U nas zapłacisz kartą
Ropny pryszcz u dziecka - Przyczyny, leczenie i porady dla rodziców
Alergiczny wyprysk kontaktowy u dzieci
Wyprysk (egzema) należy do najczęstszych chorób skóry i oznacza stan zapalny w obrębie naskórka oraz skóry właściwej. Charakterystycznym dla wyprysku wykwitem jest grudka, chociaż w obrazie klinicznym widuje się również rumień, pęcherzyki i nadżerki, a niekiedy pogrubienie naskórka i jego nadmierne złuszczanie. Obraz tej jednostki chorobowej może być więc różnorodny, jednak bardzo często towarzyszy jej świąd i pieczenie skóry.
Jedną z postaci wyprysku, którą coraz częściej stwierdza się wśród najmłodszych pacjentów, jest alergiczny wyprysk kontaktowy lub alergiczne kontaktowe zapalenie skóry.
Jest to nabyty powierzchowny odczyn zapalny skóry rozwijający się na podłożu alergicznym. Jednak jest to nieco odmienny typ reakcji odpornościowej niż reakcja na przykład na pyłki traw czy niektóre pokarmy. W przypadku alergicznego wyprysku kontaktowego mamy do czynienia z tzw. reakcją opóźnioną, która rozwija się dopiero po 24–48 h od kontaktu z alergenem. W reakcji tej bierze udział jedna z frakcji białych krwinek, czyli limfocyty T, mające tzw. pamięć immunologiczną, umożliwiającą im wyzwolenie reakcji alergicznej po kontakcie z uczulającym alergenem.
W zależności od „siły” danego antygenu w niektórych przypadkach do wyzwolenia reakcji odpornościowej wystarczy już pierwsza ekspozycja, w innych reakcja może się ujawnić dopiero po wielokrotnych kontaktach z uczulającym związkiem – po tygodniach, a nawet latach. Do najczęstszych alergenów kontaktowych u dzieci należą: nikiel – składnik zapięć w ubrankach, neomycyna – antybiotyk, mertiolat – konserwant w kroplach do oczu oraz szczepionkach, balsam peruwiański – substancja zapachowa, formaldehyd – konserwant, quaternium-15 – konserwant, kalafonia – składnik żywicy drzew iglastych, i lanolina – składnik kosmetyków.
Jak często występuje alergiczny wyprysk kontaktowy? (tu: czy występuje rodzinnie)
Tak jak wspomniano, wyprysk jest często występującą jednostką dermatologiczną, przy czym w populacji dorosłych dominuje kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia wywołane drażniącym działaniem substancji zewnętrznych na skórę człowieka, takich jak detergenty, rozpuszczalniki, kwasy i zasady. U dzieci występowanie tej postaci wyprysku jest co prawda możliwe, jednak ze względu na brak kontaktu z wymienionymi substancjami należy ona do rzadkości, częściej stwierdza się alergiczne kontaktowe zapalenie skóry. W przypadku alergicznego wyprysku kontaktowego nie obserwuje się podłoża genetycznego ani występowania rodzinnego. Obecność chorób atopowych (astmy, alergicznego nieżytu nosa, atopowego zapalenia skóry) nie zwiększa ryzyka rozwoju tego schorzenia, chociaż w populacji dzieci z rozpoznaniem atopowego zapalenia skóry, ze względu na uszkodzenia naskórka, ta postać wyprysku może się rozwinąć niezależnie.
Alergiczny wyprysk kontaktowy cechuje się występowaniem różnorodnych zmian skórnych. Jak już wspomniano, podstawowym wykwitem jest grudka, która przekształca się w pęcherzyk, a ten z kolei w sączącą nadżerkę, pokrywającą się z czasem strupkiem. Zmiany te lokalizują się na rumieniowym podłożu, są wyraźnie odgraniczone od zdrowej skóry i mogą się ze sobą zlewać, tworząc rozległe ogniska. Zmianom skórnym towarzyszy nasilony świąd, a w okresie gojenia obserwuje się złuszczanie naskórka. W fazie przewlekłej dominuje pogrubienie naskórka, może nawet dochodzić do jego bolesnych pęknięć. Zmiany lokalizują się zwykle w miejscu kontaktu z uczulającym alergenem. W przypadku niklu, który jest jednym z najczęstszych alergenów, zmiany skórne mogą być umiejscowione na pleckach dziecka (w miejscu przylegania do skóry metalowych zapinek), w okolicy pępka (z powodu kontaktu z metalowym guzikiem) czy na nadgarstku (w wyniku kontaktu z metalowym paskiem od zegarka).
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?
Niestety, tak jak w przypadku każdej alergii, również w odniesieniu do alergicznego wyprysku kontaktowego nie istnieje skuteczne leczenie przyczynowe. Aktualne metody postępowania pozwalają jedynie zmniejszyć stan zapalny skóry oraz dolegliwości świądowe, ale ponowny kontakt z alergenem może je znowu wywołać. Raz rozpoznana alergia kontaktowa będzie się utrzymywać przez całe życie chorego.
W celu uniknięcia wysiewu kolejnych zmian skórnych konieczne jest przede wszystkim unikanie kontaktu skóry z uczulającym alergenem. Można na przykład zastąpić metalowe elementy w ubrankach plastikowymi. Po zakończeniu leczenia wskazana jest odpowiednia pielęgnacja skóry z użyciem preparatów bezzapachowych i bez dodatku środków konserwujących.