawienie z jamy ustnej lub gardła jest istotnym objawem, który należy skonsultować z lekarzem.
- Ograniczenie ruchomości języka lub szczęki: Ograniczenie ruchomości języka, szczęki lub innych struktur jamy ustnej może być spowodowane nowotworem.
Czy istnieją inne badania obrazowe?
Jak już wspomniano, istnieje wiele innych badań obrazowych. Ich rola w rozpoznawaniu chorób nowotworowych jest jednak nieporównywalnie mniejsza niż badań omówionych powyżej. Takie badania, jak PET czy rezonans magnetyczny, umożliwiają rozwianie części wątpliwości w przypadkach, w których badania mniej zaawansowane nie dają odpowiedzi. Należy również pamiętać, że nie zawsze badanie droższe i nowocześniejsze jest „lepsze”. Wiele zależy od rodzaju choroby i wielu innych czynników. Przykładowo wykonywanie mammografii u kobiet poniżej 40. roku życia jest wskazane jedynie w niektórych przypadkach, ponieważ ze względu na strukturę piersi u młodszych kobiet dużo lepszym badaniem jest prosta ultrasonografia.
Scyntygrafia to badanie, w którym ocenia się niefizjologiczne gromadzenie w organizmie radioaktywnego izotopu. Za pomocą scyntygrafii rejestruje się radioaktywność w poszczególnych narządach i uzyskuje obraz miejsc o wzmożonej aktywności („gorących”) oraz miejsc braku aktywności („zimnych”).
Rozwój nowotworu
W piśmiennictwie medycznym stosuje się też dwa terminy związane bezpośrednio z rozwojem nowotworu czy też przemianą (transformacją) zmiany niezłośliwej w nowotwór.
Zmiana przednowotworowa – co to jest?
Zmianą przednowotworową nazywamy taką zmianę, która wiąże się z większym ryzykiem rozwoju nowotworu złośliwego (z takiej zmiany częściej rozwinie się nowotwór). Przykładem tego typu zmian są polipy gruczolakowe jelita grubego, na podłożu których może się rozwinąć rak jelita grubego.
Samo słowo polip oznacza guzowaty twór wyrastający ze śluzówki (błony śluzowej). Polipy są określeniem makroskopowym, co oznacza, że dana zmiana ma formę polipa, ale nie określa, jakiego rodzaju jest to zmiana. Polipy mogą występować w różnych okolicach ciała i są ogólnie nowotworami łagodnymi, choć w formie polipa mogą się rozwijać nowotwory złośliwe.
Stan przednowotworowy
Stan przednowotworowy to choroba związana ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia nowotworu złośliwego. Chorzy, u których rozpoznano taką chorobę, powinni być poddani bacznej obserwacji lekarskiej i należy u nich wykonywać odpowiednie badania diagnostyczne, co umożliwia wczesne wykrycie zmian przednowotworowych lub już nowotworów i skuteczne leczenie. Przykład stanu przednowotworowego stanowi choroba zapalna jelita grubego o nazwie wrzodziejące zapalenie jelita grubego (colitis ulcerosa), w przebiegu której istnieje zwiększone ryzyko rozwoju raka jelita grubego.
Polipy jelita grubego są zmianami znajdowanymi podczas badań endoskopowych (kolonoskopii lub rektoskopii), wykonywanych z różnych powodów. Usuwa się je podczas takiego badania i następnie wykonuje badanie histopatologiczne, w celu określenia charakteru zmiany (łagodny lub złośliwy guz) i ustalenia dalszego postępowania leczniczego. Najczęściej pod pojęciem polipa jelita grubego rozumie się łagodne nowotwory błony śluzowej tego odcinka przewodu pokarmowego, czyli polipy gruczolakowe – jak wspomniano wyżej są to zmiany przednowotworowe. Wiążą się one z ryzykiem rozwoju raka jelita grubego i dlatego należy je usuwać (zabieg taki nazywamy polipektomią), zapobiegając w ten sposób zachorowaniu na nowotwór.
