U nas zapłacisz kartą
Alergia na miód u dorosłych - Przyczyny, Objawy i Sposoby Leczenia
Czy można mieć uczulenie na miód?
Zdecydowanie tak. Reakcja alergiczna może pojawić się nie tylko po spożyciu miodu, ale także po zastosowaniu produktów zawierających miód w swym składzie, na przykład kosmetyki czy leki.
Alergia na miód nie pojawia się zbyt często i najczęściej dotyczy osób, które już borykają się z innymi uczuleniami.
Przykładem są osoby dotknięte nietolerancją pokarmową lub cierpiące na sezonowe uczulenia, wywoływane przez pyłki roślin.
Uczulenie na miód nie pojawia się u osób zdrowych i jest dość rzadką reakcja alergiczną. Jego szkodliwe działanie uzależnione jest także od wielu innych czynników, jak ilość spożytego miodu, jego rodzaj i indywidualne cechy organizmu.
Uczulenie na miód to nieprawidłowa reakcja na niektóre składniki, których pszczoły używają do produkcji miodu. Sam produkt nie uczula, ale już substancje, które wchodzą w jego skład tak.
Zaliczyć do nich należy:
- jad pszczeli,
- wydzieliny gruczołów pszczół,
- nektar kwiatowy,
- pyłki kwiatów, traw i drzew,
- zarodniki grzybów pleśniowych,
- białko pszczele,
- kawałki pszczelich odwłoków,
- zanieczyszczenia pyłkiem kwiatowym bylicy, mniszka, słonecznika czy nawłoci,
- zanieczyszczenia zarodnikami grzybów pleśniowych lub grzybami drożdżoidalnymi.
Alergia na miód jest ściśle powiązana z procesem wytwarzania miodu przez pszczoły. Powstaje on z nektaru kwiatów lub z soku żywych części roślin.
Pszczoły zbieraczki zbierają nektar lub spadź do specjalnego wola miodowego, a pszczoły robotnice uwalniają. W tym procesie przekazują także swoje enzymy pszczele. Większość tych składników ma cechy alergizujące i w konsekwencji w sprzyjających warunkach mogą doprowadzić do reakcji uczuleniowej.
Do najczęściej uczulających miodów zaliczyć należy:
- spadziowy - niebezpieczny dla osób uczulonych na pyłki drzew i kwiatów,
- lipowy - wywołuje reakcje alergiczne u osób uczulonych na pyłki drzew i kwiatów lipy,
- rzepakowy - uczula głównie osoby, które borykają się z alergią na pyłki roślin krzyżowych, jak kapusta czy rzodkiewki,
- gryczany - niewskazany dla osób uczulonych na pyłki roślin astrowatych, jak rumianek lub krwawnik,
- wrzosowy - wywołuje reakcję alergiczną u osób uczulonych na pyłki wrzosu.
Czy sam miód uczula?
Co ciekawe, reakcji alergicznej na miód, nie wywołuje sam pszczeli wytwór. Miód jako produkt żywnościowy powiązany jest z alergiami pokarmowymi, a zwiększone spożycie miodu może zwiększyć częstotliwość występowania reakcji alergicznych związanych z miodem. Alergenność miodu związana jest przede wszystkiem z domieszką różnych substancji, które wchodzą w skład tego słodkiego przysmaku.
Miód w swoim składzie zawiera wiele składników pochodzących od pszczół (między innymi jad pszczeli i inne wydzieliny gruczołów tych błonkoskrzydłych owadów), a także substancje związane z żerowaniem tych pożytecznych owadów (nektar kwiatowy i pyłki).
Po poddaniu analizie przekrojowych badań dotyczących alergii na miód uznano, że bardzo często wywoływana jest ona przez pyłek kwiatowy drzew, roślin i traw za pośrednictwem białka pszczół (w duże mierze jadu pszczelego). Do wystąpienia alergii przyczynia się również żywność pochodzenia roślinnego (takie jak: korzeń selera, jabłka, orzechy – zwłaszcza laskowe, wanilia i wiórki kokosowe). Alergię na miód mogą powodować także leki, kosmetyki i środki myjące.
Za wywoływanie stanów alergicznych odpowiedzialne są ziarna pyłku kwiatowego wielu roślin – głównie drzew (brzoza brodawkowata, leszczyna pospolita, oliwka europejska), roślin zielnych z rodziny złożonych (słonecznik zwyczajny, bylica piołun, złocień maruna, mniszek lekarski, nawłoć pospolita, ambrozja bylicolistna) i traw (tymotka siewna, życica trwała).
Uczulenie na produkty pochodzenia pszczelego
Nie tylko miód wywołuje reakcje alergiczne, ale także inne produkty pochodzenia pszczelego. Zaliczamy do nich:
- propolis, czyli kit pszczeli - to substancja żywiczna, którą pszczoły zbierają z pąków drzew. Jest dla nich budulcem, ale także działa antybakteryjnie. Z propolisu produkuje się maści, kremy i nalewki. U osób uczulonych na miód wywołuje takie same reakcje alergiczne, czyli wysypkę, świąd czy problemy żołądkowe,
- pyłek pszczeli - to zebrany i formatowany przez pszczoły pyłek kwiatowy, który może uczulać osoby z alergią na miód. Wywołuje takie same objawy, jak przy uczuleniu na miód,
- pierzga - pokarm pszczół, który jest mieszaniną pyłku kwiatowego transportowanego do ula z miodem i śliną pszczół. Najczęściej wykorzystywana jest do sporządzania naparów, ale może wywołać reakcję alergiczną (swędzenie skóry, uszu, gardła, wysypkę),
- mleczko pszczele - to wydzielina, którą karmione są larwy pszczół. Działa antybakteryjnie i wzmacniająco. Najczęściej przyjmowane jest w postaci płynnej, tabletek lub syropów. Nie należy go stosować w przypadku uczulenia na produkty pszczele. Typowymi objawami jego nietolerancji są wymioty, biegunka, nudności i ból brzucha.
Bibliografia
- B. Kędzia, E. Holderna-Kędzia „Alergenne działanie miodu pszczelego”, Acta Agrobotanica, 59(1), 2006
- J. Matysiak, Z. J. Kokot „Alergia na jad pszczeli u pszczelarzy”, Alergia Astma Immunologia-przegląd kliniczny, 22(1), 5-11, 2017
- A. Tichonow, I. Bondarenko, L. Jarnych i inni „Miód naturalny w medycynie i farmacji (Pochodzenie, właściwości, zastosowanie, preparaty lecznicze)” monografia pod redakcją akademika Ukraińskiej Akademii Nauk A. I. Tichonowa, 2017 r.,
- „Pyłek kwiatowy w produktach pszczelich”, praca zbiorowa, Alergoprofil, 11(2) 2015, s. 41-44
- H. Szajewska, P. Socha, A. Horvath, A. Rybak i inni „ Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD”
- W. Kowalczyk, K. Lis, Z. Bartuzi „Diagnostyka alergii na jad pszczoły miodnej”, Alergia Astma Immunologia 2022, 27 (1): 12-22.
Uczulenie na miód: jak powstaje miód?
Miód pszczeli powstaje z nektaru kwiatów – to tzw. miód nektarowy, albo soku z żywych części roślin - to tzw. miód spadziowy. Trzecim rodzajem są miody mieszane: nektarowo-spadziowe lub spadziowo-nektarowe, które, jak nazwy wskazują, mają większą lub mniejszą zawartość jednego lub drugiego składnika.
W procesie tworzenia się miodu największe znaczenie ma… pożytek. Tak właśnie nazywana jest roślina będąca w przekonaniu pszczoły najlepszym źródłem nektaru lub spadzi. Kiedy pszczoła – zwiadowczyni go odnajdzie, wraca do ula i odpowiednim tańcem informuje pszczoły-zbieraczki, w którym kierunku się udać, aby ten pożytek znaleźć, a także jakiego rodzaju jest to pożytek i jak go jest dużo.
Pszczoły-zbieraczki zbierają nektar lub spadź – zwane nakropem - do specjalnego zbiornika, tzw. wola miodowego i po powrocie do ula oddają go pszczołom-robotnicom. Uwalniając nektar lub spadź z wola oddają także przy tym swoje własne, cenne dla nas enzymy pszczele.
Następnie nakrop magazynowany jest w komórkach plastra, w których dojrzewa, a gdy jest gotowy pszczoły pokrywają go tzw. zasklepem. Chroni on miód przed zawilgotnieniem, zepsuciem i różnego rodzaju zanieczyszczeniemi.
Podczas dojrzewania nakrop jest cały czas przenoszony z miejsca na miejsce, a więc wzbogacany w pszczele enzymy. To dlatego dojrzały miód zawiera zamiast sacharozy cukry proste: glukozę i fruktozę, a także więcej kwasów organicznych i substancji bakteriostatycznej – inhibiny.
To właśnie dzięki inhibinie miód ma właściwości bakteriobójcze i uważany jest za jeden z najlepszych produktów wzmacniających odporność naszego organizmu. Inhibina bowiem hamuje namnażanie się i rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych.
Co zrobić przy uczuleniu na miód?
Czy da się wyleczyć alergię na miód? W procesie leczenia można łagodzić objawy uczulenia, a jedynym sposobem ułatwiającym wyleczenie alergii jest odczulanie. Jakakolwiek kuracja powinna być zawsze przeprowadzana pod kontrolą lekarza i zgodnie z jego zaleceniami.
Co zrobić po zaobserwowaniu uczulenia na miód? Jeśli zauważymy niepokojące objawy po spożyciu miodu należy go przede wszystkim wyeliminować z diety.
Początkiem całego procesu leczenia uczulenia na miód jest wykonanie testów alergicznych. Nieprzyjemne objawy łagodzone są lekami przeciwalergicznymi (antyhistaminowymi), których zadaniem jest blokowanie substancji pośredniczących w przebiegu reakcji alergicznej.
Niektórzy stosują metodę, polegająca na odczulaniu za pomocą miodu, ale zawsze powinna być skonsultowana z lekarzem. Taką terapię należy przeprowadzić na miesiąc lub dwa przed okresem pylenia.
Spożycie miodu rozpoczynamy od minimalnych dawek, które stopniowo zwiększamy, ale tylko pod nadzorem lekarza.
Po osiągnięciu założonej maksymalnej dawki z powrotem przechodzimy do dawki początkowej. Pamiętajmy jednak, że ta terapia nie w każdym przypadku jest bezpieczna i nie może być przeprowadzana samodzielnie, bez nadzoru lekarza.
