U nas zapłacisz kartą
Oznaki raka - Jak je rozpoznać i zrozumieć ich znaczenie
Początkowe objawy raka płuc
Objawy raka płuc w przypadku wczesnego stadium zaawansowania choroby są z reguły niespecyficzne, dlatego nowotwór płuca diagnozowany jest najczęściej przypadkowo podczas wykonywania badania rentgenowskiego bądź tomografii komputerowej z zupełnie innych wskazań.
Objawy raka płuc są niespecyficzne i mylone z objawami infekcji dróg oddechowych. Zanim chory zostanie skierowany na badania obrazowe, zazwyczaj otrzymuje antybiotyk.
Potencjalne symptomy i objawy raka płuca są charakterystyczne również dla innych jednostek chorobowych i mogą być wywołane przez mniej poważne schorzenia. Z tego powodu potencjalne symptomy choroby nowotworowej są często mylone, ignorowane lub próbuje się je łagodzić różnymi sposobami np. antybiotykami.
Uwaga! Jeśli obserwujesz u siebie nawracające objawy infekcji dróg oddechowych, czujesz zmęczenie czy doświadczasz utraty masy ciała – zwróć się do lekarza rodzinnego z prośbą o wykonanie zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej. Jeśli niepokojące objawy utrzymują się lub nawracają – poproś o konsultację pulmonologiczną.
W tym miejscu warto wspomnieć również o profilaktyce i badaniach przesiewowych w kierunku raka płuca. Do badań skriningowych kwalifikuje się osoby, u których nie występują objawy kliniczne raka płuc, a które mają zwiększone ryzyko jego rozwoju (przede wszystkim palacze tytoniu).
W badaniach przesiewowych w kierunku raka płuc wykorzystuje się niskodawkową tomografię komputerową (NDTK), która używa znacznie mniejszej dawki promieniowania rentgenowskiego niż klasyczna tomografia komputerowa. Takie badania w kierunku raka płuca można wykonać w wielu miejscach w Polsce w ramach Ogólnopolskiego Programu Wczesnego Wykrywania Raka Płuca.
Misja: rozpoznać czerniaka
Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów czerniaka jest pojawienie się nowego znamienia lub zmiana koloru, kształtu lub rozmiaru znamienia, które mamy już od jakiegoś czasu. Tak naprawdę jakakolwiek zmiana na skórze „zasługuje” na konsultację z lekarzem.
Pomocnym narzędziem diagnostycznym, z którego możemy skorzystać nawet w domu, są kryteria ABCDE:
- A – asymetria (np. znamię ma nieregularny kształt, „wylewa się” z jednej strony
- B – brzegi poszarpane: znamię posiada zgrubienia
- C – czerwony lub czarny i niejednolity kolor
- D – duży rozmiar zmiany: powyżej 0,5 cm
- E – ewolucja, czyli zauważalne zmiany zachodzące w znamieniu
Podstawą dalszej diagnostyki jest biopsja, czyli mikroskopowe badanie zmiany usuniętej przez lekarza.
Jak wcześnie wykryć raka? Zalecane badania
Nie ma potrzeby, aby objawy sugerujące nowotworów musiały być zawsze konsultowane i rozpoznawane przez onkologa. Wstępna diagnostyka powinna leżeć w kompetencjach lekarza rodzinnego. Lekarze POZ stoją na pierwszej linii frontu walki z rakiem, i to od ich wiedzy oraz zaangażowania zależy, czy dyskretne objawy choroby zostaną właściwie powiązane z procesem nowotworowym.
Jeżeli potencjalne objawy raka niepokoją nas, to mamy prawo i powinniśmy domagać się specjalistycznych badań.
Zaniepokojony pacjent, który wykrył u siebie potencjalne objawy nowotworu ma prawo i powinien domagać się otrzymania skierowania na stosowne badania specjalistyczne lub wystawienia tzw. zielonej karty diagnostyki i leczenia onkologicznego. (DILO).
Konsultacja lekarska rozpoczyna się od zebrania wywiadu i informacji na temat stanu zdrowia Pacjenta, niepokojących objawów, przyjmowanych leków oraz chorób towarzyszących. Ważną zasadą, którą należy kierować się u chorych z podejrzeniem nowotworu jest zasada zwiększonego prawdopodobieństwa. Oznacza to, że należy poszukiwać nowotworów najbardziej prawdopodobnych, tzn. u palaczy – nowotworów tytoniozależnych, a u chorych z marskością wątroby – raka wątrobowokomórkowego.
W wykrywaniu choroby nowotworowej we wczesnym stadium zaawansowania przydatne są:
- Badania laboratoryjne – odchylenia w wynikach mogą sugerować chorobę nowotworową
- Zbadanie poziomu markerów nowotworowych
- Przeprowadzenie wywiadu rodzinnego – ustalenie czy w danej rodzinie występowały już nowotwory
- Badania obrazowe – diagnostyka onkologiczna z wykorzystaniem USG, tomografii komputerowej, badanie rezonansem magnetycznym, badanie RTG, pozytonowy tomograf emisyjny PET
Rak płuca – najczęstsze objawy
- Kaszel – jest najczęstszym objawem raka płuca (45-75% chorych), z czego u 1/3 pacjentów przebiega z odkrztuszaniem wydzieliny. Występuje częściej i wcześniej w guzach położonych centralnie w drzewie oskrzelowym (rak płaskonabłonkowy i drobnokomórkowy), natomiast rzadziej i później w guzach położonych obwodowo (rak gruczołowy i wielokomórkowy). Pojawienie się długotrwałego kaszlu (trwającego dłużej niż 2-3 tygodnie) lub zmiana charakteru dotychczas występującego kaszlu są potencjalnymi objawami raka płuca, o których powinno poinformować się lekarza.
- Duszności i świszczący oddech – duszność jest drugim pod względem częstości występowania objawem raka płuc (30-50% chorych). Pojawia się ona u palaczy jako skutek przewlekłego zapalenia oskrzeli oraz rozedmy. Jeżeli duszność wyraźnie się nasila, należy o tym fakcie poinformować lekarza. Duszność może mieć wiele przyczyn. Niekiedy rozrastający się guz blokuje całkowicie lub częściowo światło jednego z głównych oskrzeli, co może prowadzić do niedodmy i powstania zakażenia w części płuc. Takie symptomy mogące sugerować chorobę nowotworową wymagają pilnej konsultacji u lekarza pierwszego kontaktu, pulmonologa lub specjalisty onkologa.
- Świszczący dźwięk jako objaw choroby – rak płuca, który jest związany z nabłonkiem wyściełającym, może sprzyjać gromadzeniu się płynu w przestrzeni jamy opłucnej. Nosi to nazwę wysięku opłucnowego. Jeżeli gromadzi się duża objętość tego płynu, to dochodzi do ucisku na płuco, co powoduje duszność. Nowotwór płuca może powodować zwężenie jednego z głównych oskrzeli lub tchawicy, czego skutkiem jest powstanie szczególnego typu świszczącego dźwięku, zwykle podczas wydychania powietrza, noszącego nazwę stridor. Jest to poważny objaw raka płuca wymagający szybkiej konsultacji u lekarza.
- Odkrztuszanie wydzieliny z krwią i chrypka – to groźne objawy, które mogą sugerować raka płuca. Odkrztuszanie krwi lub plwociny zawierającej krew stanowią niepokojące symptomy i potencjalne objawy raka płuc, który muszą zostać pilnie skonsultowane z lekarzem. Terminem medycznym określającym to zjawisko jest krwioplucie. Przyczyn odkrztuszania wydzieliny z zawartością krwi jest wiele np. infekcja w obrębie klatki piersiowej, jednak u 19-29% chorych na raka płuca stanowi ona objaw ich choroby nowotworowej.
- Chrypka – występuje w dużej części populacji, a zwłaszcza u osób często zapadających na przeziębienia lub infekcje toczące się w obrębie klatki piersiowej. W przypadku palaczy, chrypka która nie ustępuje po okresie 2-3 tygodni, powinna zostać zdiagnozowana przez lekarza rodzinnego.
- Uczucie zmęczenia i utrata wagi – rak płuca to bardzo podstępna choroba, która może rozwijać się w organizmie chorego latami, a równocześnie nie dawać żadnych specyficznych symptomów. Znacząca utrata masy ciała wynosząca około 6 kilogramów występuje u ponad połowy pacjentów cierpiących z powodu raka płuc i jest częstym symptomem choroby nowotworowej płuc.
- Uczucie zmęczenia lub znużenia to potencjalne symptom nowotworu płuc, które występują jednak dość często w kontekście innych chorób i mogą być spowodowane wieloma przyczynami. Pojawienie się tych symptomów z niewyjaśnionych przyczyn u osoby palącej lub eks-palacza powinno być potraktowane poważnie. Zalecane jest pilne wykonanie RTG klatki piersiowej.
- Ból w klatce piersiowej i barkach – potencjalne objawy raka płuc to także silny ból w klatce piersiowej, który – jak szacują eksperci – występuje u 25-50% chorych. Jest on zazwyczaj skutkiem naciekania przez raka płuc ściany klatki piersiowej, żeber lub kręgosłupa. Niekiedy rak płuca rozwija się w szczytach tego organu (guz Pancoasta), powodując powstanie dolegliwości bólowych zlokalizowanych w okolicy barku.
- Jeżeli do rozwoju guza Pancoasta dochodzi w szczycie jednego płuca, u chorych dochodzi często do specyficznych objawów, obejmujących opadanie powieki, zwężenie źrenicy i zanik potliwości po jednej stronie twarzy. Wiąże się to z wynikiem działania guza nowotworowego, który powoduje uszkodzenie nerwy przebiegającego w rejonie szyi i unerwiającego obszar twarzy.
- Zespół żyły głównej górnej – żyła główna górna położona jest w prawym górnym śródpiersi w bezpośrednim sąsiedztwie oskrzela głównego prawego i licznych węzłów chłonnych śródpiersia odprowadzających chłonkę z całej prawej i części lewej połowy klatki piersiowej. Ze względu na wiotkość ściany, niskie ciśnienie wewnątrznaczyniowe i swoją lokalizację podatna jest na ucisk i zamknięcie jej światła. W około 85-95% przypadków bezpośrednią przyczyną zespołu żyły głównej górnej jest nowotwór w klatce piersiowej.
