U nas zapłacisz kartą
Alergia czy uczulenie - Różnice, objawy i sposoby leczenia
Co najczęściej uczula? Zestaw najczęstszych alergenów
Przypadków alergii jest coraz więcej, ale co tak naprawdę ją wywołuje? Co uczula najczęściej – alergeny pokarmowe czy może wziewne? Wyjaśniamy, które alergeny są najniebezpieczniejsze i które najczęściej wywołują niepożądane reakcje organizmu.
Spis treści
W ciągu ostatnich kilkadziesiąt lat częstość występowania alergii w Polsce i na świecie wzrosła. Jak podają statystyki, na początku XX wieku alergikami był 1 proc. populacji – obecnie to 40 proc. ludzkości.
Najczęściej na alergię zapadają dzieci, ale dolegliwości ta jest też bardzo popularna wśród dorosłych. Np. na alergiczny nieżyt nosa choruje już ponad 500 mln osób na świecie.
Rozwijamy nasz serwis dzięki wyświetlaniu reklam.
Blokując reklamy, nie pozwalasz nam tworzyć wartościowych treści.
Wyłącz AdBlock i odśwież stronę.
Najczęstsze alergeny pokarmowe
Alergia pokarmowa najczęściej występuje u niemowląt, ponieważ ich układ pokarmowy jest jeszcze nie w pełni dojrzały i „przepuszcza” alergeny wywołując niepożądane reakcje immunologiczne. U wielu dzieci, alergia znika w 2.–3. roku życia, ale duży procent małych pacjentów ma objawy uczulenia jeszcze przez kilkadziesiąt lat. Zdarza się też, że alergia pokarmowa pojawia się dopiero w wieku dorosłym.
Alergeny pokarmowe powodują najczęściej bóle brzucha, wzdęcia, biegunki, zaparcia, a także wysypki. Rzadziej objawiają się dolegliwościami ze strony dróg oddechowych.
Najczęstszą alergią pokarmową w Polsce jest alergia na białko mleka krowiego, a dokładnie na znajdujące się w mleku kazeinę oraz alfa- i beta-laktoglobuliny. Popularnym alergenem jest również gluten, czyli białka występujące w zbożach pszenicy, żyta i jęczmienia.
Najczęstsze alergeny pokarmowe:
- produkty mleczne
- jajka
- ryby
- soja (oraz produkty sojowe, np. mleko jogurty, sery, wędliny sojowe)
- owoce (najczęściej: pomarańcze, mandarynki, cytryny, kiwi, melony, a z polskich owoców: truskawki, poziomki, maliny
- warzywa: selery, pomidory, papryka
- mięso: najczęściej: cielęcina i wołowina (jeśli dziecko jest uczulone na białko mleka krowiego), kurczak (jeśli dziecko jest uczulone na jajka)
- zboża zawierające gluten (to białko znajdujące się w pszenicy, ryżu, jęczmieniu i owsie). Szczególnie często uczula pszenica oraz żyto
- słodycze: najczęściej kakao, czekolada
- orzechy, szczególnie orzeszki ziemne
- skorupiaki i owoce morza
- konserwanty i barwniki (glutaminian sodu, tartrazyna, siarczyny)
Alergia a nadwrażliwość
Opisany powyżej mechanizm reakcji alergicznej zależnej od IgE jest najważniejszym, ale nie jedynym mechanizmem alergii (jest to tzw. I – natychmiastowy – typ nadwrażliwości). Nadwrażliwość jest terminem szerszym niż alergia, organizm ludzki może bowiem reagować w sposób nadmierny na różne bodźce (np. na ostre przyprawy lub zmiany temperatury) nie tylko poprzez zwiększenie produkcji IgE.
Zobacz także
Alergia na leki Alergia na leki to niespodziewana i szkodliwa reakcja występująca w czasie stosowania leku w dawce zalecanej przez lekarza.
Alergia na jad owadów U osoby uczulonej wystarczy użądlenie jednego owada, aby wywołać objawy choroby, niekiedy ciężkiej i zagrażającej życiu. U osób nieuczulonych na jad użądlenie jednego owada nie wywołuje żadnej znaczącej reakcji, natomiast przy użądleniu przez wiele owadów równocześnie mogą wystąpić objawy toksyczne.
Alergeny kontaktowe Do najczęstszych alergenów kontaktowych w Polsce należą nikiel i chrom. Coraz częstsze jest też uczulenie na perfumy i aminy aromatyczne.
Alergeny wziewne Uczulają nas zwykle rośliny niepozorne, pozbawione barwnych kwiatów. Produkują one bowiem miliony pyłków przenoszonych przez wiatr, które łatwo dostają się do nosa, oczu i oskrzeli.
Alergia pokarmowa Około 1/3 ludzi przypisuje sobie „uczulenie” na określony pokarm, ale prawdziwa alergia pokarmowa występuje u 4—8% dzieci i 2—4% osób dorosłych. Do najczęstszych alergenów pokarmowych uczulających dzieci należą: mleko krowie (1—5%) oraz jajka. Dorosłych uczulają zazwyczaj ryby i owoce morza, orzechy, seler, pomidor, przyprawy, zboża.
Mechanizmy powstawania alergii
Mechanizmy odpowiedzialne za reakcję alergiczną w błonie śluzowej nosa i oskrzeli powodowaną przez wdychane substancje są bardzo podobne. Do wystąpienia reakcji alergicznej konieczny jest wcześniejszy kontakt organizmu z alergenem. Ponieważ duża część alergenów wziewnych występuje w środowisku powszechnie, do pierwszego kontaktu z nimi dochodzi we wczesnym okresie życia. Z nieznanych powodów u niektórych osób układ immunologiczny „nie nauczył się” tolerować tych substancji. Przeciwciała skierowane przeciwko antygenom, na które chory jest uczulony, są stale obecne we krwi pacjenta i można je wykryć, oznaczając tzw. swoiste IgE. U niektórych osób zwiększone jest również całkowite stężenie IgE.
Krążące we krwi przeciwciała IgE wiążą się z receptorami na powierzchni komórek układu immunologicznego. Dla reakcji alergicznej najważniejsze znaczenie ma wiązanie IgE na powierzchni mastocytów. Alergen, który dostaje się do organizmu, łączy się z przeciwciałami obecnymi na ich powierzchni. Skutkuje to uwolnieniem z mastocytów różnych substancji, powodujących lokalny stan zapalny (zwiększenie przepuszczalności naczyń, obrzęk tkanek i napływ komórek zapalnych). Do najważniejszych substancji uwalnianych przez mastocyty w czasie reakcji alergicznej należą histamina i leukotrieny. Substancje te są również odpowiedzialne za skurcz mięśni gładkich oskrzeli, co u chorych na astmę powoduje napad duszności po kontakcie z alergenem. Często używane w leczeniu alergii leki przeciwhistaminowe blokują działanie histaminy. Są one używane głównie w leczeniu alergicznego nieżytu nosa, ponieważ ich działanie na reakcję alergiczną w oskrzelach nie jest wystarczająco skuteczne. W przeciwieństwie do nich leki przeciwleukotrienowe (hamujące działanie leukotrienów) są stosowane najczęściej właśnie u chorych na astmę.
