U nas zapłacisz kartą
Czy chory na raka może bezpiecznie przebywać na słońcu?
To niekoniecznie przez upał. Nadmierne pragnienie może sygnalizować cukrzycę
Cukrzyca to choroba, która zazwyczaj trwa całe życie. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), choruje na nią około 422 milionów ludzi na całym świecie. W Polsce liczba chorych wciąż rośnie – obecnie przekroczyła już 3 miliony, a do 2030 roku może ich być ponad 4 miliony. Wiele osób jest nie świadomych, że są diabetykami. Dokładna przyczyna cukrzycy typu 1 pozostaje nieznana. Cukrzyca typu 2, która jest dużo bardziej rozpowszechniona, często jest związana z czynnikami takimi jak otyłość i brak aktywności fizycznej. Może być też dziedziczna.
Szybkie rozpoznanie objawów jest bardzo ważne – dzięki temu możliwe jest rozpoczęcie leczenia i kontroli medycznej. Choć na cukrzycę nie ma lekarstwa, to istnieją metody, które łagodzą objawy choroby. Dlatego też warto znać symptomy zwiastujące cukrzycę. Jeden z nich łatwo możesz pomylić z efektem upalnej pogody.
Chodzi o nadmierne pragnienie. Stan, który może się wydawać normalny w gorące dni, w rzeczywistości może zwiastować cukrzycę. Objaw ten wynika z nagromadzenia dodatkowej glukozy we krwi.
– Gdy nerki nie nadążają, dodatkowy cukier trafia do moczu. To z kolei zabiera płyny z tkanek organizmu. Powoduje to odwodnienie, które zwykle prowadzi do uczucia pragnienia. Picie większej ilości płynów w celu zaspokojenia pragnienia prowadzi do częstszego oddawania moczu – podaje Mayo Clinic.
Wysoki poziom cukru w moczu spowodowany cukrzycą może również skutkować słodkim lub owocowym zapachem moczu.
Spis treści:
Codzienne wybory żywieniowe mają m.in. wpływ na to, jak czujemy się w ciągu dnia. Jak inaczej mogłoby być w przypadku choroby?
W chorobie nowotworowej wiele się zmienia - modyfikacji ulegają potrzeby żywieniowe, możliwość przyjmowania pokarmów czy przyswajanie składników odżywczych. Wiele skutków ubocznych powoduje samo leczenie. Mogą wystąpić: zapalenie błony śluzowej przewodu pokarmowego, biegunka, zaparcia, utrata smaku, nudności, wymioty. Wszystko to powoduje, że chęć do jedzenia jest mniejsza. A jak podkreślają eksperci, zapotrzebowanie organizmu na energię i niektóre składniki odżywcze może w tym czasie zwiększyć się nawet o 20 proc. w stosunku do potrzeb sprzed choroby. Bywa i tak, że apetyt się zwiększa, a chory znacznie przybiera na wadze. Tak jest np. w wyniku stosowania sterydów.
"Ze względu na stałą mobilizację układu odpornościowego i długotrwały charakter choroby, konieczne jest dostarczanie z pożywieniem wszystkich niezbędnych składników (białka, węglowodanów, tłuszczy, witamin, mikro- i makroelementów) w odpowiednich proporcjach, w przeciwnym razie organizm zacznie zużywać na ten cel własne tkanki. Taki proces rozpoczyna się od rezerw zmagazynowanych w tkance tłuszczowej, jeśli jednak okażą się one niewystarczające, rozpocznie pozyskiwanie składników z tkanki mięśniowej. Jest to bardzo niebezpieczne, gdyż może prowadzić do niedożywienia, a nawet do wyniszczenia organizmu" - ostrzegają specjaliści dawnego Instytutu Żywności i Żywienia, obecnie Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny. Najważniejszym zadaniem diety w tego typu przypadkach będzie więc zapobieganie rozwojowi niedożywienia i wyniszczenia nowotworowego.
Dzięki właściwej diecie możliwe jest: zminimalizowanie skutków ubocznych chemioterapii, radioterapii i immunoterapii, ograniczenie ryzyka powikłań po operacjach, zmniejszenie stanu zapalnego, stymulowanie sił obronnych organizmu, dostarczenie odpowiedniej ilości energii, zwiększenie napięcia mięśniowego i poprawienie jakości życia chorego.
Nowotwór a dieta. Jakich produktów unikać?
W chorobie nowotworowej należy zrezygnować ze spożywania produktów i potraw smażonych, wędzonych, grillowanych w sposób tradycyjny, peklowanych, marynowanych czy takich, których przygotowanie wymagało użycia dużej ilości soli (sól, która nadaje smaku potrawom, śmiało można zastąpić ziołami). Niewskazane są także te wielokrotnie odgrzewane. Nie zaleca się posiłków zawierających surowe lub niedogotowane mięso (np. tatar), ryby (np. sushi) lub jajka (np. domowy majonez, tiramisu). Trzeba ograniczyć czerwone mięso.
Złym wyborem będzie przetworzona żywność. Powinno się wystrzegać dań typu fast-food, gotowych do odgrzania, wędlin i przetworów mięsnych, które mają mało wartości odżywczych, a poza tym są z reguły ciężkostrawne i mogą być przyczyną wielu nieprzyjemnych dolegliwości. Mogą one też zawierać niekorzystne dla zdrowia dodatki do żywności. Ważne, by przed zakupem czytać etykiety produktów spożywczych. Jeśli znajdują się na nich: azotany, azotyny, aromaty dymu wędzarniczego, glutaminian sodu, syropy glukozowo-fruktozowe - odstawiamy je na półkę.
Cukier w postaci ciast, ciasteczek, batoników czy słodkich napojów nie ma żadnych właściwości odżywczych. Zdecydowanie korzystniejszym wyborem będą owoce (z ich pomocą również można przygotować smaczny deser), ale także np. batony zbożowe.
W trakcie leczenia należy unikać wszelkich używek, w tym alkoholu. Alkohol osłabia odporność, co więcej, wpływa negatywnie na pracę wielu narządów.
Osoby, które są w trakcie leczenia przeciwnowotworowego powinny również unikać:
- grejpfrutów i soku grejpfrutowego (to owoc, więc niby powinien nieść wiele korzyści, ale związki w nim zawarte wchodzą w interakcje ze stosowanymi lekami, zaburzając ich działanie),
- niemytych warzyw i owoców, które mogą być źródłem bakterii, pasożytów,
- serów i produktów mlecznych niepasteryzowanych,
- napojów gazowanych.
Promienie UV a nowotwory
Promieniowanie ultrafioletowe (UV) z słońca może powodować uszkodzenia DNA w komórkach skóry, co prowadzi do mutacji, które mogą wywołać rozwój raka skóry, w tym groźnego melanoma. Oparzenia słoneczne, zwłaszcza te powtarzające się w dzieciństwie, mogą zdecydowanie zwiększyć ryzyko zachorowania na tego typu raka w późniejszym okresie życia.
Jednakże, jak ta ekspozycja na słońce wpływa na osoby, które już zmagają się z innymi rodzajami nowotworów, to zdecydowanie bardziej skomplikowane zagadnienie. Po pierwsze, niektóre terapie przeciwnowotworowe mogą zwiększyć wrażliwość skóry na promieniowanie UV, zwiększając ryzyko oparzeń słonecznych i potencjalnie przyczyniając się do rozwoju nowych nowotworów skóry. Ponadto, osoby z nowotworami często mają osłabiony układ odpornościowy, co może utrudniać skórze odpowiednie reagowanie na uszkodzenia spowodowane przez promieniowanie UV.
Co więcej, niektóre rodzaje nowotworów, takie jak rak piersi lub rak prostaty, mogą być związane z poziomem witaminy D w organizmie – witaminy, której syntezę w naszym ciele pobudza właśnie ekspozycja na słońce. W tych przypadkach, odpowiednia ekspozycja na słońce może być korzystna, ale zawsze należy to zrównoważyć z ryzykiem związanym z ekspozycją na promieniowanie UV.
Wszystko to pokazuje, że podczas gdy ekspozycja na słońce jest ważna dla zdrowia, to osoby zmagające się z nowotworami muszą podejść do niej z dużą ostrożnością. Zawsze należy konsultować się z lekarzem przed podjęciem decyzji o spędzaniu czasu na słońcu, zwłaszcza jeśli osoba jest w trakcie leczenia przeciwnowotworowego.
Nowotwór a dieta. Ogólne zalecenia
- Każdy z przewlekłą chorobą, nawet jeśli nie jest to rak, powinien spożywać pokarmy bogate w białko, zdrowe tłuszcze, produkty pełnoziarniste oraz witaminy i minerały - zaznacza dr Selvi Rajagopal, specjalistka w zakresie chorób wewnętrznych w Johns Hopkins Medicine. Konkretne produkty wymienimy poniżej, ale zanim to zrobimy, ważne, by poznać też ogólniejsze zasady diety w chorobie nowotworowej. Chodzi m.in. o częstotliwość spożywania posiłków, ich temperaturę czy sposób przygotowania. Zalecenia te dotyczą większości osób chorych na nowotwory, ale należy pamiętać, że tak naprawdę każdy przypadek jest inny i dieta powinna być ustalana indywidualnie dla każdego pacjenta (ze względu na różne dolegliwości czy też preferencje).
Chory na nowotwór, jak podkreślają eksperci, musi dbać o regularność spożywania posiłków. 4-5 posiłków dziennie to odpowiednia liczba. Przerwy między nimi powinny wynosić 3-4 godziny. Inaczej będzie chociażby w przypadku osoby, która jest po usunięciu żołądka - taki pacjent musi jeść 6-8 razy dziennie co 2 godziny. Regularność ta ma służyć dostarczeniu odpowiedniej ilości składników odżywczych oraz optymalnemu ich wykorzystaniu przez organizm.
Objętościowo posiłki nie mogą być duże, ale jak najbardziej urozmaicone. Nie może zabraknąć źródeł białka (jest ono bardzo ważne, gdyż ma za zadanie odbudowywać komórki oraz tkanki), węglowodanów, jakościowych, zdrowych tłuszczy (dobrze zamienić tłuszcze zwierzęce na roślinne), witamin takich jak C i E, beta-karotenu, magnezu, cynku, miedzi i selenu. Należy wystrzegać się produktów wysoko przetworzonych. Różnokolorowe warzywa i owoce, pod różnymi postaciami - surowe, gotowane, w całości czy też rozdrobnione, powinny na stałe zagościć w jadłospisie. Zaleca się, by chory każdego dnia spożywał co najmniej 400-600 g tych produktów (pięć porcji).
