U nas zapłacisz kartą
Nabłoniak na twarzy - Przyczyny, Objawy i Metody Leczenia
Jakie są czynniki ryzyka rozwoju raka płaskonabłonkowego skóry?
Do najważniejszych czynników sprzyjających zachorowaniu na raka płaskonabłonkowego skóry należą: uwarunkowania genetyczne (mutacje niektórych genów oraz związane z nimi zespoły przebiegające ze zwiększoną skłonnością do występowania różnych nowotworów złośliwych), promieniowanie ultrafioletowe (głównie UVB), ekspozycja na promieniowanie słoneczne (zwłaszcza w dzieciństwie), podeszły wiek (ponieważ uszkadzające działania wielu czynników kumuluje się przez wiele lat życia), płeć męska, jasna karnacja skóry (tzw. fototyp I i II skóry wg WHO), przewlekłe leczenie zmniejszające odporność (stosowane np. u osób, którym przeszczepiono narządy) lub choroby przebiegające z upośledzeniem odporności (np. zakażenie HIV), obecność przez wiele lat rozległych blizn (zwłaszcza po oparzeniach) lub niegojących się ran (np. w przebiegu zespołu pozakrzepowego w nogach).
Rak płaskonabłonkowy skóry występuje najczęściej na odsłoniętych okolicach ciała: na twarzy, plecach, ramionach lub górnej wardze. Nowotwór ten może przypominać rogowaciejącą, łuszczącą się zmianę, często owrzodzoną i pokrytą strupem, może też przybierać postać guzka, owrzodzenia, grudki, płaskiego lub wyniosłego nacieku itp. Czasem może być źródłem mniej lub bardziej intensywnego krwawienia albo w jego obrębie może sączyć się płyn (jasny, klarowny lub mętny).
W przypadku podejrzenia raka płaskonabłonkowego skóry należy całą zmianę wyciąć chirurgicznie i zbadać pod mikroskopem (jeśli jej wielkość na to pozwala). Jeśli podejrzana zmiana jest duża, lekarz zazwyczaj pobiera wycinek (tj. wycina w znieczuleniu miejscowym fragment z pogranicza nowotworu i zdrowej skóry).
Jeśli istnieje podejrzenie zajęcia regionalnych węzłów chłonnych, należy wykonać USG tej grupy węzłów i ewentualnie biopsję cienkoigłową największych węzłów, aby w ten sposób potwierdzić zaawansowanie choroby.
Ponadto, tak jak w przypadku innych nowotworów złośliwych, w razie potwierdzenia rozpoznania raka należy przeprowadzić odpowiednią diagnostykę obrazową w poszukiwaniu przerzutów odległych.
Rak podstawnokomórkowy – leczenie i powikłania
Leczenie raka podstawnokomórkowego głównie opiera się na wycięciu ogniska choroby z niewielkim, około 2 milimetrowym marginesem zdrowej skóry. Terapia dobierana jest pod kątem zaawansowania choroby. W niektórych przypadkach można zastosować radioterapię. O ile pojawia się niewielkie ryzyko wznowy to warto zastosować metody alternatywne: kriochirurgię, metody farmakologiczne lub metodę fotodynamiczną. Bardzo zaawansowany nowotwór domaga się zastosowania terapii celowanej, przy wykorzystaniu nowoczesnych leków hamujących.
Najważniejszym celem leczenia raka podstawnokomórkowego jest usunięcie tkanki nowotworowej. Nawet bowiem pozostawiony najmniejszy element może doprowadzić do dalszego rozwijania się nowotworu w tkankach leżących poniżej lub wokół.
Metody chirurgiczne dają największą pewność, że rak został usunięty w całości. Przed każdym zabiegiem pacjent powinien być zaznajomiony z rozpoznaniem, rodzajem i zakresem leczenia, rokowaniami oraz wsparciem, z jakiego może skorzystać po przeprowadzonym zabiegu. W przypadku pacjentów znajdujących się w grupie wysokiego ryzyka zespół specjalistów powinien składać się z: onkologa, patologa, chirurga plastyka oraz onkologa klinicznego. Wśród takich pacjentów stosuje się chirurgię mikrograficzną Mohsa, a więc wycięcie chirurgiczne monitorowane histologicznie. Małe ogniska leczone są poprzez łyżeczkowanie, elektrokoagulację podłoża lub kriochirurgię. Poszczególne zabiegi wykonywane są w znieczuleniu ogólnym.
Radioterapia jest proponowana po przeprowadzeniu wstępnej kwalifikacji. Można ją zastosować w wielu miejscach ciała. Nie należy jej stosować w przypadku rozległych raków podstawnokomórkowych, gdyż wykazują one odporność na tę metodę leczenia. Nie można natomiast dopuścić do spalenia zdrowych tkanek skóry. Radioterapii nie stosuje się także wobec młodych osób, ponieważ może ona u nich doprowadzić do rozwoju innych chorób skóry w przyszłości. Radioterapia musi być stosowana z dużą rozwagą.
Rokowanie w przypadku raka podstawnokomórkowego jest pomyślne, jeśli podjęte jest właściwe i umiejętnie przeprowadzone leczenie. Należy jednak mieć świadomość, że ten typ raka skóry wykazuje skłonność do odrastania w miejscu, w jakim pojawił się pierwotnie. W związku z tym, co kilka miesięcy należy dokładnie przyglądać się bliźnie i jej okolicom.
Zapobieganie występowaniu raka podstawnokomórkowego
Profilaktyka związana z niwelowaniem ryzyka pojawienia się raka podstawnokomórkowego opiera się na:
- Ocenie u każdego pacjenta cech ryzyka oraz dostosowaniu postępowania profilaktycznego.
- Szczegółowej opiece wobec osób z grup ryzyka.
- Unikaniu nadmiernej ekspozycji na słońce, a przede wszystkim na korzystaniu z krótkich epizodów intensywnego nasłoneczniania powodujących oparzenia skóry.
- Troszczeniu się o odpowiednią ochronę przed słońcem i stosowaniu kremów z filtrem UV.
Przekonanie, że rak podstawnokomórkowy pojawia się głównie wśród osób starszych jest myśleniem błędnym. Owszem, w wieku starszym pojawia się większe ryzyko zachorowania, natomiast należy zdawać sobie sprawę z tego, że choroba może rozwinąć się w każdym wieku. W związku z tym, istotne jest zapobieganie występowaniu nabłoniaka.
Zwłaszcza że ta odmiana raka występuje aż 10 razy częściej niż pozostałe podtypy raka skóry. Aktualnie, szacuje się, że nawet 50 proc. osób starszych zachoruje na nabłoniaka, co wynika z fotostarzenia się skóry. Dlatego tak istotne jest rozważne korzystanie z kąpieli słonecznych już w młodym wieku. Szkodliwe działanie słońca kumuluje się na przestrzeni życia. Dlatego tak ważna jest odpowiednia ochrona przed promieniowaniem słonecznym.
Czy opalanie w solarium zwiększa ryzyko zachorowania na raka skóry?