U nas zapłacisz kartą
Hydrokortyzon w leczeniu alergii - Skuteczność, Bezpieczeństwo i Wskazówki
Alergia skórna – co to jest?
Alergia skórna stanowi zespół charakterystycznych objawów pojawiających się na skórze w następstwie kontaktu z alergenem. Za mechanizm ten odpowiada nadwrażliwość układu immunologicznego, który wykazuje tendencję do nadreaktywnej odpowiedzi na określone bodźce zewnętrzne – w normalnych warunkach niepowodujące reakcji alergicznych u zdrowych ludzi. Schorzenia rozwijające się na tle alergicznym można podzielić na kilka grup.
Atopowe zapalenie skóry (AZS)
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to jedna z najczęstszych chorób alergicznych skóry. Jest to przewlekła dolegliwość dermatologiczna o charakterze zapalnym, która charakteryzuje się przebiegiem cyklicznym – okresy ustępowania objawów przeplatają się z fazami zaostrzeń. Podstawowe znaczenie w przypadku atopowego zapalenia skóry mają czynniki genetyczne, które odgrywają kluczową rolę. Zazwyczaj pierwsze symptomy atopowego zapalenia skóry ujawniają się w ciągu pierwszego roku życia dziecka, choć nie jest wykluczone ich pojawienie się również w późniejszym okresie.
Skóra pacjentów zmagających się z AZS wykazuje osłabienie naturalnych funkcji ochronnych i skłonność do nadmiernego wysychania. W konsekwencji nawet niewielkie oddziaływanie alergenów czy innych substancji drażniących może prowokować reakcje alergiczne. Co istotne, nawet w okresach, gdy nie obserwuje się zewnętrznych symptomów choroby, w głębszych warstwach skóry może trwać proces zapalny, który zwiększa ryzyko nagłego wystąpienia reakcji alergicznych.
Warto podkreślić, że atopowe zapalenie skóry jest schorzeniem dotykającym osoby z predyspozycjami do atopii, co oznacza, że często współwystępuje z innymi alergicznymi stanami, takimi jak alergie pokarmowe, wziewne, alergiczny nieżyt nosa czy astma.
Alergiczny wyprysk kontaktowy (ACD)
Alergiczny wyprysk kontaktowy, inaczej określany jako alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, to schorzenie, które dotyka osoby wrażliwe na określone alergeny. Do objawów dochodzi, gdy skóra tych osób nawiązuje kontakt z substancjami zwanymi haptenami. Są to małe cząsteczki, które mogą przenikać przez skórę, a następnie łączą się z białkami w organizmie, tworząc kompleksy immunologiczne. Właśnie te kompleksy są przyczyną reakcji alergicznej, ponieważ system odpornościowy osoby uczulonej traktuje je jako zagrożenie, co prowadzi do zapalnej odpowiedzi organizmu i pojawienia się zmian skórnych.
Działanie i zastosowanie hydrokortyzonu
Hydrokortyzon może być używany naskórnie, miejscowo, w formie maści lub kremu albo przyjmowany ogólnoustrojowo w tabletkach czy w zastrzyku.
Ma on przede wszystkim zastosowanie w dermatologii i alergologii, ponieważ działa:
- antyalergicznie,
- przeciwzapalnie,
- immunosupresyjnie (obniża odporność organizmu i jako taki bywa stosowany np. po przeszczepach, by organizm nie odrzucił nowego organu),
- zwalcza świąd,
- niweluje obrzęki.
W związku z tym, że hydrokortyzon wykazuje wymienione właściwości, preparaty na jego bazie stosowane są przy wielu dysfunkcjach organizmu. Na co jest najskuteczniejszy?
- Na choroby skórne,
- na alergie,
- na oparzenia I i II stopnia,
- przy astmie,
- przy niedoczynności tarczycy,
- przy wstrząsach pourazowych i pooperacyjnych.
Wskazania do stosowania hydrokortyzonu
Wskazania do stosowania hydrokortyzonu są różne i często związane są z postacią leku na jaką zdecyduje się lekarz.
Podanie dożylne lub domięśniowe zwykle zarezerwowane jest dla lecznictwa zamkniętego. Często decyzję o podaniu dożylnie, we wlewie lub domięśniowo podejmuje lekarz na izbie przyjęć lub ratownik medyczny, ponieważ są to stany zagrożenia życia.
Wskazania do stosowania hydrokortyzonu wymienione w zaleceniach to m.in.:
- pierwotna lub wtórna niedomoga kory nadnerczy
- stany wstrząsowe (pourazowy, pooperacyjny, kardiogenny, anafilaktyczny, poprzetoczeniowy, pooparzeniowy)
- ciężkie stany spastyczne oskrzeli
- ostre stany alergiczne – obrzęk naczynioruchowy Quinckiego
- ciężka postać rumienia wielopostaciowego – zespół Stevensa- Johnsona
- ostre postacie schorzeń w autoagresji
- ostra reakcja nadwrażliwości na leki.
Dawkę i szybkość podania określa specjalista medyczny. Zwykle pomimo ciężkiej kondycji pacjenta, lekarze starają się dobierać jak najmniejszą skuteczną dawkę aby zapobiec ew. działaniom niepożądanym.
Hydrokortyzon podawany w iniekcji lub wlewie jest w postaci bursztynianu.
Podanie w tabletce doustnie jest znacznie częstszą formą.
Hydrokortyzon w tabletkach może zostać przepisany przez lekarza w stanach takich jak :
- potrzeba substytucji w pierwotnej lub wtórnej niewydolności kory nadnerczy
- urazy lub choroby osób z rozpoznaną niewydolnością kory nadnerczy
- pacjenci z niepewną rezerwą hormonów kory nadnerczy
Zdecydowanie najbardziej rozpowszechnioną formą jest hydrokokortyzon w kremie. Preparaty dostępne na rynku są zarówno OTC – bez recepty jak i te o większym stężeniu na receptę.
Wskazaniami do stosowania hydrokortyzonu miejscowo są:
- atopowe zapalenie skóry
- liszaj rumieniowaty
- rumień wielopostaciowy
- liszaj płaski o nasilonym świądzie
- łojotokowe zapalenie skóry
- różne postacie wyprysku, zwłaszcza wyprysk zliszajowaciały
- łuszczyca owłosionej skóry głowy, łuszczyca zadawniona
- świerzbiączka
- kontynuacja leczenia silnie działającymi glikokortykosteroidami.