Jak skutecznie zapobiegać alergiom?
Alergia u dzieci i dorosłych
Pierwsze objawy alergii mogą wystąpić w każdym wieku, także u dorosłych. Jednak najczęściej alergia ujawnia się u małych dzieci. U niemowląt zwykle jest to reakcja uczuleniowa na pewne składniki mleka krowiego lub na detergenty, w których prane są pieluszki, ubranka, pościel. Około 2-3 roku życia zazwyczaj ujawnia się alergia wziewna.
Niestety, często zdarza się, że uczulenie jest mylone z infekcją górnych dróg oddechowych i "leczone" antybiotykami. Dlatego jeśli dziecko ciągle się przeziębia, przechodzi z jednej infekcji w drugą, warto sprawdzić, czy to nie alergia.
CZYTAJ TEŻ:
- ALERGIA KRZYŻOWA - objawy. Tabela alergenów krzyżowych
- Alergia czy przeziębienie? Jak odróżnić przeziębienie od alergii?
- Kalendarz pylenia roślin
Alergia to choroba na całe życie
Nawet jeśli uda się zlikwidować objawy alergii, to skłonność do niej i tak istnieje. Niestety, to choroba na całe życie. Bardzo ważne jest jednak, by nie przegapić pierwszych objawów uczuleń, ponieważ im szybciej zdiagnozuje się alergię, tym łagodniejszy będzie miała przebieg.
Wiedząc bowiem, że nasze dziecko jest na coś konkretnego uczulone, możemy unikać alergenów, podawać mu odpowiednie leki i odczulające szczepionki.
Dzieci, które są systematycznie leczone przez specjalistów znacznie łagodniej przechodzą tę chorobę, a u niektórych objawy alergii mogą ustąpić na wiele lat. Niestety, nie ma pewności, że alergia znowu się kiedyś nie odezwie. Zdarza się, że małe dziecko cierpiące na alergię pokarmową zostaje odczulone, a jako nastolatek reaguje katarem siennym np. na sierść zwierząt czy pyłki roślin
Alergia - mechanizm powstawania alergii
Gdy alergen, np. roślinny pyłek, po raz pierwszy dostanie się do organizmu kogoś, kto ma predyspozycje do alergii, w układzie odpornościowym powstaną przeciwciała IgE. Pokonają one wroga, czyli pyłek, i niewielka ich ilość pozostanie we krwi na stałe. To na wypadek, gdyby intruz znowu dostał się do organizmu.
Będą żyły przyczepione do powierzchni tzw. komórek kwasochłonnych (znajdują się w surowicy krwi) oraz komórek tucznych, czyli mastocytów (obecnych w tkance łącznej skóry i błon śluzowych). Komórki te zawierają duże ilości różnych substancji zwanych mediatorami, które są odpowiedzialne za pojawienie się objawów uczulenia.
Najważniejszym mediatorem wywołującym reakcję alergiczną jest histamina. Przy pierwszym zetknięciu się z alergenem zwykle nie odczuwamy żadnych dolegliwości: kataru, wysypki, łzawienia ani duszności. Kiedy jednak po raz drugi większa ilość alergenu dostanie się do organizmu, zacznie się reakcja uczuleniowa. Alergeny połączą się z przeciwciałami IgE i zaczną toczyć walkę na powierzchni komórek tucznych i kwasochłonnych.
W czasie tej walki błona komórek zostaje naruszona i z ich środka wydostają się substancje o właściwościach prozapalnych (histamina, leukotrieny). Reakcja alergiczna wywołuje więc stan zapalny w organizmie, dlatego o alergii mówi się jako o chorobie zapalnej.
Reakcji towarzyszą różne dolegliwości, np. wodnisty katar, kichanie, łzawienie, kaszel, kłopoty z oddychaniem, obrzęk, wysypka czy rumień. Przy każdym kolejnym zetknięciu z większą ilością alergenu objawy będą podobne. Mogą być tylko mniej lub bardziej nasilone.
Typy reakcji alergicznej
Podział reakcji na typy sięga lat 60. ubiegłego stulecia, wg klasyfikacji Gella-Coombsa są to 4 rodzaje reakcji alergicznych:
Reakcja alergiczna typu I
To tzw. reakcja natychmiastowa, występująca najczęściej i wywołująca najczęstsze objawy i choroby alergiczne (np. astma oskrzelowa, alergiczny nieżyt nosa). Mechanizmem jest tu reakcja przeciwciał klasy IgE na dany alergen.
Reakcja alergiczna typu II
To tzw. reakcja cytotoksyczna, mechanizm polega na reakcji przeciwciał klas IgM i IgG oraz antygenu na błonie komórkowej. Przykłady takich reakcji to m.in. niedokrwistość hemolityczna, choroba hemolityczna noworodka.
Reakcja alergiczna typu III
Ten typ reakcji to tzw. reakcja kompleksów immunologicznych (to kompleks antygen-przeciwciało – wiązanie antygenu z jego swoistym przeciwciałem). Przykłady to: Zjawisko Arthusa, zewnątrzpochodne zapalenie pęcherzyków płucnych.
Reakcja alergiczna typu IV
To reakcja opóźniona (inaczej nazywana reakcją komórkową). Cechą charakterystyczną są objawy reakcji alergicznej występujące po ok. 72 godzinach od kontaktu z alergenem. Przykładem jest wyprysk kontaktowy alergiczny (inaczej kontaktowe alergiczne zapalenie skóry).
Co może być alergenem i w wyniku czego występują reakcje? Często występujące rodzaje reakcji alergicznych:
- na ukąszenie pluskwy,
- na leki,
- na ugryzienie komara,
- po kleszczu,
- na antybiotyki,
- na krem do twarzy,
- na mleko,
- na kota,
- po szczepieniu,
- na słońce,
- na pyłki,
- na orzechy,
- na kwas hialuronowy,
- na czosnek,
- na gluten,
- na suplementy i witaminy.
Reakcje alergiczne – odpowiedzi na często zadawane pytania
Jak odróżnić rumień wędrujący od reakcji alergicznej?
Najczęściej reakcja alergiczna na kleszcza pojawia się niemal od razu po ugryzieniu, a rumień – może wystąpić nawet po kilku godzinach od ugryzienia. Uwaga! Nie lekceważ objawów i nie diagnozuj się sam, zawsze w takim przypadku skonsultuj się z lekarzem.
Czy ostra reakcja alergiczna jest groźna dla zdrowia?
Tak, ostra i silna reakcja alergiczna może być groźna dla zdrowia – jeśli występują niepokojące objawy lub podejrzenie wstrząsu, należy jak najszybciej wezwać pogotowie.
Reakcja alergiczna po jakim czasie występuje?
W przypadku reakcji natychmiastowych – nawet po kilku minutach do ok. 2-3 godzin, w niektórych przypadkach (np. reakcje opóźnione) objawy mogą wystąpić nawet po kilkudziesięciu godzinach.
Silna reakcja alergiczna u dziecka – co robić?
Natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe, gdy występują niepokojące objawy reakcji alergicznych lub wstrząsu anafilaktycznego – szczególnie gdy występują ciężkie objawy ze strony układu oddechowego.
Wapno na reakcje alergiczne – czy to dobra metoda?
Wapń (potocznie w tym kontekście „wapno”) dawniej był zalecany jako środek wspomagający leczenie alergii (szczególnie na reakcje uczuleniowe skórne). Dziś zastosowanie wapnia w leczeniu alergii czy reakcji alergicznych nie jest już oficjalnie rekomendowane. Nie przyjmuj leków na własną rękę – skonsultuj się z lekarzem.
Autor: Katarzyna Górska
Bibliografia:
- Interna Szczeklika, P. Gajewski, A. Szczeklik, 2021
- https://emedicine.medscape.com/article/136217-overview
- https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/wartowiedziec/57558,objawy-alergii
Metody alternatywne
Niektóre metody medycyny alternatywnej (homeopatia, akupunktura, biorezonans) cieszą się dużym powodzeniem wśród chorych na alergię. Należy podkreślić, iż są to metody kontrowersyjne, o niepotwierdzonej skuteczności (a zwykle są kosztowne), w odróżnieniu od zalecanych przez ekspertów leków. Metody te nie są zalecane przez ekspertów Polskiego Towarzystwa Alergologicznego w leczeniu alergii.
Zobacz także
Leczenie alergii na jad owadów Immunoterapia alergenowa jest jedynym sposobem przyczynowego leczenia alergii na jad owadów żądlących i zabezpieczenia przed zagrażającą życiu ogólnoustrojową reakcją alergiczną.
Immunoterapia alergenowa (odczulanie) Na czym polega kwalifikacja do immunoterapii? Czy immunoterapię można stosować w każdym wieku? Jak postępować w trakcie immunoterapii? U których chorych immunoterapia jest przeciwwskazana?
Alergia a kontrolne wizyty u lekarza Podczas kontrolnych wizyt lekarskich alergolog skupia się na ocenie objawów zgłaszanych przez chorego.
U nas zapłacisz kartą