U nas zapłacisz kartą
Jak wygląda nabłoniak skóry - Objawy, Diagnoza i Leczenie
Rak podstawnokomórkowy (carcinoma basocellulare)
Rak podstawnokomórkowy (carcinoma basocellulare) jest jednym z najczęstszych nowotworów skóry. To rak o miejscowej złośliwości, tzn. cechuje go powolny przebieg – rozrasta się miejscowo, naciekając podłoże i może wywołać zniszczenie tkanek otoczenia. Rak podstawnokomórkowy niezwykle rzadko powoduje przerzuty (jeden przerzut na 4000 raków). Częściej występuje u osób w starszym wieku. Objawem raka podstawnokomórkowego jest perełkowaty guzek o błyszczącej i gładkiej powierzchni. Guzek taki może się rozrastać odśrodkowo, tworząc większą zmianę. Raki podstawnokomórkowe zwykle są umiejscowione na twarzy – głównie na czole, w okolicach oczodołów i nosa, na plecach, rzadziej na kończynach górnych i dolnych. Wyróżnia się kilka odmian raków podstawnokomórkowych.
Fot. Rak podstawnokomórkowy (owrzodzenie w okolicy ciemieniowej skóry owłosionej głowy)
Rak skóry – rokowanie
Rokowanie uzależnione jest od umiejscowienia, grubości, wielkości oraz stopnia zróżnicowania nowotworu. W przypadku raka podstawnokomórkowego wyleczenie jest możliwe w ponad 95% przypadków. Większość miejscowych nawrotów choroby można usunąć bez większych problemów. Chociaż zwykle ten typ nowotworu prawie nigdy nie ulega uogólnieniu (nie daje przerzutów), to należy zwrócić uwagę na fakt, że istnieje możliwość, choć niezwykle rzadko, agresywnego przebiegu tej choroby nawet z przerzutami.
W przypadku raka kolczystokomórkowego rozwijającego się na podłożu rogowacenia świetlnego w obrębie skóry narażonej na promieniowanie słoneczne rokowanie jest dobre. Najwyższy stopień złośliwości występuje w przypadku rozwoju raka kolczystokomórkowego na podłożu blizn, przewlekłych stanów zapalnych, w miejscach drażnionych. Przy zajęciu okolicznych węzłów chłonnych 5-letnie przeżycie notuje się u 20–25% pacjentów. Gorzej rokują również zmiany występujące na czerwieni wargowej, na prąciu lub sromie, chociaż za najgorszą lokalizację uważa się błonę śluzową jamy ustnej.
Jakie są sposoby leczenia czerniaka?
Podstawą skutecznego leczenia czerniaka jest wczesne rozpoznanie i radykalne usunięcie zmiany z odpowiednim marginesem bezpieczeństwa.
Zarówno ryzyko, jak i czas pojawienia się przerzutów czerniaka uzależnione są od grubości guza pierwotnego. Im szybciej wykryty i usunięty jest czerniak, tym większe są szanse na wyleczenie.
W przypadku potwierdzenia czerniaka w badaniu histopatologicznym po usunięciu zmiany następnym etapem postępowania jest biopsja tzw. węzła wartowniczego (jednego z okolicznych węzłów chłonnych wybranego z uwzględnieniem lokalizacji guza pierwotnego).
Odpowiednie i doszczętne leczenie operacyjne w przypadku czerniaka o zaawansowaniu miejscowym jest wystarczające i wymaga tylko obserwacji zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego.
- Immunoterapię i leczenie ukierunkowane molekularnie – to nowoczesne i najskuteczniejsze metody leczenia. Stosuje się leki, takie jak ipilimumab niwolumab (sam lub łącznie z ipilimumabem) i pembrolizumabem, wemurafenib, dabrafenib, trametynib, kobimetynib, enkorafenib, binimetynib.
- Wycięcie przerzutów odległych czerniaka lekarz rozważa w uzasadnionych przypadkach po analizie sytuacji pacjenta (m.in jeśli przerzuty dotyczą tylko jednego narządu i są nieliczne, pojawiły się po roku od leczenia czerniaka).
- Chemioterapia z użyciem jednego leku cytotoksycznego (np. dakarbazyny). Obecnie, po wprowadzeniu immunoterapii i leków ukierunkowanych molekularnie, to leczenie stosuje się rzadziej,
- Izolowana kończynowa chemioterapia perfuzyjna w hipertermii polega na podawaniu dużych dawek leku cytostatycznego do tętnicy kończyny odizolowanej od krążenia ogólnoustrojowego. Metoda ta jest stosowana u pacjentów, u których czerniak był zlokalizowany na kończynie i doszło do wznowy.
Jakie jest rokowanie?
Rokowanie w przypadku rozpoznania raka podstawnokomórkowego jest wyśmienite, o ile podejmie się właściwe i umiejętnie przeprowadzone leczenie. Trzeba jednak pamiętać, że rak tego typu ma skłonność do odrastania (inaczej mówiąc nawrotu albo wznowy) w miejscu, gdzie znajdował się pierwotnie. Dlatego ważne jest skrupulatne oglądanie blizny i jej okolicy co kilka miesięcy. U osoby, u której rak podstawnokomórkowy już wystąpił, ryzyko pojawienia się takiego nowotworu w innej okolicy ciała jest zwiększone, dlatego należy starannie oglądać całą skórę. Ponadto opisano mnogie, wieloogniskowe występowanie raka podstawnokomórkowego w ramach rodzinnego zespołu znamion nabłonkowych (zespół Gorlina i Goltza).
Zobacz także
Badanie dermatoskopowe Niewątpliwie największą rolę w diagnostyce i wczesnym wykrywaniu nowotworów skóry odgrywa dermoskopia (dermatoskopia).
Objawy chorób skóry (wykwity skórne) Wykwity skórne to zmiany na skórze, które są objawami chorób skóry. W poszczególnych chorobach wykwity mają charakterystyczny wygląd – kolor, kształt, postać, lokalizację i na tej podstawie dermatolog zwykle jest w stanie ustalić rozpoznanie. Zmiany skórne się mogą zmieniać w czasie oraz ustępować z pozostawieniem blizny lub bez niej. Do wykwitów należą: plama, grudka, guzek, guz, pęcherzyk, pęcherz, krosta, bąbel, a także nadżerka, przeczos, pęknięcie i rozpadlina, łuska, strup, owrzodzenie oraz blizna.
Wybrane treści dla Ciebie
Badanie dermatoskopowe Niewątpliwie największą rolę w diagnostyce i wczesnym wykrywaniu nowotworów skóry odgrywa dermoskopia (dermatoskopia).
Rak podstawnokomórkowy skóry
Rak podstawnokomórkowy to rosnący powoli miejscowo złośliwy nowotwór skóry wywodzący się z nierogowaciejących komórek warstwy podstawnej naskórka, występujący głównie u przedstawicieli rasy białej (osoby o fototypie skóry według definicji World Health Organization I–IV). Rośnie przede wszystkim na odkrytych częściach ciała (głowa, szyja), ale może się rozwinąć na dowolnym obszarze ciała, w tym także w obrębie błon śluzowych. Nowotwór ten w praktyce nie jest źródłem przerzutów odległych i nie zajmuje regionalnych węzłów chłonnych.
Jego charakter (określany przez lekarzy jako „złośliwość miejscowa”) sprawia, że niektóre jego postaci – jeśli nie podejmie się właściwego leczenia – powoli niszczą coraz większy obszar przyległej skóry oraz położne głębiej struktury ciała (np. chrząstkę nosa lub małżowiny usznej albo kości czaszki). Nieleczone, zaniedbane zmiany naciekają sąsiadujące elementy kostne, chrzęstne, naczyniowe, nerwowe albo gałkę oczną. W obrębie dużych, owrzodziałych zmian może dochodzić do trudnych do opanowania krwotoków.
Na zdjęciu przedstawiono przykład zaawansowanego raka podstawnokomórkowego o wieloletnim przebiegu. Trzeba podkreślić, że leczenie raka o takim stopniu zaawansowania jest trudne zarówno dla lekarza, jak i dla pacjenta, dlatego warto zacząć terapię, zanim nowotwór rozwinie się do dużych rozmiarów – proces leczenia jest wówczas prostszy i mniej dokuczliwy dla chorego, a i szanse na pełne wyleczenie są większe.
Fot. 1. Rozległy rak podstawnokomórkowy niszczący znaczny obszar skóry karku i naciekający położone głębiej tkanki. Leczenie w takim przypadku jest trudne, dlatego w przypadku podejrzanej zmiany skórnej nie należy czekać, aż rozwinie się ona do podobnych rozmiarów, tylko bez zbędnej zwłoki zgłosić się do lekarza rodzinnego, onkologa lub dermatologa! (Zdjęcie ze zbiorów autora)