U nas zapłacisz kartą
Uczulenie na kontrast - Objawy, Przyczyny i Sposoby Leczenia Wysypki
Uczulenie na słońce (fotodermatoza) – jak rozpoznać i leczyć alergię na słońce
Uczulenie na słońce to stan, kiedy po ekspozycji na promieniowanie słoneczne dochodzi do wystąpienia osutki, czyli wysypki. Najczęściej pod pojęciem alergii na słońce rozumie się polimorficzną osutkę świetlną. Jej objawy to wysypka – zwykle mająca postać czerwonych grudek, która pojawia się na dekolcie, szyi, ramionach, czasem także łydkach. Zwykle ustępuje sama, bez leczenia.
Uczulenie na słońce albo alergia na słońce to potoczna nazwa zmian skórnych, które pojawiają się u niektórych osób po narażeniu na promieniowanie słoneczne. W rzeczywistości to nie „alergia na słońce”, ale reakcja układu odpornościowego na światło słoneczne, która powoduje pojawienie się zmian skórnych, najczęściej swędzącej czerwonej wysypki. Medyczna nazwa tej wysypki to polimorficzna osutka świetlna (polymorphous light eruption – PMLE).
Jakie są przyczyny wysypki od słońca?
Głównym czynnikiem, który wpływa na pojawienie się wysypki od słońca, jest nadwrażliwość skóry. Sama alergia na słońce może pojawić się z przyczyn samoistnych. Czasem jest jednak efektem przyjmowania substancji, które w nieodpowiedni sposób zachowują się pod wpływem promieni UV. Kiedy wystawi się skórę na słońce w trakcie stosowania niektórych preparatów, może dojść do stanów zapalnych.
Nadwrażliwość na słońce zwiększają również niektóre lekarstwa i zioła. Przyczynić się do tego mogą leki:
- przeciwbólowe,
- przeciwcukrzycowe,
- bakteriobójcze,
- przeciwgrzybicze,
- hormonalne,
- moczopędne,
- przeciwpasożytnicze,
- przeciwnadciśnieniowe i krążeniowe,
- stosowane w leczeniu alergii,
- uspokajające i neurologiczne,
- psychotropowe,
- antybiotyki.
Przyczyną wysypki po wyjściu na słońce może być również dziurawiec i aspiryna. Aby nie doszło do fotodermatozy, nie jest wskazane wystawianie skóry na słońce po zabiegach kosmetycznych, np. mikrodermabrazji czy peelingach chemicznych – wówczas nie wolno się także opalać.
Czy opalanie w ciąży może zaszkodzić dziecku? Poznaj fakty i popularne mity dotyczące odsłaniania brzucha na plaży
Nadwrażliwość potęgują zawarte w kosmetykach związki chemiczne, a przede wszystkim te w dezodorantach oraz perfumach (głównie w tych, w których składzie jest piżmo i kurkuma). Dlatego też w upalne dni lepiej nie rozprowadzać ich na szyi oraz dekolcie – jest to o tyle niebezpieczne, że w skutek promieniowania UV mogą pojawić się na tych obszarach ciemne plamy. Czasem przyczyną wysypki mogą być także składniki kosmetyków z retinolem oraz niektórych filtrów słonecznych.
Środki kontrastowe
Najpowszechniej stosowane w radiologii klasycznej środki kontrastowe to preparaty na bazie jodu. Druga grupa, stosowana w badaniach rezonansem magnetycznym, to preparaty gadolinu. Większość środków kontrastowych jest podawana przed badaniem dożylnie, część doustnie.
– Ocenia się, że po zastosowaniu środków jodowych, stosowanych w klasycznej radiologii, np. przy wykonywaniu tomografii komputerowej, łagodne reakcje nadwrażliwości mogą wystąpić u 6 proc. osób, natomiast ciężkie reakcje występują u mniej niż 1 proc. Choć nie są bardzo częste, mogą być groźne – mówi doc. Glück.
Reakcje nadwrażliwości są też obserwowane w przypadku preparatów gadolinu, stosowanych w coraz powszechniej zlecanym rezonansie.
– Na szczęście te dotąd opisywane nie są szczególnie ciężkie – uspokaja specjalistka.
Reakcje niepożądane
Reakcje niepożądane na środki kontrastowe dzieli się na reakcje nadwrażliwości i inne, w tym toksyczne.
– Reakcje nadwrażliwości mogą, ale nie muszą być alergiczne. Alergiczne są wtedy, gdy uczestniczy w nich układ immunologiczny, a niealergiczne wówczas, kiedy np. komórki reagują bezpośrednio na podanie środka, uwalniając substancje zawarte w ich wnętrzu – podkreśla dr Glück.
Reakcje nadwrażliwości dzieli się też ze względu na czas wystąpienia. Reakcje mogą być natychmiastowe, kiedy pojawiają się do godziny od chwili podania środka kontrastowego, oraz występujące później niż po godzinie, czasami następnego dnia. Szczególnie groźne są te natychmiastowe.
– Te łagodne to np. świąd, pokrzywka, uczucie zatkania nosa, katar, kichanie, ale może się też rozwinąć pełny wstrząs anafilaktyczny - wtedy dochodzi do zajęcia układu oddechowego i krążenia z zatrzymaniem akcji serca i zagrożeniem życia. Takie reakcje zdarzają się rzadko – to kilka reakcji na miliony podań, ale są opisane takie przypadki – zaznacza alergolog.
Późne reakcje dotyczą najczęściej skóry. Choć większość mija szybko i bez powikłań, to niektóre również mogą się rozwinąć w ciężką postać, utrzymującą się przez wiele dni i tygodni.
Wysypka alergiczna - co to takiego?
Pojęcie wysypki alergicznej odnosi się do wszelkich zmian, które powstają na skórze w wyniku kontaktu z czynnikiem odbieranym przez organizm jako alergen. Wysypkę taką można nazwać także uczuleniową, powstaje w wyniku reakcji alergicznej.
Pojawienie się reakcji alergicznej skóry może być wywołane wieloma alergenami. Jednymi z częstszych przyczyn są produkty spożywcze, wówczas mówi się o wysypce alergicznej pokarmowej.
Głównym mechanizmem powstawania wysypki alergicznej u dzieci i u osób dorosłych jest reakcja alergiczna IV typu. Reakcja ta przebiega przede wszystkim z aktywacją limfocytów T.
Rodzaje wysypki alergicznej
Istnieje wiele podziałów wysypki uczuleniowej. W zależności od wieku pacjenta można mówić wysypce alergicznej u niemowlaka, dziecka czy u osoby dorosłej. Obraz kliniczny oraz alergeny odpowiedzialne za uczulenie mogą różnić się pomiędzy tymi grupami.
W zależności od lokalizacji zmian skórnych wyróżnić można m.in. wysypkę alergiczną:
- na twarzy (uczulenie na twarzy),
- na nogach,
- na brzuchu,
- na plecach,
- na rękach,
- na klatce piersiowej,
- na łokciach,
- na nadgarstkach.
Dodatkowo, w zależności od przyczyny wywołującej alergię, wyróżnia się wysypkę pojawiającą się np. po antybiotyku. Czasem mówi się również o zmianach skórnych powstających po nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne. Potocznie określa się je mianem uczulenia na słońce. Niektóre postaci wysypki, np. wysypka w okolicy brzucha, może wynikać także z obecności alergii pokarmowej.
Ile trwa wysypka alergiczna?
Czas trwania wysypki alergicznej różni się w zależności od przyczyny problemu oraz stopnia nasilenia zmian skórnych. Istotnym czynnikiem, wpływającym na czas trwania wysypki, jest zaprzestanie kontaktu z alergenem. W przypadku np. alergii pokarmowej, wysypka powinna ustąpić w ciągu dwóch lub trzech tygodni od momentu wyeliminowania alergenu z diety.
