Znajomość objawów alergii oraz świadomość tego, jak wygląda alergia skórna, są bardzo ważne, gdyż pozwalają nam na wstępne rozpoznanie problemu i podjęcie działania. Oczywiście należy być świadomym tego, że reakcja alergiczna skóry, szczególnie jeśli nie ustępuje, wymaga konsultacji ze specjalistą dermatologiem.
Jak wyglądają objawy skórne alergii? W zależności od tego, jaki czynnik ją wywołał, zmiany skórne mogą występować punktowo lub w skupiskach. Mogą także stale pojawiać się w jednym miejscu lub mieć charakter wędrujący.
Mówiąc o alergii skórnej, jednym z jej pierwszych objawów jest zaczerwienienie bądź rumień, które wyglądają po prostu jak czerwone plamy. Często towarzyszy mu pieczenie zmienionego obszaru skóry oraz świąd, który może wywoływać chęć drapania się. Wysypka alergiczna powoduje, że z czasem na skórze może wystąpić obrzęk oraz niewielkie pęcherze. Te z czasem pękają i mogą tworzyć nadżerki i strupy. Jeśli drapiemy zmieniony chorobowo obszar, często dochodzi do pojawiania się wykwitów skórnych.
W przypadku alergii skórnej często dochodzi do nadmiernego przesuszenia zmienionego chorobowo obszaru, skóra staje się szorstka i może dojść do jej rogowacenia.
Alergiczne zapalenie skóry często funkcjonuje także pod inną nazwą, jaką jest wyprysk alergiczny. Jest to najczęstsza spotykana forma wyprysku i wpływ na jego powstawanie mogą mieć substancje o działaniu drażniącym lub uczulającym. Stąd w przypadku wyprysku kontaktowego możemy mówić o wyprysku alergicznym lub z podrażnienia.
Alergia kontaktowa ma miejsce w momencie zetknięcia się skóry z konkretnym alergenem. Objawy alergii skórnej w tym przypadku stają się zauważalne po kilku godzinach – pojawia się wtedy stan zapalny . Silna alergia skórna może obejmować miejsce bezpośredniego kontaktu z alergenem, jednak może rozprzestrzeniać się także na inne obszary skóry.
Jakie możemy wyróżnić alergeny kontaktowe? Do najczęstszych zalicza się substancje będące składnikami kosmetyków bądź leków. Oprócz tego za takie zmiany alergiczne na skórze mogą być odpowiedzialne alergeny występujące w roślinach, odzieży czy też biżuterii.
W przypadku wyprysku z podrażnienia (niealergicznego) uczulenia na skórze są wywołane bezpośrednim działaniem substancji drażniącej w bardzo silnym stężeniu. Mogą to być detergenty, środki piorące, mydła, konserwanty czy roztwory kwasowe i zasadowe. Jeśli skóra jest ciągle narażona na kontakt z taką substancją, dochodzi do uszkodzenia jej bariery ochronnej i rozwoju stanu zapalnego.
Swędzenie skóry głowy może być objawem chorób związanych z układem nerwowym: centralnym lub obwodowym. Do takiego rozpoznania skłania występowanie parestezji, niedoczulicy lub przeczulicy i innych objawów neurologicznych. Konieczne jest wykonanie podstawowych badań (morfologii, glukozy), a także badań neurologicznych (EMG, przewodnictwa nerwowego) i obrazowych, np. rezonansu magnetycznego.
Swędzenie głowy może też wynikać z cukrzycy, która z czasem prowadzi do uszkodzenia nerwów obwodowych (neuropatia cukrzycowa). Najczęściej jednak świąd dotyczy w tym przypadku dłoni i stóp.
Także półpasiec, który często ujawnia się na głowie, powoduje neuropatyczne swędzenie skóry. Ten rodzaj swędzenia może dotyczyć 1/3 pacjentów z półpaścem.
Aby wyleczyć swędzenie należy w powyższych przypadkach leczyć choroby podstawowe. Metody zależą od ustalonej przez lekarza przyczyny.
Jeśli borykamy się z problemem alergii skórnej, leczenie objawowe doskonale uzupełnią:
Wapno od dawna było stosowane pomocniczo w stanach alergicznych. Ostatnie badania naukowe poddają w wątpliwość skuteczność takiego leczenia, porównując jego efekty do działania placebo. Preparaty z wapniem nie są szkodliwe pod warunkiem, że od ich zastosowania do przyjęcia właściwego leku przeciwalergicznego zachowamy odpowiedni odstęp czasu. W przeciwnym wypadku może zaburzać wchłanianie substancji leczniczej.
Najwłaściwszym postępowaniem, które powinno poprzedzać leczenie objawowe alergii skórnej, jest szczegółowa diagnostyka. Poznanie problematycznych alergenów umożliwi ich późniejsze unikanie, dając nadzieję na wyeliminowanie przykrych dolegliwości. Poza badaniem przedmiotowym i wywiadem lekarz może skierować na badania:
W niektórych przypadkach możliwe jest poddanie się immunoterapii swoistej nazywanej powszechnie odczulaniem . Jest to bardzo czasochłonne leczenie trwające kilka lat, ale daje nadzieję na nabycie tolerancji immunologicznej na uczulający czynnik, co zapobiega wystąpieniu objawów alergii.
Leczenie objawowe polega na stosowaniu leków miejscowych w postaci maści, płynów i kremów oraz przeciwalergicznych leków doustnych. W leczeniu miejscowym najważniejszą rolę odgrywają kortykosteroidy . W ostrej fazie schorzenia stosuje się początkowo silniejsze leki, a w dalszej kolejności słabsze. Użycie konkretnej postaci leku zależne jest od rodzaju zmian. Na zmiany sączące stosuje się lekkie kremy, mleczka i aerozole. W leczeniu rogowaciejących, przesuszonych obszarów skóry zaleca się tłuste maści. Na owłosioną skórę głowy przeznaczone są leki w formie płynów. W terapii schorzeń alergicznych zaleca się wybór jak najniższej działającej dawki kortykosteroidów przez jak najkrótszy okres czasu. Długotrwałe leczenie tą grupą leków może prowadzić do uszkodzenia bariery naskórkowej, przebarwień, ścieńczenia skóry i rozstępów. Alternatywą dla sterydów jest nowsza grupa leków – inhibitory kalcyneuryny . To leki o działaniu immunosupresyjnym, do których należą takrolimus i pimekrolimus . Ponieważ nie wykazują one poważnych działań niepożądanych przy długotrwałym stosowaniu, mogą być nakładane na obszary szczególnie wrażliwe (twarz, okolice intymne), znalazły także zastosowanie w przewlekłym leczeniu atopowego zapalenia skóry. Czasem w przebiegu alergii skórnej dochodzi do wtórnego nadkażenia bakteryjnego lub grzybiczego, co powoduje konieczność wdrożenia antybiotykoterapii.
Różne przyczyny mogą prowadzić do pojawienia się tego objawu, od niewinnych reakcji na zmiany temperatury czy proces ząbkowania, aż po stany wymagające uwagi medycznej, takie jak infekcje wirusowe czy atopowe zapalenie skóry.
Niedawno szerokim echem odbiły się ustalenia naukowców z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, którzy wprost zakomunikowali, że jego działanie na alergię to mit, a co więcej - nadużywane może szkodzić osłabiając działanie profesjonalnych leków.
W ciężkich przypadkach pokrzywki szczególnie gdy dojdzie do obrzęku naczynioruchowego lekarz może zdecydować o podaniu doustnych glikokortykosteroidów te w maści przepisuje się bardzo rzadko - stosuje się je możliwie krótko, bo ich stosowanie wiąże się z licznymi skutkami ubocznymi.
Za przykład może posłużyć nietolerancja cukru znajdującego się w mleku laktozy spowodowana niedoborem rozkładającej ją na dwie cząsteczki cukrów glukozy i galaktozy enzymu laktazy, umożliwiającej trawienie mleka.