U nas zapłacisz kartą
Jak wygląda nabłoniak skóry - Objawy, Diagnoza i Leczenie
Czy rak podstawnokomórkowy występuje często?
Rak podstawnokomórkowy jest najczęstszym nowotworem skóry. Każdego roku zapada na niego 100–800 osób w przeliczeniu na grupę 100 000 osób rasy białej. Zachorowalność jest największa w Australii, bowiem jednym z głównych czynników ryzyka zachorowania jest promieniowanie słoneczne (szczególnie ultrafioletowe), zwłaszcza jeśli narażenie na działanie słońca było intensywne już od dzieciństwa.
Rak podstawnokomórkowy występuje przede wszystkim u osób starszych (bo szkodliwe działanie słońca kumuluje się na przestrzeni całego życia), częściej u mężczyzn o jasnej karnacji skóry. Podobnie jak w przypadku wielu innych nowotworów, jednym z istotnych czynników ryzyka jest przewlekłe osłabienie odporności (dlatego wiele nowotworów skóry częściej występuje u osób po przeszczepieniach narządów – osoby te zazwyczaj przewlekle zażywają leki upośledzające sprawne działanie układu odpornościowego).
Chłoniak skóry typu T (ziarniniak grzybiasty, Mycosis fungoides)
To rzadki nowotwór skóry. występuje u osób między 40. a 60. rokiem życia, częściej u mężczyzn. Jest spowodowany niekontrolowanym rozrostem komórek T w skórze. Najczęstsze typy/rodzaje chłoniaka skórnego T-komórkowego to ziarniniak grzybiasty oraz Zespół Sezary'ego.
Choroba Pageta - we wczesnym etapie choroby na skórze pojawiają się plamy rumieniowe, które wywołują świąd i uczucie pieczenia. Może z nich sączyć się wydzielina. Następnie mogą się pojawić nadżerki (często krwawiące).Zmiany występują zwykle w okolicy zewnętrznych narządów płciowych: srom, odbyt, prącie i worek mosznowy - są to okolice bogate w gruczoły apokrynowe i ekrynowe. Rzadziej nowotwór obejmuje górną część ud, pośladki, pachy i okolicę pępka. Znane są pojedyncze przypadki lokalizacji zmian nowotworowych w obszarach skóry pozbawionych gruczołów apokrynowych np.: w przewodach słuchowych zewnętrznych, na powiekach, w przełyku, w cewce moczowej.
W jaki sposób lekarz rozpoznaje raka podstawnokomórkowego skóry?
Rak podstawnokomórkowy skóry ma charakterystyczny wygląd, dlatego często lekarz już po pierwszych oględzinach jest w stanie z bardzo dużym prawdopodobieństwem podać rozpoznanie. Czasami pomocne – chociaż niekonieczne – jest użycie ręcznego dermatoskopu (w uproszczeniu dermatoskop to urządzenie wyposażone w soczewki powiększające obraz oraz odpowiednie źródło światła oświetlające badaną zmianę skórną, zob. Badanie dermatoskopowe). Aby potwierdzić rozpoznanie, należy wyciąć całą zmianę, jeśli jest nieduża. Jeśli zmiana jest większa lub znajduje się w okolicy, w której wycięcie może być utrudnione (np. powieka oka), lekarz rozważy pobranie niewielkiego wycinka, a następnie – po potwierdzeniu rozpoznania w badaniu histopatologicznym – zaplanuje odpowiednie leczenie.
Leczenie najczęściej polega na wycięciu ogniska choroby z niewielkim (tj. 1–2 mm) marginesem zdrowej skóry. U chorych, którzy nie godzą się na wycięcie zmiany, można rozważyć zastosowanie radioterapii jako metody alternatywnej. Trzeba jednak pokreślić, że metodą pierwszego wyboru (i zalecaną w większości przypadków) jest niewielka operacja polegająca na wycięciu zmiany w całości. Radioterapię można stosować również wtedy, gdy rak ma dużą średnicę i znajduje się w obszarze, w którym wycięcie jest trudne lub wręcz niemożliwe (z powodów technicznych – np. bardzo duża zmiana na wierzchołku głowy). Stosuje się również inne metody, np. maść z chemioterapeutykiem (5-fluorouracylem) lub lekiem immunomodulującym (imikwimodem), skuteczność metod zachowawczych nie dorównuje jednak wycięciu zmiany.
Co robić w razie wystąpienia objawów?
W razie wystąpienia niepokojących zmian należy się zgłosić do dermatologa lub onkologa.
Fot. 2. Dermatoskop (dermoskop)
Fot. 3. Dermatoskop ze światłem spolaryzowanym
Dermatoskop (dermoskop) stanowi obecnie podstawowe narzędzie pracy dermatologa we wczesnej diagnostyce czerniaka. W wybranych ośrodkach specjalizujących się w rozpoznaniu czerniaka wykorzystuje się do tego celu wideodermatoskopy. Badanie dermatoskopowe pozwala na wykluczenie takich zmian niemelanocytowych, jak brodawki łojotokowe, barwnikowy rak podstawnokomórkowy oraz zmiany pochodzenia naczyniowego.
Szczegółowy wywiad lekarski zebrany od pacjenta pod kątem czynników ryzyka czerniaka jest doskonałym uzupełnieniem badania dermatoskopowego.
Dermatoskopia cyfrowa odgrywa istotną rolę w monitorowaniu pacjentów z licznymi znamionami, w zespole znamion dysplastycznych oraz osobników z rodzinnym wywiadem w kierunku czerniaka, która daje możliwość oceny znamion w czasie pod względem wielkości, brzegów, rozkładu barwnika i symetrii lub asymetrii.
Wśród nowych metod diagnostycznych znamion wyróżnia się laserową skanującą mikroskopię konfokalną, która zapewnia mikroskopową rozdzielczość i pozwala na prawie histologiczną ocenę zmian skórnych in vivo, ponadto ocenia kształt komórek barwnikowych, układ gniazd komórek znamionowych oraz morfologię brodawek skórnych. Jest to bezkrwawa, prawie histologiczna metoda diagnostyczna znamion dysplastycznych, czerniaków i ich nietypowych odmian, takich jak czerniak bezbarwnikowy, które klinicznie przybierają bardzo podstępny wygląd.
Rak podstawnokomórkowy – objawy, leczenie, przerzuty i nawroty
Rak podstawnokomórkowy skóry jest nowotworem miejscowo złośliwym, pojawiającym się najczęściej na skórze twarzy, a w szczególności nosa i małżowiny ucha. Rokowania są bardzo dobre pod warunkiem jego szybkiego rozpoznania i leczenia.
Naskórek to najbardziej zewnętrzna powłoka ciała człowieka. Składa się z kilku warstw. Idąc od zewnątrz, warstwy skóry to: warstwa rogowa (ulegająca złuszczeniu), jasna (obecna tylko w niektórych miejscach), ziarnista, kolczysta i podstawna. Dwie ostatnie stanowią część rozrodczą. Rak podstawnokomórkowy jest nowotworem złośliwym skóry rozwijającym się z warstwy najgłębszej, czyli podstawnej. Najczęściej pojawia się w obrębie skóry odsłoniętych części ciała, czyli twarzy, karku, rąk. Może też pojawić się w innych miejscach na ciele. Nie jest to nowotwór przerzutujący, jego złośliwość jest miejscowa. Inna nazwa tego nowotworu to nabłoniak. Czy powinno się wycinać znamiona? Odpowiedź na filmie:
Zobacz film: Wycinanie znamion - jak może pomóc w profilaktyce antynowotworowej? Źródło: Dzień Dobry TVN
Złośliwość raka podstawnokomórkowego skóry
Nowotwór złośliwy to niekontrolowany rozrost komórek nowotworowych i ich przerzuty. W przypadku raka podstawnokomórkowego skóry złośliwość jest jedynie miejscowa. Oznacza to, że nowotwór ten wykazuje złośliwość tylko na obszarze, na którym powstaje. Nie przerzutuje i nie zajmuje okolicznych węzłów chłonnych. W miejscu, gdzie powstaje, niszczy stopniowo coraz większy obszar skóry i przylegające tkanki. Destrukcji podlegają wszystkie rodzaje tkanek, które staną mu na drodze – kości, chrząstki, naczynia, mięśnie, nerwy itd. Jeśli np. powstaje w obrębie twarzy, stopniowo niszczy kolejne warstwy skóry, kości czaszki lub chrząstkę nosa, czy też małżowiny uszne, powodując znaczne deformacje. Kiedy dojdzie do nacieczenia większego naczynia krwionośnego, może powstać krwotok.
Na szczęście nowotwór rozwija się bardzo powoli. Bardzo ważne więc w przypadku raka podstawnokomórkowego skóry, szczególnie nosa, ucha czy innej części twarzy, jest szybkie rozpoznanie i leczenie, by zapobiec powikłaniom w postaci zniszczenia i deformacji znacznych okolic, które w zaawansowanym stadium są bardzo trudne do usunięcia. Zobacz też: Nowotwór skóry - rodzaje, objawy, przyczyny