U nas zapłacisz kartą
Alergie i zmiany skórne - jak je rozpoznać i leczyć?
Wykwity wtórne
Nadżerka jest powierzchownym ubytkiem naskórka, który ustępuje bez pozostawienia blizny. Nadżerki tworzą się w miejscu wykwitów pierwotnych: pęcherzyków, pęcherzy, krost, sączących grudek.
Przeczos
Fot. 9. Przeczos
Przeczos linijny ubytek naskórka będący następstwem drapania. Odmiennie niż nadżerki, przeczosy występują w skórze niezmienionej na skutek mechanicznych urazów.
Pęknięcie, szczelina
Pęknięcie, szczelina jest płytkim linijnym ubytkiem skóry dotyczącym głównie naskórka. Występuje w okolicach, gdzie skóra narażona jest na napinanie i rozciąganie (okolica otworów naturalnych, brodawek sutkowych, dużych stawów). Czynnikami predysponującymi do pęknięć są: suchość skóry i jej wzmożone rogowacenie (rogowiec dłoni i stóp), obrzęk i stan zapalny (wyprzenia drożdżakowe, grzybica stóp międzypalcowa).
Rozpadlina
Rozpadlina różni się od pęknięcia głębszym usadowieniem, sięgającym do skóry właściwej. Zmiany te łatwiej ulegają wtórnemu zakażeniu, goją się z pozostawieniem blizny.
Łuska
Fot. 10. Łuska
Fot. 11. Strup
Fot. 12. Owrzodzenie
Łuska jest wykwitem powstającym w wyniku niepełnego oddzielania się powierzchownych, zrogowaciałych warstw naskórka.
Ze względu na wielkość łusek wyróżniamy: złuszczanie otrębiaste (łupież skóry owłosionej głowy, przyłuszczyca plackowata drobnoogniskowa, odra) i złuszczanie płatowe (erytrodermie, płonica, choroba Kawasakiego).
Strup
Strup – wykwit powstający na skutek zasychania na powierzchni skóry płynu surowiczego, ropnego lub surowiczo-krwawego z resztkami rozpadłych komórek, krwinek i bakterii. Następstwem strupów pokrywających nadżerki są przejściowe przebarwienia, natomiast pokrywających owrzodzenia – blizny.
O jakich chorobach mogą świadczyć zmiany skórne?
Zmiany skórne pojawiające się na ciele mogą być objawem zaburzeń hormonalnych lub chorób autoimmunologicznych. Mogą również świadczyć o reakcji alergicznej lub zakażeniu, a także mieć podłoże nowotworowe. Proces złośliwy w szczególności sugerują wykwity o charakterze guzów, ulegające owrzodzeniom.
Zmiany skórne w zaburzeniach hormonalnych
Do zmian skórnych sugerujących zaburzenia hormonalne należą:
Zmiany skórne o charakterze alergicznym
Silny świąd, zaczerwienienie, wysypka oraz bąble pokrzywkowe to zmiany skórne z dużym prawdopodobieństwem sugerujące alergię. Mogą się one lokalizować na różnych częściach ciała. Najczęściej swędzące zmiany skórne są zlokalizowane na szyi, tułowiu oraz twarzy. Alergenem, czyli substancją wywołującą reakcję tego typu, może być pokarm np. mleko krowie, jajka, składniki zawarte w kosmetykach, a także w lekach.
Zmiany skórne w chorobach autoimmunologicznych
Zmiany skórne w chorobach autoimmunologicznych mogą mieć wiele postaci. Rumień w kształcie motyla zlokalizowany na policzkach, nasilający się po ekspozycji na światło słoneczne to jeden z charakterystycznych objawów tocznia rumieniowatego układowego. Wypadanie włosów, niebolesne nadżerki i owrzodzenia w obrębie błony śluzowej jamy ustnej, a także wysypka pojawiająca się w okolicach narażonych na promieniowanie UV, również są symptomami tego schorzenia.
Rodzaje alergicznych chorób skóry
Wśród najczęściej występujących alergicznych chorób skóry wymienia się:
- atopowe zapalenie skóry (AZS) – jest przewlekłą chorobą zapalną skóry predysponowaną genetycznie. Objawia się swędzącą i przesuszoną skórą zazwyczaj w obrębie zgięć kolan i łokci oraz na twarzy.
- pokrzywka alergiczna – choroba dająca takie symptomy jak swędzące zmiany na skórze, bąble otoczone zaczerwienioną skórą. Pokrzywce towarzyszyć może obrzęk naczynioruchowy w okolicy krtani powodujący chrypkę, a nawet problemy z oddychaniem.
- wyprysk kontaktowy (alergia kontaktowa) – choroba skóry spowodowana bezpośrednim kontaktem ciała z alergenem. Symptomy wyprysku to świąd oraz zmiany skórne – łuszczące się grudki i pęcherzyki po pęknięciu tworzące nadżerki.
Leczenie alergii skórnej
Podstawą jest unikanie alergenów. Poza w leczeniu alergii skórnej dobrze sprawdzają się leki przeciwhistaminowe nowej generacji - cetyryzyna, lewocetyryzyna, loratadyna, desloratadyna, feksofenadyna. Jeśli świąd jest wyjątkowo dokuczliwy, lekarz może zaproponować połączenie ich z lekami I generacji, które nie tylko łagodzą swędzenie, ale również działają uspokajająco. W ciężkich przypadkach pokrzywki (szczególnie gdy dojdzie do obrzęku naczynioruchowego) lekarz może zdecydować o podaniu doustnych glikokortykosteroidów (te w maści przepisuje się bardzo rzadko) - stosuje się je możliwie krótko, bo ich stosowanie wiąże się z licznymi skutkami ubocznymi.
Przy wszelkich alergiach skórnych zaleca się wizytę u lekarza i przestrzeganie jego zaleceń, jednak pewne działania można także podjąć we własnym zakresie. Do takich działań należy choćby pranie ubrań. Na szczęście obecnie na rynku dostępnych jest wiele produktów przyjaznych dla skóry. Zaleca się używanie hipoalergicznych środków do prania w postaci proszku i płynu. W przypadku mydła odplamiającego do usuwania plam z tkanin białych i kolorowych, pościeli i dywanów trzeba używać takich produktów, które powstały na podstawie wielu badań i posiadają starannie opracowaną formułę. Taka formuła powinna bazować na mydle w 100 proc. naturalnym. Wtedy można mieć pewność, że mydło posiada pozytywne wyniki badań dermatologicznych, co oznacza, że jest przyjazne dla skóry i nie powoduje podrażnień. Jako produkt naturalny jest również bezpieczny dla środowiska.
Testy na alergię skórną. Kiedy najlepiej je wykonać?
W diagnostyce tego typu schorzeń wykonuje się testy skórne, które pozwalają określić, jakie konkretnie czynniki prowokują niepożądane reakcje układu odpornościowego.
Zastosowanie mają w tym przypadku przede wszystkim dwie metody:
- naskórkowe testy płatkowe (NTP) - wykonuje się je u pacjentów z podejrzeniem wyprysku kontaktowego. Na czym polegają? Na plecy przykleja się plastry nasączone określonymi alergenami. Najczęściej są to chrom, nikiel, kobalt, konserwanty, barwniki, leki oraz substancje zapachowe. Po 48 godzinach plastry są usuwane i wówczas dokonywany jest pierwszy odczyt. Drugi ma miejsce dzień później. Ocena jest dokonywana w trzypunktowej skali w zależności od zaobserwowanych objawów (brak / rumień / rumień i grudki / rumień, grudki i pęcherzyki),
- skórne testy punktowe (STP) - wskazaniem do ich wykonania jest podejrzenie atopowego zapalenia skóry, a także alergii na leki, pyłki, roztocza, składniki pokarmowe. Z technicznego punktu widzenia badanie polega na nałożeniu na skórę próbek różnych alergenów na skórę oraz substancji kontrolnych (histamina i sól fizjologiczna) a następnie nakłuciu tych miejsc. Po 20 minutach odczytuje się wynik. Na alergię wskazuje pojawienie się bąbla o średnicy przekraczającej rozmiary bąbla kontrolnego wywołanego działaniem histaminy. Typowe zestawy alergenów wykorzystywanych w tego typu badaniu zawierają m.in. pyłki drzew, traw i chwastów, a także roztocza kurzu, sierść i naskórek zwierząt domowych oraz grzyby pleśniowe. Niekiedy dodaje się do nich także próbki produktów żywnościowych.
Oprócz tego można wykonać też testy na alergie z krwi. W tym przypadku oznacza się przeciwciała klasy IgE skierowane przeciw konkretnych antygenom, co również stanowi potwierdzenie nieprawidłowego działania układu odpornościowego.
Testy skórne wykonywane w większych zestawach kosztują od 150 do nawet 350 złotych. W przypadku badań immunologicznych z krwi cena za sprawdzenie jednego tylko alergenu wynosi kilkadziesiąt złotych. Dobra wiadomość dla pacjentów jest taka, że wszystkie te badania można wykonać za darmo, jeśli tylko posiada się skierowanie od lekarza alergologa.
