U nas zapłacisz kartą
Objawy Alergii Kontaktowej - Jak Je Rozpoznać?
Testy na alergię skórną. Kiedy najlepiej je wykonać?
W diagnostyce tego typu schorzeń wykonuje się testy skórne, które pozwalają określić, jakie konkretnie czynniki prowokują niepożądane reakcje układu odpornościowego.
Zastosowanie mają w tym przypadku przede wszystkim dwie metody:
- naskórkowe testy płatkowe (NTP) - wykonuje się je u pacjentów z podejrzeniem wyprysku kontaktowego. Na czym polegają? Na plecy przykleja się plastry nasączone określonymi alergenami. Najczęściej są to chrom, nikiel, kobalt, konserwanty, barwniki, leki oraz substancje zapachowe. Po 48 godzinach plastry są usuwane i wówczas dokonywany jest pierwszy odczyt. Drugi ma miejsce dzień później. Ocena jest dokonywana w trzypunktowej skali w zależności od zaobserwowanych objawów (brak / rumień / rumień i grudki / rumień, grudki i pęcherzyki),
- skórne testy punktowe (STP) - wskazaniem do ich wykonania jest podejrzenie atopowego zapalenia skóry, a także alergii na leki, pyłki, roztocza, składniki pokarmowe. Z technicznego punktu widzenia badanie polega na nałożeniu na skórę próbek różnych alergenów na skórę oraz substancji kontrolnych (histamina i sól fizjologiczna) a następnie nakłuciu tych miejsc. Po 20 minutach odczytuje się wynik. Na alergię wskazuje pojawienie się bąbla o średnicy przekraczającej rozmiary bąbla kontrolnego wywołanego działaniem histaminy. Typowe zestawy alergenów wykorzystywanych w tego typu badaniu zawierają m.in. pyłki drzew, traw i chwastów, a także roztocza kurzu, sierść i naskórek zwierząt domowych oraz grzyby pleśniowe. Niekiedy dodaje się do nich także próbki produktów żywnościowych.
Oprócz tego można wykonać też testy na alergie z krwi. W tym przypadku oznacza się przeciwciała klasy IgE skierowane przeciw konkretnych antygenom, co również stanowi potwierdzenie nieprawidłowego działania układu odpornościowego.
Testy skórne wykonywane w większych zestawach kosztują od 150 do nawet 350 złotych. W przypadku badań immunologicznych z krwi cena za sprawdzenie jednego tylko alergenu wynosi kilkadziesiąt złotych. Dobra wiadomość dla pacjentów jest taka, że wszystkie te badania można wykonać za darmo, jeśli tylko posiada się skierowanie od lekarza alergologa.
Leczenie przez unikanie
Leczenie alergii kontaktowej opiera się na unikaniu stykania się z alergenem. Po wykonaniu testów i wykryciu uczulających substancji, powinno się je usunąć z otoczenia chorego. Niekiedy wskazanie ich nie jest jednak łatwe. Niektóre alergeny znajdujące się w środowisku pacjenta można wykrywać za pomocą testów chemicznych, na przykład nikiel, chrom, formaldehyd czy żywice.
W przypadku ostrych objawów, lekarz może przepisać specjalistyczne maści, emulsje i kremy. W alergii kontaktowej stosuje się także leki sterydowe, a w przypadku braku ich skuteczności również fototerapię za pomocą promieniowania ultrafioletowego[13].
[1] Beata Kręcisz (i wsp.), Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, Alergia (1) 2014
[2] M. Czarnecka – Operacz, W. Pietrenko, Kontaktowe zapalnie skóry, Choroby Alergiczne, Termedia, 2019
[3] Beata Kręcisz (i wsp.), Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, Alergia (1) 2014
[4] M. Kieć – Świerczyńska, Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, Uczulenie na metale cz. 1, Alergia, (3) 2009
[5] K. Buczyłko, Nie tylko alergeny. Niekiel, Alergia, (04) 2014
[6] K. Buczyłko, Nie tylko alergeny IgE-zależne. Kobalt, Alergia, (04) 2018
[7] K. Buczyłko, Nie tylko alergeny. Chrom, Alergia, (04) 2017
[8] D. Chomiczewska, M. Kieć – Świerczyńska, B. Kręcisz, Profilatyka chorób zawodowych skóry, Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, 2010
[9] D. Chomiczewska, M. Kieć – Świerczyńska, B. Kręcisz, Konserwanty jako istotne czynniki etiologiczne alergicznego kontaktowego zapalenia skóry, Medycyna Pracy, 2015
[10] M. Kieć – Świerczyńska (i wsp.), Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, Alergia, (1) 2014
[11] J. Walusiak – Skorupa (red.), Profilaktyka alergii zawodowej, Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera, 2010
[12] R. Śpiewak, Praktyka wykonywania testów płatkowych w świetle aktualnych wytycznych, Wiadomości dermatologiczne, (3)2019.
[13] R. Śpiewak, Alergia kontaktowa diagnostyka i postępowanie, Alergia Astma Immunologia, 2007
Uwaga na metale
Wśród substancji wywołujących alergię kontaktową dużą rolę odgrywają metale. Wśród nich najczęściej uczulają: nikiel, kobalt, chrom i pallad. Zdarzają się także reakcje na złoto, aluminium czy rtęć[4].
Zajmuje od wielu lat czołowe miejsce na liście najczęstszych alergenów kontaktowych. Można go spotkać w biżuterii, akcesoriach odzieżowych, zegarkach, monetach, sztućcach czy narzędziach. Wykorzystuje się go także w implantach medycznych czy aparatach ortodontycznych.
Alergia na nikiel częściej występuje u kobiet. Szacuje się, że w zależności od kraju około 10 proc. pań może być uczulona na ten metal. Natomiast w całej populacji nadwrażliwość na nikiel może dotyczyć od 4 do nawet 13 proc. ludzi[5].
Więcej o alergii na nikiel
Dodawany jest do stopów metali używanych w materiałach stomatologicznych, aparatach ortodontycznych, implantach ortopedycznych, biżuterii. Ponadto obecny jest w glinie, emaliach, cemencie, farbach do dekoracji ceramiki, żywicach poliestrowych a nawet paszach dla zwierząt. Zwykle alergia na kobalt łączy się z uczuleniem na nikiel u kobiet i na chrom u mężczyzn. W Europie szacuje się, że około 8 proc. mieszkańców jest uczulona na Teb metal[6].
W postaci metalu uczula rzadko. Sytuacja zmienia się, gdy mamy do czynienia ze związkami chromu, które łatwo znaleźć w wyrobach ze skóry (ubraniach, obuwiu, dodatkach). U osób uczulonych na chrom zmiany skórne występują zwykle na stopach i w miejscach stykania się wyrobów skórzanych ze skórą. Alergia na związki chromu, o ile nie zostanie prawidłowo zdiagnozowana, może być długotrwała i trudna do wyleczenia. [7]