Jak skutecznie zapobiegać alergiom?

Typy reakcji alergicznej

Podział reakcji na typy sięga lat 60. ubiegłego stulecia, wg klasyfikacji Gella-Coombsa są to 4 rodzaje reakcji alergicznych:

Reakcja alergiczna typu I

To tzw. reakcja natychmiastowa, występująca najczęściej i wywołująca najczęstsze objawy i choroby alergiczne (np. astma oskrzelowa, alergiczny nieżyt nosa). Mechanizmem jest tu reakcja przeciwciał klasy IgE na dany alergen.

Reakcja alergiczna typu II

To tzw. reakcja cytotoksyczna, mechanizm polega na reakcji przeciwciał klas IgM i IgG oraz antygenu na błonie komórkowej. Przykłady takich reakcji to m.in. niedokrwistość hemolityczna, choroba hemolityczna noworodka.

Reakcja alergiczna typu III

Ten typ reakcji to tzw. reakcja kompleksów immunologicznych (to kompleks antygen-przeciwciało – wiązanie antygenu z jego swoistym przeciwciałem). Przykłady to: Zjawisko Arthusa, zewnątrzpochodne zapalenie pęcherzyków płucnych.

Reakcja alergiczna typu IV

To reakcja opóźniona (inaczej nazywana reakcją komórkową). Cechą charakterystyczną są objawy reakcji alergicznej występujące po ok. 72 godzinach od kontaktu z alergenem. Przykładem jest wyprysk kontaktowy alergiczny (inaczej kontaktowe alergiczne zapalenie skóry).

Co może być alergenem i w wyniku czego występują reakcje? Często występujące rodzaje reakcji alergicznych:

• na ukąszenie pluskwy,
• na leki,
• na ugryzienie komara,
• po kleszczu,
• na antybiotyki,
• na krem do twarzy,
• na mleko,
• na kota,
• po szczepieniu,
• na słońce,
• na pyłki,
• na orzechy,
• na kwas hialuronowy,
• na czosnek,
• na gluten,
• na suplementy i witaminy.

Spis treści:

• Czym jest reakcja alergiczna?
• Objawy reakcji alergicznej
• Typy reakcji alergicznej
  • Reakcja alergiczna typu I
  • Reakcja alergiczna typu II
  • Reakcja alergiczna typu III
  • Reakcja alergiczna typu IV

  Reakcja alergiczna jest odpowiedzią układu odpornościowego na działanie konkretnego alergenu. W wyniku reakcji uczuleniowej w organizmie wytwarzają się substancje białkowe, a jednocześnie dochodzi do pobudzenia limfocytów T. W konsekwencji cały ten proces wywołuje stan zapalny.

  Stany zapalne i objawy reakcji alergicznych powstają w wyniku uwalniania w organizmie takich substancji, jak histamina, związane z układem immunologicznym leukotrieny, biorące udział w odpowiedzi odpornościowej cytokiny – i innych.

  Warto wiedzieć, że reakcja alergiczna może występować z różnym nasileniem i w różnych obrębach ciała:

  • reakcja alergiczna w obrębie jednego narządu – np. objawy uczulenia dotyczą tylko oczu lub uczulenie na twarzy,
  • reakcja alergiczna obejmująca cały układ – np. objawy uczulenia w przebiegu astmy dotyczą całego układu oddechowego.

  Dodatkowo alergiczne reakcje mogą występować tylko sezonowo (np. uczulenie na pyłki), całorocznie (uczulenie na roztocza), ujawniać się nagle – bez świadomości o ich istnieniu (np. reakcja alergiczna na tatuaż) czy po kontakcie z konkretnym alergenem (np. alergia na lateks).

  Szczególnie niebezpieczna jest silna reakcja alergiczna – ostry przebieg może obejmować m.in. wstrząs anafilaktyczny, czyli najsilniejszy typ reakcji uczuleniowej.

  

  Alergia - mechanizm powstawania alergii

  Gdy alergen, np. roślinny pyłek, po raz pierwszy dostanie się do organizmu kogoś, kto ma predyspozycje do alergii, w układzie odpornościowym powstaną przeciwciała IgE. Pokonają one wroga, czyli pyłek, i niewielka ich ilość pozostanie we krwi na stałe. To na wypadek, gdyby intruz znowu dostał się do organizmu.

  Będą żyły przyczepione do powierzchni tzw. komórek kwasochłonnych (znajdują się w surowicy krwi) oraz komórek tucznych, czyli mastocytów (obecnych w tkance łącznej skóry i błon śluzowych). Komórki te zawierają duże ilości różnych substancji zwanych mediatorami, które są odpowiedzialne za pojawienie się objawów uczulenia.

  Najważniejszym mediatorem wywołującym reakcję alergiczną jest histamina. Przy pierwszym zetknięciu się z alergenem zwykle nie odczuwamy żadnych dolegliwości: kataru, wysypki, łzawienia ani duszności. Kiedy jednak po raz drugi większa ilość alergenu dostanie się do organizmu, zacznie się reakcja uczuleniowa. Alergeny połączą się z przeciwciałami IgE i zaczną toczyć walkę na powierzchni komórek tucznych i kwasochłonnych.

  W czasie tej walki błona komórek zostaje naruszona i z ich środka wydostają się substancje o właściwościach prozapalnych (histamina, leukotrieny). Reakcja alergiczna wywołuje więc stan zapalny w organizmie, dlatego o alergii mówi się jako o chorobie zapalnej.

  Reakcji towarzyszą różne dolegliwości, np. wodnisty katar, kichanie, łzawienie, kaszel, kłopoty z oddychaniem, obrzęk, wysypka czy rumień. Przy każdym kolejnym zetknięciu z większą ilością alergenu objawy będą podobne. Mogą być tylko mniej lub bardziej nasilone.

  Czym jest alergia sezonowa i jakie są jej objawy?

  O alergii sezonowej mówić można wówczas, kiedy dana osoba jest narażona na czynnik uczulający wyłącznie przez pewien okres w roku.Najczęściej związana jest z pyleniem drzew i traw w okresie od wiosny do jesieni. Mowa tu w szczególności pyłkach zbóż, olchy, bylicy, ambrozji, brzozy, leszczyny i babki. W tym czasie osoby borykające się z alergią sezonową mierzą się z niemałym dyskomfortem i obniżeniem codziennego komfortu życia. Jakie objawy najczęściej występują w przypadku alergii sezonowej? Wskazać trzeba tu głównie na uczucie swędzenia i drapania w nosie, uczucie zapchanego nosa, uczucie zatkanych uszu, łzawienie i swędzenie oczu, pojawienie się wodnej wydzieliny z nosa, dyskomfort w okolicy zatok, nadmierne kichanie, a także na zapalenie spojówek. Na szczęście istnieją skuteczne sposoby na to, aby łagodzić wspomniane objawy z pomocą odpowiednich środków leczniczych.

  W przypadku diagnostyki alergii sezonowej wykonuje się takie same badania jak w przypadku innych chorób alergicznych, czyli testy skórne czy oznaczenia całkowitego stężenia IgE. Objawy alergii sezonowej można oczywiście łagodzić – tym celu zaleca się przyjmowanie leków doustnych (np.tabletki do ssania na gardło), które najczęściej zawierają feksofenadynę, cetyryzynę oraz desloratydynę.Poza tym zaleca się stosowanie donosowych atomizerów zawierających glikokortykosteroidy. W celu łagodzenia objawów alergii sezonowych skuteczne są również leki przeciwhistaminowe. Wśród nich wyróżnić można leki II generacji (loratadyna i cetyryzyna) i III generacji (lewocetyryzyna, desloratadyna). Dostępne są zarówno pod postacią tabletek, jak i syropów. Lek w postaci syropu zaleca się w przypadku dzieci, a także osób dorosłych borykających się z problemem z połykaniem tabletek. Przyjmowanie leków przeciwhistaminowych wdrożyć należy nawet na 10-14 dni przed spodziewanym pojawieniem się objawów. Istotne jest tu zatem to, aby wiedzieć, na co jest się dokładnie uczulonym i to, aby śledzić kalendarz pyleń.

  

  Metody alternatywne

  Niektóre metody medycyny alternatywnej (homeopatia, akupunktura, biorezonans) cieszą się dużym powodzeniem wśród chorych na alergię. Należy podkreślić, iż są to metody kontrowersyjne, o niepotwierdzonej skuteczności (a zwykle są kosztowne), w odróżnieniu od zalecanych przez ekspertów leków. Metody te nie są zalecane przez ekspertów Polskiego Towarzystwa Alergologicznego w leczeniu alergii.

  Zobacz także

  Leczenie alergii na jad owadów Immunoterapia alergenowa jest jedynym sposobem przyczynowego leczenia alergii na jad owadów żądlących i zabezpieczenia przed zagrażającą życiu ogólnoustrojową reakcją alergiczną.

  Immunoterapia alergenowa (odczulanie) Na czym polega kwalifikacja do immunoterapii? Czy immunoterapię można stosować w każdym wieku? Jak postępować w trakcie immunoterapii? U których chorych immunoterapia jest przeciwwskazana?

  Alergia a kontrolne wizyty u lekarza Podczas kontrolnych wizyt lekarskich alergolog skupia się na ocenie objawów zgłaszanych przez chorego.

  

  ---

  alergia