U nas zapłacisz kartą
Uczulenie na kontrast - Objawy, Przyczyny i Sposoby Leczenia Wysypki
Kontrast: po co go podawać i kiedy wywołuje uczulenie
Kontrast podawany jest pacjentom którzy mają mieć wykonywany np. rezonans magnetyczny lub koronarografię. Przed tymi badaniami wypełnia się specjalną ankietę. Są w niej informacje dotyczące skutków ubocznych, które może wywołać środek kontrastujący, a także pytanie o uczulenie na kontrast. Większość pacjentów zachodzi w głowę czym ów kontrast jest i skąd mają wiedzieć, czy są na niego uczuleni, jeśli jeszcze nie mieli go podawanego. Poniżej wyjaśniamy tę tajemnicę.
Spis treści
Rozwijamy nasz serwis dzięki wyświetlaniu reklam.
Blokując reklamy, nie pozwalasz nam tworzyć wartościowych treści.
Wyłącz AdBlock i odśwież stronę.
Kontrast jest środkiem cieniującym stosowanym w diagnostyce obrazowej. W rzadkich przypadkach, niektórzy pacjenci mogą mieć uczulenie na kontrast. Środek konrastujący podaje się go pacjentom, u których wykonuje się rezonans magnetyczny czy tomografię komputerową. Kontrast jest również szeroko wykorzystywany w kardiologii interwencyjnej zarówno w diagnostyce, jak i przy samych zabiegach.
Reakcje niepożądane
Reakcje niepożądane na środki kontrastowe dzieli się na reakcje nadwrażliwości i inne, w tym toksyczne.
– Reakcje nadwrażliwości mogą, ale nie muszą być alergiczne. Alergiczne są wtedy, gdy uczestniczy w nich układ immunologiczny, a niealergiczne wówczas, kiedy np. komórki reagują bezpośrednio na podanie środka, uwalniając substancje zawarte w ich wnętrzu – podkreśla dr Glück.
Reakcje nadwrażliwości dzieli się też ze względu na czas wystąpienia. Reakcje mogą być natychmiastowe, kiedy pojawiają się do godziny od chwili podania środka kontrastowego, oraz występujące później niż po godzinie, czasami następnego dnia. Szczególnie groźne są te natychmiastowe.
– Te łagodne to np. świąd, pokrzywka, uczucie zatkania nosa, katar, kichanie, ale może się też rozwinąć pełny wstrząs anafilaktyczny - wtedy dochodzi do zajęcia układu oddechowego i krążenia z zatrzymaniem akcji serca i zagrożeniem życia. Takie reakcje zdarzają się rzadko – to kilka reakcji na miliony podań, ale są opisane takie przypadki – zaznacza alergolog.
Późne reakcje dotyczą najczęściej skóry. Choć większość mija szybko i bez powikłań, to niektóre również mogą się rozwinąć w ciężką postać, utrzymującą się przez wiele dni i tygodni.
Jakie są przyczyny wysypki od słońca?
Głównym czynnikiem, który wpływa na pojawienie się wysypki od słońca, jest nadwrażliwość skóry. Sama alergia na słońce może pojawić się z przyczyn samoistnych. Czasem jest jednak efektem przyjmowania substancji, które w nieodpowiedni sposób zachowują się pod wpływem promieni UV. Kiedy wystawi się skórę na słońce w trakcie stosowania niektórych preparatów, może dojść do stanów zapalnych.
Nadwrażliwość na słońce zwiększają również niektóre lekarstwa i zioła. Przyczynić się do tego mogą leki:
- przeciwbólowe,
- przeciwcukrzycowe,
- bakteriobójcze,
- przeciwgrzybicze,
- hormonalne,
- moczopędne,
- przeciwpasożytnicze,
- przeciwnadciśnieniowe i krążeniowe,
- stosowane w leczeniu alergii,
- uspokajające i neurologiczne,
- psychotropowe,
- antybiotyki.
Przyczyną wysypki po wyjściu na słońce może być również dziurawiec i aspiryna. Aby nie doszło do fotodermatozy, nie jest wskazane wystawianie skóry na słońce po zabiegach kosmetycznych, np. mikrodermabrazji czy peelingach chemicznych – wówczas nie wolno się także opalać.
Czy opalanie w ciąży może zaszkodzić dziecku? Poznaj fakty i popularne mity dotyczące odsłaniania brzucha na plaży
Nadwrażliwość potęgują zawarte w kosmetykach związki chemiczne, a przede wszystkim te w dezodorantach oraz perfumach (głównie w tych, w których składzie jest piżmo i kurkuma). Dlatego też w upalne dni lepiej nie rozprowadzać ich na szyi oraz dekolcie – jest to o tyle niebezpieczne, że w skutek promieniowania UV mogą pojawić się na tych obszarach ciemne plamy. Czasem przyczyną wysypki mogą być także składniki kosmetyków z retinolem oraz niektórych filtrów słonecznych.
Kontrast: powikłania, uczulenie i wstrząs
Pacjenci, którzy mają mieć podany kontrast powinni pamiętać o kilku rzeczach.- Przede wszystkim pacjent musi szczegółowo zapoznać się ze zgodą na diagnostykę i leczenie z wykorzystaniem kontrastu. Musi mieć świadomość ryzyka uczulenia na kontrast, zaostrzenia przewlekłej choroby nerek, być może z koniecznością dializoterapii. Dotyczy to niewielkiej grupy pacjentów, niemniej jednak pacjent powinien się zapoznać z ryzykiem stosowanego leczenia. Kontrast nie jest substancją obojętną - wylicza dr Szczupak. Dr Szczupak mówi też, że najgorszą formą uczulenia na kontrast jest wstrząs anafilaktyczny, występuje on na szczęście rzadko. Lekarze mają wypracowaną ścieżkę postępowania w przypadku uczulenia pacjenta na kontrast. W każdej sytuacji kiedy mamy pacjenta podającego uczulenie na jakikolwiek alergen, chory ma wykonaną próbę biologiczną - ma podaną niewielką ilość kontrastu dożylnie i wtedy obserwujemy czy występują reakcja alergiczna czy nie. Jeżeli nie ma tej reakcji wtedy spokojnie możemy wykonywać zabieg. Jeżeli pojawi się niewielka reakcja podaje się leki antyalergiczne. Robi się ponowną próbę biologiczną i wtedy wykonujemy zabieg - tłumaczy dr Szczupak. Lekarze podkreślają, że nie powinno się bezkrytycznie podawać kontrastu. Dlatego są pewne normy jeśli chodzi o podawanie kontrastu. Im więcej kontrastu, tym ryzyko uszkodzenia nerek jest większe. Największy problem stanowią pacjenci z upośledzoną czynnością nerek tzw. niskim GFRem (glomerular filtration rate) czyli poniżej 30-40. U nich powinno się podawać mało kontrastu i lekarze starają się to robić. 1 ml kontrastu odpowiada jednej jednostce tego GFRu. Przy wartości GFR 20 nie powinno się podać więcej niż 20 ml kontrastu. Jest to niezwykle trudne, bo ta ilość jest mała. - Przy takiej ilości kontrastu koronarografię może uda się zrobić, ale już plastyki raczej nie. To są naprawdę małe ilości kontrastu. Do koronarografii zużywamy średnio 50-60 ml, do plastyki około 100 ml. Jeśli wiemy, że pacjent ma problem z nerkami nawadniamy go i to się udaje, ale trzeba poświęcić trochę czasu na nawodnienie chorego. Oczywiście to ryzyko jest wyższe - podkreśla dr Szczupak. Tekst powstał z okazji międzynarodowych warsztatów New Frontiers in Interventional Cardiology (NFIC) w Krakowie.
Środki kontrastowe
Najpowszechniej stosowane w radiologii klasycznej środki kontrastowe to preparaty na bazie jodu. Druga grupa, stosowana w badaniach rezonansem magnetycznym, to preparaty gadolinu. Większość środków kontrastowych jest podawana przed badaniem dożylnie, część doustnie.
– Ocenia się, że po zastosowaniu środków jodowych, stosowanych w klasycznej radiologii, np. przy wykonywaniu tomografii komputerowej, łagodne reakcje nadwrażliwości mogą wystąpić u 6 proc. osób, natomiast ciężkie reakcje występują u mniej niż 1 proc. Choć nie są bardzo częste, mogą być groźne – mówi doc. Glück.
Reakcje nadwrażliwości są też obserwowane w przypadku preparatów gadolinu, stosowanych w coraz powszechniej zlecanym rezonansie.
– Na szczęście te dotąd opisywane nie są szczególnie ciężkie – uspokaja specjalistka.
