U nas zapłacisz kartą
Pryszczę od czekolady - prawda czy mit?
Jakie są rodzaje pryszczy?
- mogą być małe, podskórne, prawie niewidoczne (w kolorze skóry),
- zdarzają się także bardziej widoczne o ciemniejszej barwie - czarne lub ciemnobrązowe (z powodu utleniania melaniny, pigmentu skóry). Niektórzy myślą, że ich kolor jest wynikiem brudu, co nie jest prawdą
- trochę większe, lekko zaokrąglone grudki, często w kolorze różowym,
- krostki pełne ropy wyraźnie widoczne na powierzchni skóry. Podstawa jest różowa, a górna część pełna ropy,
- jeszcze większe i twardsze grudki, często dość bolesne w dotyku.
Gdy pory zapchają się łojem i martwą skórą, wówczas powstają krostki. Czasami prowadzi to do infekcji i stanów zapalnych. Przyczyna tego, dlaczego jedne osoby mają więcej pryszczy, a inne mniej, nie jest do końca znana.
Gruczoły łojowe a pryszcze
Gruczoły łojowe to małe gruczoły skórne, które wydzielają sebum, woskową i oleistą substancję, która gromadzi się na skórze i włosach. Znajdują się one w porach skóry na całym ciele, za wyjątkiem skóry dłoni i spodu stóp. Najwięcej jest ich na skórze twarzy i głowy. Ponieważ gruczoły wytwarzają sebum wewnątrz porów, nowe komórki skóry stale rosną, a te zewnętrzne warstwy są zrzucane. Zdarza się, że martwe komórki pozostają w porach, zlepiają się z sebum i w efekcie blokują pory. Taka sytuacja jest najbardziej prawdopodobna w okresie dojrzewania, ponieważ gruczoły łojowe wytwarzają w tym czasie więcej sebum.
Infekcja bakteryjna
W miejscach, w których gromadzą się martwe komórki oraz sebum, gdzie następuje zablokowanie porów, mogą pojawić się niepożądane bakterie, w tym bakteria związana z trądzikiem - Propionibacterium acnes. Generalnie, żyje sobie ona na naszej skórze i nie jest groźna. Jednak gdy na skórze pojawią się dla niej odpowiednie warunki, wówczas szybciej się rozmnaża, a to już stwarza problem. Żywi się łojem i wytwarza substancję, która wywołuje odpowiedź immunologiczną. Prowadzi to do stanu zapalnego skóry i wyprysków.
Czynniki ryzyka
Wciąż nie jest jasne, dlaczego jedne osoby mają więcej pryszczy, a niektóre prawie wcale. Oczywiście sporą rolę odgrywają hormony oraz czynniki genetyczne. Są jednak i inne czynniki.
Dobre i złe bakterie
Delikatne mycie skóry może pomóc w zapobieganiu infekcji, ale z kolei nadmierne szorowanie może pogorszyć stan zainfekowanej skóry. Podobnie, jak w jelitach, tak i na skórze mamy "dobre" bakterie, które nas chronią przed chorobami, oraz te "złe", które mogą wywołać choroby i różne dolegliwości.
Naukowcy z Washington University School of Medicine zidentyfikowali dwa unikalne szczepy bakterii P. acnes w skórze u 20% osób zmagających się z pryszczami. Osoby ze zdrową skórą nie miały tych szczepów. Inny szczep z kolei występował u osób ze zdrową skórą, a brakowało go osobom z pryszczami. Może to wskazywać, że poszczególne rodzaje bakterii determinują nasilenie i częstotliwość wyprysków. Naukowcy sugerują, że bakterie te mogą również oddziaływać z różnymi innymi czynnikami, takimi jak poziom hormonów i sebum. Kwestie te jednak wymagają szerszych badań.
Zakażenia drożdżakowe
Wypryski mogą być także powiązane z infekcjami drożdżakowymi Pityrosporum (inaczej malassezia lub folliculutis). Gdy dostaną się one do mieszków włosowych i zaczną rozmnażać, wówczas mogą się pojawić drobne, ale za to dość swędzące małe, okrągłe krostki. Najczęściej występują one w górnej części klatki piersiowej, ramionach, górnej części pleców, czasami także na twarzy.
Większość ludzi posiada te drożdże na swojej skórze i nic się nie dzieje. Krostki powstają, kiedy drożdży robi się za dużo. Może to się zdarzyć zarówno kobietom, jak i mężczyznom, w różnym wieku. Stan skóry pogarsza noszenie przepoconych ubrań z włókien syntetycznych.
Co ważne, wypryski spowodowane drożdżakami są podobne do trądziku, a leczenie ich tymi samymi metodami co trądzik, m.in. antybiotykiem, może pogorszyć stan skóry. Antybiotyk będzie zwalczać bakterie, które mogłyby kontrolować drożdże i ich rozmnażanie. W przypadku malassezia konieczne jest leczenie przeciwgrzybiczne.
Pryszcze - leczenie
Stosuje się różne metody w zależności od nasilenia i rodzaju trądziku. Terapia jest zwykle długotrwała. Przy łagodnym przebiegu wystarcza stosowanie miejscowych preparatów zawierających retinoidy, nadtlenek benzoilu, antybiotyki (erytromycyna i klindamycyna), kwas azelainowy. W średnio- lub bardzo nasilonym trądziku grudkowo-krostkowym stosuje się doustnie antybiotyki najczęściej z grupy tetracyklin. W cięższych postaciach trądziku, przy przewlekłym przebiegu choroby oraz oporności na inne formy leczenia stosuje się pochodne witaminy A, która działa na łojotok, nadmierne rogowacenie ujść przewodów łojowych oraz odczyn zapalny. Uwaga! W związku z działaniem uszkadzającym płód konieczne jest bezwzględne unikanie ciąży przez cały czas trwania leczenia witaminą A oraz po jego zakończeniu.
Odradza się celowe opalanie cery z wypryskami, w związku z tym, że pod wpływem promieni ultrafioletowych dochodzi do nasilenia istniejących zaburzeń złuszczania naskórka, w efekcie czego następuje pogorszenie stanu skóry skłonnej do trądziku w okresie jesiennym.