U nas zapłacisz kartą
Jak leczyć alergię kontaktową?
Uczulenie wtórne – zaczęło się od grzybicy
Dobrze, by lekarz w czasie badania obejrzał dokładnie całe ciało pacjenta. Chorzy mogą się skupiać tylko na zmianach widocznych na twarzy i rękach, a może się okazać, że człowiek ma alergiczne kontaktowe zapalenie skóry też na stopach, spowodowane przez środki, z których wykonane jest obuwie albo ma zakażenie grzybicze stóp, które jest przyczyną wyprysku na rękach. W takich przypadkach na rękach pojawia się wyprysk jako reakcja na alergeny grzybów chorobotwórczych. Można podejrzewać taki rodzaj wyprysku, gdy zmiana pojawia się tylko na jednej ręce. Rozstrzygające jest badanie mikologiczne, które potwierdzi obecność grzybów w pierwotnym ognisku zakażenia, czyli zazwyczaj na stopach.
Złotym standardem w diagnostyce alergii kontaktowej są testy płatkowe. Zastosowanie ich zwiększa szansę prawidłowego rozpoznania alergicznego kontaktowego zapalenia skóry, ponad 20-krotnie skraca czas oczekiwania na ostateczne rozpoznanie i zmniejsza koszty leczenia.
Testy płatkowe (testy kontaktowe, inna popularna, lecz niepoprawna nazwa to "testy naskórkowe") służą do wykrywania alergii kontaktowej na uczulające związki drobnocząsteczkowe (tzw. hapteny).
Testy płatkowe są przydatne w weryfikacji podejrzenia uczulenia na metale, kosmetyki i perfumy, leki, gumy, materiały dentystyczne, tworzywa sztuczne, kleje czy rośliny. Wykonanie testów płatkowych jest wskazane w przypadku m.in.: alergicznego wyprysku kontaktowego (alergiczne kontaktowe zapalenie skóry), wyprysku atopowego, wyprysku pieniążkowatego i na tle zawodowym.
9 faktów o atopowym zapaleniu skóry
W kosmetykach zwykle wykorzystuje się takie konserwanty jak: odkażające estry kwasu paraaminobenzoesowego (parabeny, nipaginy, aseptyny), związki chemiczne uwalniające formaldehyd, izotiazolinony czy organiczne połączenia rtęci (timerosal, mertiolat).
Z badań dotyczących środków konserwujących przeprowadzonych przez prof. Beatę Kręcisz w Instytucie Medycyny Pracy w Łodzi wynika, że najczęściej alergizował timerosal (ok. 12 proc.) i formaldehyd (ok. 5 proc.). Najmniej dodatnich reakcji powodowały parabeny (0,3 proc.). Jednak w ostatnim czasie najczęściej obserwowane są uczulenia na metyloizotiazolinon.
W grupie 113 chorych testowanych zestawem kosmetycznym uczulenie, a więc przynajmniej 1 dodatni wynik testu naskórkowego, stwierdzono u 49 badanych (43 proc.). Trzy kobiety reagowały na antyutleniacze i filtry przeciwsłoneczne, natomiast pozostali pacjenci na środki konserwujące.
Diagnostyka alergii kontaktowej
Złotym standardem w diagnostyce alergii kontaktowej są skórne testy płatkowe . Polegają one na naklejeniu na plecy pacjenta plastrów nasączonych badanymi substancjami. Podstawowy pakiet powinien zawierać przynajmniej cztery najczęściej uczulające metale: nikiel, chrom, pallad i kobalt . Plastry pozostawia się na skórze na 48 godzin . W tym czasie nie należy podejmować wzmożonego wysiłku fizycznego, korzystać z sauny ani polewać badanego obszaru wodą. Wyniki mają postać ewentualnych zmian skórnych w miejscach kontaktu z haptenami. Odczytuje się je w drugiej dobie, następnie po 72 lub 96 godzinach, a czasem nawet po 7 dniach, w celu wykrycia ewentualnej reakcji opóźnionej.
Podobnie jak w przypadku pozostałych chorób alergicznych, najważniejsza jest szczegółowa diagnostyka, która ujawni, jakie metale wywołują alergię kontaktową. Zalecaną metodą postępowania jest późniejsze unikanie uczulającego haptenu w codziennym życiu . Należy dopilnować, aby dziecko ze zdiagnozowaną alergią na metale:
- unikało noszenia metalowych ozdób, spinek do włosów, sztucznej biżuterii, zegarków czy bransoletek,
- odzież powinna zawierać jak najmniej elementów metalowych (nity, ćwieki, zamki błyskawiczne, metalowe guziki itp.), które mogłyby bezpośrednio stykać się ze skórą,
- w przypadku alergii u niemowląt niebezpieczne mogą być niklowane zatrzaski w śpioszkach i metalowe elementy zabawek,
- warto przyjrzeć się również stosowanym kosmetykom. Mimo że zgodnie z Europejskim prawem obecność niklu, chromu i kobaltu w kosmetykach jest zakazana, można znaleźć śladowe ilości tych pierwiastków w zabawkowych zestawach do makijażu, zwłaszcza w kolorowych cieniach do powiek,
- trzeba sprawdzić, czy sztućce, którymi jada dziecko, nie zawierają problematycznego metalu,
- jeśli dziecko cierpi na alergię na chrom, niewskazane jest noszenie skórzanego obuwia i pasków,
- alergie kontaktowe należy później uwzględnić przy wyborze szkoły zawodowej lub uczelni wyższej, ponieważ specyfika niektórych zawodów wiąże się z nieuniknionym kontaktem z pewnymi alergenami.
Domowe sposoby na alergię skórną. Co stosować?
Najskuteczniejsze domowe sposoby na alergię to unikanie kontaktu z substancjami powodującymi bezpośrednie reakcje uczuleniowe, takimi jak nikiel czy lateks, a także eliminacja z diety składników zawierających alergeny szkodliwe dla danej osoby.
Tego typu postępowanie wpisuje się we wszystkie rekomendacje naukowe. Pozostałe metody mogą stanowić wsparcie dla profesjonalnego leczenia, aczkolwiek nie zastępują go.
Są też takie, które są zupełnie nieskuteczne, a przynajmniej brak jest dowodów na ich efektywność.
Istnieje szereg roślin leczniczych, których stosowanie może łagodzić objawy, działając przeciwhistaminowo, przeciwświądowo, kojąco, nawilżająco.
Wśród produktów przynoszących ulgę w alergiach skórnych wymieniane są między innymi:
- olej z czarnuszki,
- oczar wirginijski,
- ocet jabłkowy,
- aloes,
- rumianek,
- melisa,
- miód.
Ale uwaga. Niektóre z nich same mogą uczulać - tak jest choćby w przypadku rumianku, który można pić, ale stosować też do przemywania skóry.
W tym drugim przypadku zaleca się wykonać próbę na małym fragmencie ciała. Alergizujący sam w sobie jest też miód, jednak stosowany w niewielkich dawkach może działać korzystnie, przy okazji zwiększając tolerancję organizmu (odczulanie).
Co jest dobre na alergie skórne ponadto? Warto wdrożyć specjalną dietę przeciwhistaminową, która ma na celu zmniejszenie podaży produktów żywnościowych zawierających histaminę, bądź też stymulujących jej wyrzut w organizmie.
Do pierwszej grupy należą między innymi sery długodojrzewające oraz ryby o ciemnym mięsie, do drugiej zaś m.in. czekolada, orzechy, szpinak, pomidory, truskawki.
Wielu pacjentów pyta o tabletki na alergie skórne bez recepty. Należą do tej grupy niektóre leki przeciwhistaminowe (szczegóły poniżej) a nawet sterydowe.
