U nas zapłacisz kartą
Czy Czekolada Powoduje Powstawanie Pryszczy? Mit czy Fakty?
Pryszcz - skąd się bierze, jak się go pozbyć
Powstawanie pryszczy na skórze związane jest z trądzikiem, chorobą skóry obfitującej w gruczoły łojowe. Trądzik to dolegliwość powszechna, często występująca w okresie dojrzewania tak u kobiet, jak i mężczyzn. U mężczyzn ma on przebieg ostrzejszy. Trądzik występuje najczęściej w okolicach obfitujących w gruczoły łojowe, to znaczy w strefie T na twarzy i w rynnach potowych na klatce piersiowej i plecach.
Trądzik rozpoczyna się powiększeniem gruczołów łojowych i nasilonym wydzielaniem łoju. Następuje nadmierne i zmienione rogowacenie ujścia mieszka włosowego, do którego wnika przewód gruczołu łojowego. W ten sposób powstaje czop rogowy, który wypełnia mieszek włosowy i wypycha go ku górze. Dochodzi do zablokowania wydzielania łoju i powstaje woreczek wypełniony tłuszczami i keratyną czyli zaskórnik (comedo). Wraz z powstawaniem zaskórników gwałtownie rozmnażają się bakterie, które normalnie występują w skórze i na jej powierzchni jako nieszkodliwe drobnoustroje. Dopiero łój je uzjadliwia, jest dla nich doskonałą pożywką i stwarza warunki do namnażania.
Jakie są przyczyny powstawania pryszczy? Skąd się biorą pryszcze?
Pryszcz to mała krostka lub grudka, która pojawiając się na naszej twarzy lub innej części ciała, powoduje pogorszenie humoru i panikę, jak to ukryć czy zagoić. Pryszcze rozwijają się, gdy gruczoły łojowe lub tłuszczowe ulegają zatkaniu i zakażeniu. Prowadzi to do obrzęku, zaczerwienienia i często zmian wypełnionych ropą.
Pryszcze i trądzik właściwie kojarzą nam się z tym samym. Najczęściej występują w okresie dojrzewania, ale tak naprawdę to mogą się pojawić u osoby w każdym wieku. W okresie dojrzewania bardzo zmienia się nasz układ hormonalny. Może to powodować nadmierną aktywność gruczołów łojowych znajdujących się u podstaw mieszków włosowych. Łatwo się domyślić, że pryszcze występują u kobiet najczęściej w wieku młodzieńczym i w okresie menstruacji, kiedy zachodzą zmiany w ilości wydzielanych hormonów. Pryszcze najczęściej pojawiają się na twarzy, plecach, klatce piersiowej i ramionach. Wynika to z faktu, że w tych obszarach znajduje się najwięcej gruczołów łojowych. Trądzik pospolity, główna przyczyny powstawania pryszczy, dotyka ponad 80% nastolatków. Po 25 roku życia trochę się to zmienia - według statystyk dotyczy 3% mężczyzn i 12% kobiet.
Jak powstają pryszcze na plecach?
Pryszcze na plecach powstają najczęściej na skutek nadmiernej produkcji łoju przez gruczoły łojowe. Wydzielina gruczołów, czyli łój, odpowiada za prawidłowe nawilżenie skóry oraz zapobiega nadmiernej utracie wody i przesuszaniu się skóry. Jest to bardzo istotne szczególnie w okresach letnich, gdy temperatura powietrza jest wysoka. Nadmierna produkcja łoju może jednak spowodować powstawanie czopów, a co za tym idzie – zablokowanie ujścia gruczołu. Dodatkowo w takich zblokowanych mieszkach włosowych znacznie zwiększa się ryzyko namnażania drobnoustrojów, głównie bakterii. Odpowiadają one za powstawanie stanu zapalnego objawiającego się najczęściej zaczerwienieniem [1].
Problem pryszczów na plecach może mieć zróżnicowane podłoże. Najczęstszą jego przyczyną jest nieodpowiednia higiena miejsc dotkniętych zmianami. Miejsca te sprzyjają rozwojowi drobnoustrojów, dlatego wymagają wyjątkowej higieny i mycia odpowiednimi środkami.
Obok nieprawidłowej higieny do przyczyn powstawania pryszczy należą:
- predyspozycje genetyczne,
- czynniki hormonalne,
- przewlekły stres,
- nadmierna potliwość,
- stosowanie niektórych leków,
- nieprawidłowa dieta,
- palenie papierosów [1, 2].
Kobiety mogą zauważać nasilenie objawów na kilka dni przed miesiączką.
Pryszcze na plecach – kto jest najbardziej narażony?
Opisywane zmiany dotykają najczęściej młodzież. Zdecydowana większość nastolatków zmaga się z problemem zmian skórnych w mniejszym lub większym stopniu. Zmiany dotyczą nie tylko pleców – mogą być zlokalizowane w wielu miejscach ciała (głównie na twarzy i klatce piersiowej). Zwykle pojawiają się tam, gdzie najwięcej jest gruczołów łojowych. Nieco rzadziej mamy do czynienia z występowaniem zmian skórnych w innym wieku. W grupie osób od 35. do 44. roku życia mówimy tutaj o 8% populacji, natomiast w przypadku noworodków zmiany mogą dotykać co piąte urodzone dziecko [1, 2].
By zmniejszyć ryzyko powstawania wykwitów, należy skupić się na higienie. Dokładne i częste mycie stref dotkniętych zmianami jest konieczne, by stale zwalczać drobnoustroje gromadzące się w tych miejscach. Odpowiednia higiena jest szczególnie istotna w okresie letnim, gdy skóra wystawiona jest na działanie wysokich temperatur, co sprzyja intensywnemu poceniu się. Dodatkowo należy zadbać o prawidłowo zbilansowaną dietę. Pomocne będą także preparaty dostępne w aptece, takie jak witaminy z grupy B o działaniu przeciwłojotokowym. Warto także zadbać o prawidłowy poziom witamin C, A, E. Pomocny może okazać się także cynk, który pomaga utrzymać prawidłową kondycję skóry. Alternatywnie można zaopatrzyć się w preparaty złożone zawierające najczęściej witaminy oraz wyciągi roślinne o działaniu antyseptycznym, antyoksydacyjnym i oczyszczającym. W aptece znajdziemy również szeroki wybór kosmetyków przeciwtrądzikowych. Działają one nawilżająco, łagodząco i przeciwbakteryjnie, a jednocześnie regulują wydzielanie sebum. Warto rozważyć także kąpiele ziołowe, do których można użyć np.:
- fiołka trójbarwnego,
- lipy,
- rumianku,
- szałwii [2].
Jakie są rodzaje pryszczy?
- mogą być małe, podskórne, prawie niewidoczne (w kolorze skóry),
- zdarzają się także bardziej widoczne o ciemniejszej barwie - czarne lub ciemnobrązowe (z powodu utleniania melaniny, pigmentu skóry). Niektórzy myślą, że ich kolor jest wynikiem brudu, co nie jest prawdą
- trochę większe, lekko zaokrąglone grudki, często w kolorze różowym,
- krostki pełne ropy wyraźnie widoczne na powierzchni skóry. Podstawa jest różowa, a górna część pełna ropy,
- jeszcze większe i twardsze grudki, często dość bolesne w dotyku.
Gdy pory zapchają się łojem i martwą skórą, wówczas powstają krostki. Czasami prowadzi to do infekcji i stanów zapalnych. Przyczyna tego, dlaczego jedne osoby mają więcej pryszczy, a inne mniej, nie jest do końca znana.
Gruczoły łojowe a pryszcze
Gruczoły łojowe to małe gruczoły skórne, które wydzielają sebum, woskową i oleistą substancję, która gromadzi się na skórze i włosach. Znajdują się one w porach skóry na całym ciele, za wyjątkiem skóry dłoni i spodu stóp. Najwięcej jest ich na skórze twarzy i głowy. Ponieważ gruczoły wytwarzają sebum wewnątrz porów, nowe komórki skóry stale rosną, a te zewnętrzne warstwy są zrzucane. Zdarza się, że martwe komórki pozostają w porach, zlepiają się z sebum i w efekcie blokują pory. Taka sytuacja jest najbardziej prawdopodobna w okresie dojrzewania, ponieważ gruczoły łojowe wytwarzają w tym czasie więcej sebum.
Infekcja bakteryjna
W miejscach, w których gromadzą się martwe komórki oraz sebum, gdzie następuje zablokowanie porów, mogą pojawić się niepożądane bakterie, w tym bakteria związana z trądzikiem - Propionibacterium acnes. Generalnie, żyje sobie ona na naszej skórze i nie jest groźna. Jednak gdy na skórze pojawią się dla niej odpowiednie warunki, wówczas szybciej się rozmnaża, a to już stwarza problem. Żywi się łojem i wytwarza substancję, która wywołuje odpowiedź immunologiczną. Prowadzi to do stanu zapalnego skóry i wyprysków.
