U nas zapłacisz kartą
Jak skutecznie zapobiegać alergiom?
Alergia - objawy, rodzaje, leczenie alergii. Jak rozpoznać alergię?
Alergia to nieprawidłowa reakcja organizmu na działanie pewnych czynników lub substancji. Pierwsze objawy alergii mogą pojawić się u niemowląt, ale zdarza się, że alergia ujawnia się po 30. czy nawet 40. roku życia. Już co czwarty Polak cierpi na alergię. Prowadzone na świecie obserwacje dowodzą, że co 10 lat liczba alergików się podwaja. Coraz dłuższa jest też lista alergenów, czyli substancji, które mogą nas uczulać. Dlaczego tak się dzieje? Jakie są przyczyny alergii i jak się ją leczy?
Alergia to nadgorliwość naszego układu odpornościowego. Normalnie jest tak, że gdy do organizmu wtargną np. wirusy czy bakterie, specjalne komórki krwi (limfocyty T) dają sygnał do produkcji przeciwciał, które mają unieszkodliwić chorobotwórcze drobnoustroje. U alergika ten mechanizm szwankuje. Układ odpornościowy rozpoznaje wroga nie tylko np. w wirusach, bakteriach, ale też w zupełnie niewinnych substancjach np. fruwających w powietrzu czy zawartych w jedzeniu. Substancje te nazywane są alergenami.
Spis treści
- Alergia - mechanizm powstawania alergii
- Alergia - przyczyny
- Alergia - rodzaje
- Jakie są objawy alergii?
- Alergia u dzieci i dorosłych
- Alergia - diagnostyka
- Alergia - leczenie
- Alergia - powikłania
Typy reakcji alergicznej
Podział reakcji na typy sięga lat 60. ubiegłego stulecia, wg klasyfikacji Gella-Coombsa są to 4 rodzaje reakcji alergicznych:
Reakcja alergiczna typu I
To tzw. reakcja natychmiastowa, występująca najczęściej i wywołująca najczęstsze objawy i choroby alergiczne (np. astma oskrzelowa, alergiczny nieżyt nosa). Mechanizmem jest tu reakcja przeciwciał klasy IgE na dany alergen.
Reakcja alergiczna typu II
To tzw. reakcja cytotoksyczna, mechanizm polega na reakcji przeciwciał klas IgM i IgG oraz antygenu na błonie komórkowej. Przykłady takich reakcji to m.in. niedokrwistość hemolityczna, choroba hemolityczna noworodka.
Reakcja alergiczna typu III
Ten typ reakcji to tzw. reakcja kompleksów immunologicznych (to kompleks antygen-przeciwciało – wiązanie antygenu z jego swoistym przeciwciałem). Przykłady to: Zjawisko Arthusa, zewnątrzpochodne zapalenie pęcherzyków płucnych.
Reakcja alergiczna typu IV
To reakcja opóźniona (inaczej nazywana reakcją komórkową). Cechą charakterystyczną są objawy reakcji alergicznej występujące po ok. 72 godzinach od kontaktu z alergenem. Przykładem jest wyprysk kontaktowy alergiczny (inaczej kontaktowe alergiczne zapalenie skóry).
Co może być alergenem i w wyniku czego występują reakcje? Często występujące rodzaje reakcji alergicznych:
- na ukąszenie pluskwy,
- na leki,
- na ugryzienie komara,
- po kleszczu,
- na antybiotyki,
- na krem do twarzy,
- na mleko,
- na kota,
- po szczepieniu,
- na słońce,
- na pyłki,
- na orzechy,
- na kwas hialuronowy,
- na czosnek,
- na gluten,
- na suplementy i witaminy.
Jakie są objawy alergii na pyłki?
Objawy alergii na pyłki podobne są do przeziębienia. To m.in. nawracający katar, kichanie, łzawiące oczy, suchy kaszel, duszność, ale też bóle głowy, zmęczenie czy swędzące zmiany na skórze. Sezon pylenia roślin zaczyna się wiosną i trwa do późnej jesieni, a sama alergia może nasilać się zależnie od indywidualnej wrażliwości na alergeny.
Objawy alergii mogą złagodzić leki dostępne bez recepty, jednak zawsze podstawą profilaktyki, jest unikanie alergenu. W przypadku alergii na pyłki jest to bardzo trudne, jednak są sposoby, aby ograniczyć stężenie alergenu w swoim otoczeniu.
- Wietrz sypialnię w nocy lub wcześnie rano, gdy poziom pyłków jest niski.
- Nie susz ubrań, ani nie wietrz pościeli na zewnątrz.
- Nie przynoś roślin z pyłkiem do domu.
- Zamykaj okna w ciągu dnia.
- Noś okulary przeciwsłoneczne.
- Unikaj jazdy samochodem przy otwartych oknach.
- Unikaj przebywania na świeżo skoszonym trawniku lub koszenia trawy.
- Unikaj kontaktu ze zwierzętami, które były na zewnątrz i mają pyłek w futrze.
- Umyj włosy przed pójściem spać.
- Po spacerze ściągnij ubranie, które miało kontakt z pyłkiem.
- Jeśli chcesz uprawiać sport na świeżym powietrzu, rób to rano, kiedy rosa nadal wiąże pyłek
- Śledź kalendarz pylenia roślin, żeby wiedzieć, kiedy będzie wysoki poziom alergenu w powietrzu.
Warto wiedzieć, że alergia zaostrza się w kontakcie z dymem tytoniowym, dlatego nie pal i nie przebywaj w towarzystwie osób palących.
Alergia - diagnostyka
Jeśli podejrzewamy alergię u siebie lub dziecka, nie wpadajmy w panikę. Zróbmy odpowiednie testy i zacznijmy leczenie. Najlepiej zimą lub wczesną wiosną, gdy na dworze nie ma jeszcze uczulających pyłków roślin.
Razem z dzieckiem musimy odwiedzić pediatrę i powiedzieć mu o swoich podejrzeniach. Doktor zapyta o objawy – o to czy zaobserwowaliśmy, kiedy występują lub się nasilają, czy na alergię choruje ktoś z naszej rodziny, co dziecko jada, czy w domu są zwierzaki.
Obejrzy dokładnie skórę malucha. Jeśli uzna za konieczne, może zlecić dodatkowe analizy - np. RTG płuc, zatok, badania krwi - by wykluczyć inne niż alergia przyczyny dolegliwości. Gdy wszystko wskazuje na uczulenie, dostaniemy skierowanie do alergologa.
To najprostsza metoda na znalezienie przyczyny alergii. Lepiej wykrywa alergeny wziewne, nieco słabiej pokarmowe i kontaktowe. Na przedramię lub plecy nanosi się kropelki różnych zawiesin zawierających substancje uczulające (jednorazowo kontroluje się 10-20 alergenów). Następnie przez kroplę alergenu lekarz lub pielęgniarka delikatnie nakłuwają naskórek.
Jest to zabieg bezbolesny, nakłucia zwykle nawet nie krwawią. Używa się do tego specjalnego jednorazowego lancecika, nie ma więc ryzyka przeniesienia zakażeń, np. WZW B czy HIV.
Po każdym nakłuciu pod naskórek przedostaje się niewielka ilość roztworu alergenu.Jeśli jesteśmy uczuleni na dany alergen, po ok. 15 minutach wywoła on reakcję uczuleniową: zaczerwienienie, bąbel jak po ukłuciu komara i świąd.
Reakcja skóry jest proporcjonalna do stopnia uczulenia, czyli im większy bąbel i zaczerwienienie, tym dany alergen silniej uczula. Owe zmiany może prawidłowo zinterpretować tylko alergolog. Po 30-60 minutach reakcja uczuleniowa ustępuje samoistnie.
Ponieważ leki odczulające mogą fałszować wyniki testów skórnych, nie należy ich zażywać tydzień przed badaniem (ale trzeba to wcześniej ustalić z lekarzem).Zdaniem alergologów testy skórne lepiej jest przeprowadzać u dzieci, które już skończyły 3 lata – wyniki są wówczas bardziej miarodajne.
