U nas zapłacisz kartą
Jak skutecznie zapobiegać alergiom?
Alergia - rodzaje
Zwykle daje o sobie znać wiosną. Alergenami roznoszonymi przez powietrze są najczęściej pyłki kwitnących roślin: traw, zbóż, drzew. Ale uwaga: alergia wziewna może dokuczać przez cały rok. Uczulać może bowiem wszystko, co unosi się w powietrzu: zarodniki grzybów i pleśni, roztocza, cząsteczki kurzu, sierść zwierząt, a nawet odchody owadów.
Występuje wtedy, gdy organizm reaguje alergicznie na składnik pożywienia. Można być uczulonym jednocześnie na bardzo wiele pokarmów. Warto wiedzieć, że zazwyczaj uczulają produkty, które są w danym kraju najczęściej jadane. Ale uczulać może praktycznie wszystko. Najpopularniejsze alergeny to: białko mleka krowiego, jaja, ziarna zbóż, cielęcina, wołowina, ryby, niektóre warzywa (pomidory, szparagi, seler) i owoce (truskawki, jabłka, czereśnie, ananasy, kiwi, brzoskwinie), czekolada, orzechy, migdały, soja, miód.
O tym rodzaju alergii mówi się wtedy, gdy uczulają rzeczy, z którymi masz kontakt. Najczęściej uczula chrom, nikiel, formaldehyd, barwniki włókiennicze, olejki zapachowe, aromaty i parabeny (konserwanty) dodawane do kosmetyków i środki chemiczne. W zasadzie wszystkie związki chemiczne mające kontakt ze skórą mogą powodować alergię. W efekcie uczulający może okazać się tusz do rzęs, płyn do mycia naczyń, biżuteria, klamra od paska, a nawet oprawki okularów.
Alergia - mechanizm powstawania alergii
Gdy alergen, np. roślinny pyłek, po raz pierwszy dostanie się do organizmu kogoś, kto ma predyspozycje do alergii, w układzie odpornościowym powstaną przeciwciała IgE. Pokonają one wroga, czyli pyłek, i niewielka ich ilość pozostanie we krwi na stałe. To na wypadek, gdyby intruz znowu dostał się do organizmu.
Będą żyły przyczepione do powierzchni tzw. komórek kwasochłonnych (znajdują się w surowicy krwi) oraz komórek tucznych, czyli mastocytów (obecnych w tkance łącznej skóry i błon śluzowych). Komórki te zawierają duże ilości różnych substancji zwanych mediatorami, które są odpowiedzialne za pojawienie się objawów uczulenia.
Najważniejszym mediatorem wywołującym reakcję alergiczną jest histamina. Przy pierwszym zetknięciu się z alergenem zwykle nie odczuwamy żadnych dolegliwości: kataru, wysypki, łzawienia ani duszności. Kiedy jednak po raz drugi większa ilość alergenu dostanie się do organizmu, zacznie się reakcja uczuleniowa. Alergeny połączą się z przeciwciałami IgE i zaczną toczyć walkę na powierzchni komórek tucznych i kwasochłonnych.
W czasie tej walki błona komórek zostaje naruszona i z ich środka wydostają się substancje o właściwościach prozapalnych (histamina, leukotrieny). Reakcja alergiczna wywołuje więc stan zapalny w organizmie, dlatego o alergii mówi się jako o chorobie zapalnej.
Reakcji towarzyszą różne dolegliwości, np. wodnisty katar, kichanie, łzawienie, kaszel, kłopoty z oddychaniem, obrzęk, wysypka czy rumień. Przy każdym kolejnym zetknięciu z większą ilością alergenu objawy będą podobne. Mogą być tylko mniej lub bardziej nasilone.
Reakcje alergiczne – odpowiedzi na często zadawane pytania
Jak odróżnić rumień wędrujący od reakcji alergicznej?
Najczęściej reakcja alergiczna na kleszcza pojawia się niemal od razu po ugryzieniu, a rumień – może wystąpić nawet po kilku godzinach od ugryzienia. Uwaga! Nie lekceważ objawów i nie diagnozuj się sam, zawsze w takim przypadku skonsultuj się z lekarzem.
Czy ostra reakcja alergiczna jest groźna dla zdrowia?
Tak, ostra i silna reakcja alergiczna może być groźna dla zdrowia – jeśli występują niepokojące objawy lub podejrzenie wstrząsu, należy jak najszybciej wezwać pogotowie.
Reakcja alergiczna po jakim czasie występuje?
W przypadku reakcji natychmiastowych – nawet po kilku minutach do ok. 2-3 godzin, w niektórych przypadkach (np. reakcje opóźnione) objawy mogą wystąpić nawet po kilkudziesięciu godzinach.
Silna reakcja alergiczna u dziecka – co robić?
Natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe, gdy występują niepokojące objawy reakcji alergicznych lub wstrząsu anafilaktycznego – szczególnie gdy występują ciężkie objawy ze strony układu oddechowego.
Wapno na reakcje alergiczne – czy to dobra metoda?
Wapń (potocznie w tym kontekście „wapno”) dawniej był zalecany jako środek wspomagający leczenie alergii (szczególnie na reakcje uczuleniowe skórne). Dziś zastosowanie wapnia w leczeniu alergii czy reakcji alergicznych nie jest już oficjalnie rekomendowane. Nie przyjmuj leków na własną rękę – skonsultuj się z lekarzem.
Autor: Katarzyna Górska
Bibliografia:
- Interna Szczeklika, P. Gajewski, A. Szczeklik, 2021
- https://emedicine.medscape.com/article/136217-overview
- https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/wartowiedziec/57558,objawy-alergii
Alergia - przyczyny
Każdy czynnik rozpoznany jako nieznany, nieprzyjazny dla układu odpornościowego organizmu może spowodować alergię.
Mogą to być substancje znajdujące się w powietrzu, takie jak pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, pierze, sierść zwierząt, wełna, pyły, zarodniki pleśni. Nie bez znaczenia pozostaje również wpływ zanieczyszczenia środowiska, a zwłaszcza dymów i spalin.
Alergię wywołują też pokarmy, najczęściej jaja kurze, mleko krowie, orzechy, zwłaszcza orzeszki ziemne, ryby i skorupiaki.
Przyczyną alergii mogą być też substancje chemiczne. Takimi środkami chemicznymi mogą być środki odkażające, m.in. chloramina, formaldehyd, tlenek etylenu, chloroheksyna, z którymi mają kontakt pracownicy ochrony zdrowia, pracujący w przemyśle chemicznym, rolnictwie, rybołówstwie.
Z kolei fryzjerzy, kosmetyczki, producenci kosmetyków mogą być uczuleni na nadsiarczany czy hennę. Natomiast pracownicy służby zdrowia, laboranci są bardziej narażeni na alergię na lateks.
Alergia może się pojawić także po zażyciu leków (alergia polekowa). Najczęściej uczulającymi lekami są antybiotyki (zwykle penicylina).
Dlaczego jedni z nas są alergikami, a inni nie? Do końca nie wiadomo. Najprawdopodobniej winna jest genetyka. Skłonność do alergii można bowiem odziedziczyć po rodzicach, a nawet po dziadkach.
Jeśli jedno z rodziców ma alergię, to ryzyko, że dziecko będzie miało alergię wynosi 20-40 procent. Gdy oboje rodzice mają alergię, ale reagują uczuleniem na różne alergeny, ryzyko choroby u dziecka wzrasta do 30-60 procent.
Jeżeli rodzice mają ten sam rodzaj choroby alergicznej (np. uczulenie na pyłki traw), ryzyko wystąpienia alergii u dziecka wynosi aż 50-80 procent.
Nawet jeśli żadne z rodziców nie ma alergii, nie wyklucza to zupełnie uczulenia u ich dziecka. Specjaliści mówią, że w takim przypadku ryzyko jest około 10-procentowe. Dzieje się tak dlatego, że zawsze może dojść do jakichś mutacji genetycznych u dziecka, a po drugie generalnie mamy coraz większą skłonność do alergii.
Metody alternatywne
Niektóre metody medycyny alternatywnej (homeopatia, akupunktura, biorezonans) cieszą się dużym powodzeniem wśród chorych na alergię. Należy podkreślić, iż są to metody kontrowersyjne, o niepotwierdzonej skuteczności (a zwykle są kosztowne), w odróżnieniu od zalecanych przez ekspertów leków. Metody te nie są zalecane przez ekspertów Polskiego Towarzystwa Alergologicznego w leczeniu alergii.
Zobacz także
Leczenie alergii na jad owadów Immunoterapia alergenowa jest jedynym sposobem przyczynowego leczenia alergii na jad owadów żądlących i zabezpieczenia przed zagrażającą życiu ogólnoustrojową reakcją alergiczną.
Immunoterapia alergenowa (odczulanie) Na czym polega kwalifikacja do immunoterapii? Czy immunoterapię można stosować w każdym wieku? Jak postępować w trakcie immunoterapii? U których chorych immunoterapia jest przeciwwskazana?
Alergia a kontrolne wizyty u lekarza Podczas kontrolnych wizyt lekarskich alergolog skupia się na ocenie objawów zgłaszanych przez chorego.
