Wyprysk alergiczny i pokrzywka - Objawy, przyczyny i skuteczne metody leczenia

Co robić w razie wystąpienia objawów?

Natychmiast przerwij kontakt z substancją, którą podejrzewasz o wywołanie zmian – np. przemyj ręce po kontakcie z substancjami, które powodują objawy. W razie nasilonego świądu skóry możesz zażyć tabletkę leku przeciwhistaminowego (niektóre dostępne są bez recepty).

Wyprysk kontaktowy rozpoznaje się na podstawie charakterystycznego obrazu zmian skórnych oraz ustalenia związku pomiędzy ich pojawianiem się a np. pracą zawodową.

Wyprysk kontaktowy może przypominać wyprysk atopowy (atopowe zapalenie skóry) i inne mylone z nim choroby skóry. Najważniejszym badaniem w rozpoznaniu wyprysku kontaktowego są tzw. testy płatkowe. Polegają one na nałożeniu na skórę pleców małych krążków bibułek nasączonych różnymi substancjami wywołujących wyprysk kontaktowy (zawartymi w np. kosmetykach, gumie, metalach, lekach, tworzywach sztucznych). Pojawienie się pod ich wpływem zaczerwienienia, grudek czy pęcherzyków może oznaczać uczulenia na którą z tych substancji.

Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy): przyczyny, objawy i leczenie

Kontaktowe zapalenie skóry (inaczej wyprysk kontaktowy) to miejscowa skórna reakcją nadwrażliwości w wyniku bezpośredniego kontaktu z określonymi substancjami chemicznymi lub drażniącymi. Wyprysk kontaktowy może mieć podłoże alergiczne, wynikać z podrażnienia, mieć związek z wykonywaną pracą (np. przewlekłym narażeniem dłoni na określoną substancję) lub ze światłem słonecznym. W leczeniu najważniejsze jest unikanie substancji powodujących wyprysk kontaktowy.

Wyprysk kontaktowy to choroba polegająca na tworzeniu się zmian skórnych pod wpływem kontaktu z alergenami kontaktowymi (są to często substancje chemiczne) u uczulonych na nie osób. Czasem potocznie mówi się na wyprysk kontaktowy „egzema”, co nie jest jednoznaczne z kontaktowym zapaleniem skóry, ponieważ słowo egzema oznacza wyprysk, czyli chorobę skóry o podłożu zapalnym niezwiązaną z zakażeniem, w której dochodzi do zapalenia jej wierzchnich warstw (naskórka i warstwy brodawkowatej skóry właściwej). Egzema nie jest więc nazwą konkretnej choroby, tylko określa rodzaj zmian skórnych, które występują w danej chorobie skóry.

  1. alergiczne – związane z odpowiedzią układu odpornościowego na alergeny,
  2. z podrażnienia – nie jest to prawdziwe uczulenie i takie zmiany mogą się pojawić u wszystkich osób, które mają kontakt, np. z silnymi substancjami używanymi w środkach czystości, farbami, lakierami, smarami, cementem,
  3. zawodowe – wywołane przez czynniki szkodliwe w miejscu pracy, w większości przypadków jest to kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) z podrażnienia,
  4. fotoalergiczne lub fototoksyczne – zapalenie skóry może być wywołane przez alergen lub substancję drażniącą powstającą dopiero po zadziałaniu światła słonecznego.

Pokrzywka - skąd się bierze i jak wygląda?

Pokrzywką określamy zespół objawów skórnych, obejmujących świąd, ból, występowanie wysypki w postaci białych lub czerwonych płaskich bąbli, otoczonych zaczerwienioną skórą. Zmiany te są bardzo podobne do tych, które wywołuje kontakt z pokrzywą, skąd też wywodzi się nazwa objawu.
Pokrzywka alergiczna powstaje w wyniku uwolnienia histaminy z komórek tucznych pod wpływem alergenu, czyli czynnika wywołującego alergię. Histamina wraz z innymi czynnikami powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych (obrzęk, zaczerwienienie), uwrażliwienie nerwów czuciowych (świąd, ból) oraz aktywację komórek układu odpornościowego. Z tego powodu pokrzywkę leczy się głównie lekami przeciwhistaminowymi (przeciwalergicznymi).

Rodzaje pokrzywki

Pokrzywkę możemy podzielić ze względu na długość trwania i czynnik ją wywołujący (pochodzenie pokrzywki). Jeżeli objawy nie trwają dłużej niż 6 tygodni, mówimy o pokrzywce ostrej, jeżeli dłużej - o przewlekłej. Większość zmian zanika w ciągu 24 godzin, nie pozostawiając żadnych śladów na skórze. Oprócz pokrzywki na tle alergicznym, możemy wyróżnić także pokrzywkę:

  • fizyczną - wywołaną czynnikiem fizycznym,
  • demograficzną,
  • cieplną,
  • z ucisku,
  • wibracyjną,
  • słoneczną,
  • cholinergiczną,
  • wodną (bardzo rzadka! Chory uczulony jest nawet na własne łzy),
  • kontaktową (pokrzywka powstaje w miejscu kontaktu z alergenem, np. niklem czy chromem),
  • w przebiegu zakażeń wirusowych i pasożytniczych,
  • w przebiegu chorób autoimmunologicznych,
  • samoistną (idiopatyczną).

Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) - objawy

Charakterystycznym objawem wyprysku kontaktowego jest silny świąd skóry, na powierzchni której tworzy się zaczerwienienie, łuszczące się grudki oraz pęcherzyki. Ważne jest to, że zmiany tworzą się w miejscu kontaktu z np. tkaniną czy tworzywem zawierającym uczulające chorego czynniki (np. pod paskiem czy biżuterią u chorego uczulonego na nikiel, na rękach u sprzątaczki używającej środków czyszczących, na policzkach w miejscu, na który nałożono kosmetyk, który uczulił chorego pod wpływem opalania). Czasem zmiany występują jednak na całej powierzchni ciała. Chorzy na KZS z podrażnienia mogą odczuwać parzący ból lub pieczenie, zwłaszcza w razie kontaktu z substancją silnie drażniącą.

Skóra staje się pogrubiała, bardzo sucha, łuszczy się, wyraźnie zaznaczają się jej naturalne bruzdy (np. na nadgarstkach skóra może przypominać korę drzewa), skóra na dłoniach podeszwach niekiedy pęka powodując ból.

Kobiety w ciąży narażają na potencjalne ryzyko nie tylko siebie, ale też dziecko, dlatego w przypadku zauważenia jakichkolwiek niepokojących objawów powinny niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, który zaproponuje odpowiednie leczenie.

Czytaj dalej...

W przypadku przewlekłego zapalenia i pogrubienia i szorstkości skóry w następstwie zapalenia, szczególnie w kontaktowym zapaleniu skory z podrażnienia, skuteczne są środki nawilżające z dużą zawartością tłuszczów, środki keratolityczne, czyli rozpuszczające zrogowaciałą warstwę naskórka kremy zawierające polidokanol i mocznik oraz wazelina.

Czytaj dalej...

Pojawiające się wykwity w postaci symetrycznych, swędzących, napiętych i głęboko osadzonych pęcherzyków o średnicy do około 3 mm wypełnionych treścią ropną, mogą utrzymywać się na skórze nawet do trzech tygodni.

Czytaj dalej...

W ostrym zapaleniu z pęcherzykami i wysiękiem zbieraniem się płynu oprócz glikokortykosteroidów stosuje się okłady ściągające z samej wody, z 0,9-procentowym roztworem NaCl lub z octanowinianem glinu.

Czytaj dalej...