U nas zapłacisz kartą
Wyprysk czy czyrak - Krzyżówka chorób skórnych
Wykwity pierwotne
Plama
Fot. 1. Plamy (bielactwo nabyte), w centrum widoczna nadżerka pokryta strupem
Fot. 2. Plamy rumieniowe
Plama to zmiana zabarwienia skóry na ograniczonej powierzchni, leżąca w poziomie skóry, tj. niewyczuwalna przy dotyku. Plamy mogą mieć różną wielkość, kolor i lokalizację. Mogą też towarzyszyć im różne objawy – świąd, pieczenie, łuszczenie się skóry, nadmierne ucieplenie skóry w okolicy plamy. Jeśli plamy występują na całym ciele, mówimy o wysypce (lub osutce) i opisujemy jej cechy charakterystyczne, np. wysypka drobnoplamista (kiedy plamy są niewielkie). Plamy mogą się zlewać się w większe ogniska, a także ulegać ewolucji – zmiana skórna, która początkowo była np. grudką lub pęcherzem może się zmienić w plamę.
1. Plamy z zaburzeń ukrwienia
- plamy rumieniowe: małe, najczęściej liczne wykwity, mogące się zlewać i tworzyć zmiany o charakterze wielokolistym, obrączkowatym. Obserwuje się je często w przebiegu chorób zakaźnych (orda, różyczka, płonica) i w wysypkach (osutkach) polekowych
- rumienie są wykwitami większymi od plam rumieniowych. Mogą mieć charakter przelotny, czyli chwilowy, ustępujący bez leczenia – związane są ze zwiększonym przepływem krwi przez naczynia skórne (np. rumień emocjonalny, rumień wywołany przez związki naczyniorozszerzające) lub trwały – najczęściej w wyniku przekrwienia związanego ze stanem zapalnym, np.: odczyn fototoksyczny i fotoalergiczny, róża
- erytrodermia jest uogólnionym stanem zapalnym skóry. Skóra jest zaczerwieniona jednolicie na większej powierzchni, obrzęknięta z nadmiernym złuszczaniem naskórka. Częstymi objawami towarzyszącymi są świąd, niekiedy powiększenie węzłów chłonnych, podwyższona temperatura, dreszcze, złe samopoczucie.
Czyrak gromadny (karbunkuł) i mnogi (czyraczność)
Czyraki najczęściej występują pojedynczo. Zdarza się jednak, że infekcja miejscowa jest masywna i powoduje powstanie kilku guzków w jednej okolicy. Mówimy wtedy o czyraku gromadnym (tzw. karbunkuł). Jeszcze innym stanem jest mnogi czyrak (tzw. czyraczność), czyli powstanie zmian w różnych miejscach i w różnym czasie.
Leczenie zależy od wielkości, stopnia zaawansowania i rozległości zmiany. Nie należy rozpoczynać leczenia samodzielnie, ponieważ może to spowodować zaostrzenie procesu chorobowego, powodując powracanie zapalenia mieszka włosowego, rozprzestrzenienie zmiany a tym samym również stanu zapalnego.
Niewielkie, pojedyncze zmiany czasami udaje się wygoić, stosując leki miejscowo lub antybiotyk doustnie. Jednak gdy jest już czop martwiczy, to zazwyczaj konieczne jest mechaniczne usunięcie, czasami z dodatkowym nacięciem skóry. Po takim zabiegu w okresie gojenia się rany konieczne jest odpowiednie pielęgnowanie jej i ochrona opatrunkiem. Przy zmianach większych (czyrak gromadny), licznych (czyraczność lub czyrak mnogi) lub nawracających, dodatkowo zastosowanie mają niektóre antybiotyki, zazwyczaj podawane doustnie.
Jak długo utrzymuje się czyrak?
Pojedyncze goją się dość szybko, w większości przypadków nie pozostawiając po sobie śladu lub z pozostawieniem niewielkiej blizny, jako pozostałości po ubytku w skórze spowodowanym obecnością ropnia. Bardziej kłopotliwe w leczeniu są czyraki mnogie i gromadne — wtedy czas leczenia może wydłużyć się nawet do kilku miesięcy.
Gdzie i u kogo występuje oraz jak wygląda czyrak?
Czyrak to zmiana, która może wystąpić w miejscach, gdzie dochodzi do tarcia skóry i ubrania lub 2óch spoconych powierzchni skóry (np. pod pachą, na szyi czy zewnętrznych powierzchniach ud). Jak wygląda czyrak? Ropień przybiera formę rosnącego guza, który po kilku dniach wypełnia się martwiczą, zapalną i rozpadającą się tkanką. Na powierzchni czyraka widoczne jest ropne okienko. Z czasem zmiana ta pęka samodzielnie (“dojrzewa”) i wydzielina zapalna wypływa z czyraka. Mimo, że jest to zmiana, która w dużej części przypadków znika samoistnie nie należy jej lekceważyć. Leki na czyraki łagodzą dokuczliwe objawy jak ból i obrzęk oraz ułatwiają szybszy drenaż ropnych zmian czy ograniczają rozprzestrzenianie się gronkowca w wyniku działania antyseptycznego. Gdzie na ciele występują czyraki? Wyżej wspomniane zostały okolice pachy, szyi czy ud. Szczególne znaczenie ma czyrak na twarzy i w przedsionku nosa. Umiejscowienie może sprzyjać wędrówce lub przeniesieniu bakterii do innych struktur organizmu, co może być groźne w skutkach.
Podsumowując — gdzie może wystąpić czyrak? Np.:
- na pupie (np. czyrak występujący między pośladkami), nodze, udzie i plecach,
- w uchu,
- pachwinie i w miejscu intymnym, a w przypadku kobiet czyrak na wardze sromowej,
- pod pachą, na plecach, na nodze i udzie,
- w obrębie głowy (np. w górnej części ust).
Czyraki to zmiany często pojawiające się w okresie dojrzewania (u nastolatków) i w wieku młodzieńczym. Problem czyraków dotyczy również dorosłych, w tym osób cierpiących na cukrzycę (hiperglikemia zwiększa ryzyko zakażeń bakteryjnych nie tylko układu moczowego). Stany obniżonej odporności i/lub długotrwałe stosowanie sterydów może przyczynić się do większej wrażliwości na gronkowca złocistego. Oczywiście potencjalne przyczyny powstawania to również niewystarczająca dbałość w aspekcie higienicznym.
Czyrak - objawy, leczenie, przyczyny
Czyrak to bolesny, czerwony guzek na skórze z widocznym centralnie czopem martwiczych, zakażonych tkanek, który wygląda jak gęsta ropa. Jego geneza spowodowana jest bakterią z rodzaju Staphylococcus aureus, czyli gronkowcem złocistym. Ponieważ powstanie jest inicjowane bakteryjnym zapaleniem mieszka włosowego, może on pojawić się w każdym miejscu skóry, w którym występują mieszki włosowe, np. na twarzy, skórze kończyn czy tułowia, w okolicach intymnych i pośladkach. Z tego też powodu nie występuje na dłoniach i podeszwach.
- Jak objawia się czyrak?
- Czyrak gromadny (karbunkuł) i mnogi (czyraczność)
- Jak wygląda leczenie czyraka?
- Przyczyny powstawania czyraków
- Diagnostyka i rozpoznanie czyraka
- Rokowanie i powikłania czyraka
- Zalecane postępowanie w przypadku czyraka
Jak leczyć wypryski na skórze?
Oczywiście zaleca się kontakt z lekarzem dermatologiem. Samodzielna próba leczenia chorób skórnych ma marne szanse powodzenia, a czasem może nawet pogorszyć stan skóry.
W przypadku kontaktowego zapalenia skóry pacjent otrzyma leki antyhistaminowe, zatrzymujące reakcje alergiczne. Zdarza się, że zapalenie zajmuje więcej niż 1/3 powierzchni skóry. Wówczas lekarz może zdecydować się na podanie kortykosterydów, choć stosowanie sterydów wiąże się ze skutkami ubocznymi.
Dodatkowo, w przypadku kontaktowego zapalenia skóry stosujemy punktowo różne żele i maści, które przynoszą ulgę swędzącej i wysuszonej skórze.
Leczenie w przypadku AZS – stosuje się maści i kremy natłuszczające oraz leki przeciwzapalne, takie jak akrolimus czy pimekrolimus. Aby zmniejszyć uczucie świądu, przepisuje się preparaty ze steroidami oraz preparaty antyhistaminowe. Chorzy na atopowe zapalenie skóry powinni pamiętać o regularnym natłuszczaniu i nawilżaniu skóry.
Leczenie trądziku zależy od jego rodzaju i również powinno zostać skonsultowane z dermatologiem. Chorym przepisuje się najczęściej odpowiednie leki, a także ustawia się indywidualną pielęgnacją skóry.
Leczenie wszelkich wykwitów skórnych i innych problemów związanych ze skórą zawsze powinno odbywać się w konsultacji z lekarzem.
