U nas zapłacisz kartą
Leczenie alergicznego wyprysku kontaktowego
Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry – leczenie domowe
Gdy w wyniku alergii dochodzi do powstania wyprysku kontaktowego, leczenie domowe nie zastąpi leków przeciwhistaminowych i przeciwzapalnych, ale jest w stanie przyspieszyć gojenie się skóry. Do najskuteczniejszych domowych metod radzenia sobie z wypryskiem kontaktowym należy robienie okładów z miąższu aloesu, które pozwalają złagodzić pieczenie i świąd oraz zredukować zaczerwienienie skóry. Doraźnie można też smarować obszar objęty wypryskiem naturalnym olejem, np. z wiesiołka wykazującego silne właściwości nawilżające. Olej z wiesiołka sprawia, że woda zatrzymuje się w skórze, dzięki czemu szybciej znika podrażnienie.
W przypadku kontaktowego zapalenia skóry z podrażnienia w procesie leczniczym najważniejsze jest ograniczenie lub wyeliminowanie jakiegokolwiek kontaktu z czynnikami drażniącymi – zarówno w miejscu pracy, jak i w domu. Leczenie wyprysku kontaktowego ma dwa cele: zażegnanie stanu zapalnego i stworzenie warunków do naturalnej odbudowy naskórka.
Kluczową rolę odgrywają tutaj preparaty do stosowania miejscowego. Tak samo jak przy alergii kontaktowej, lekami pierwszego rzutu są środki przeciwzapalne (kortykosteroidy), a jako leczenie wspomagające stosuje się fototerapię UVB.
Kiedy dojdzie do zapalenia kontaktowego skóry z podrażnienia, równolegle z lekami wygaszającymi stan zapalny najlepiej używać preparatów pielęgnacyjnych, które wspomagają regenerację bariery naskórkowej (z mocznikiem, kwasem mlekowym, gliceryną, pyrolidonowym kwasem karboksylowym oraz lipidami: wazeliną, ceramidami, kwasem linolenowym).
e -Konsultacja z Receptą Online Kontaktowe zapalenie skóryWypełnij formularz medyczny, aby
rozpocząć e-konsultację lekarską
bez wychodzenia z domu.
Co wywołuje alergię kontaktową?
Za alergię kontaktową w większości przypadków odpowiada reakcja nadwrażliwości na alergeny, na które pacjent może być narażony, na przykład w związku z wykonywanym zawodem. Przy pierwszym kontakcie skóry z alergenem dochodzi do uwrażliwienia na ten czynnik, czego konsekwencją jest pojawianie się objawów chorobowych przy kolejnych ekspozycjach skóry.
Jakie alergeny odpowiadają najczęściej za pojawienie się alergii kontaktowej? Należy tutaj wymienić przede wszystkim:
nikiel – jest to zdecydowanie najczęstszy alergen kontaktowy, który odpowiada za zmiany wypryskowe. Nikiel znajdziemy w biżuterii, guzikach, klamkach, monetach, wielu przyborach kuchennych, sztućcach, a co ważne – również w pokarmach: głównie w produktach w puszkach, ale i w nasionach roślin strączkowych, ziarnach zbóż, wielu rybach (np. makrela, tuńczyk, śledź, łosoś), owocach morza, suszonych owocach, a nawet w kakao, czarnej herbacie, kawie i czerwonym winie,
chrom – jest to składnik między innymi wyrobów skórzanych oraz cementu. Znajdziemy go również w niciach chirurgicznych, preparatach do konserwacji drewna, niektórych odczynnikach laboratoryjnych, materiałach budowlanych i protezach dentystycznych,
kobalt – uczulenie na kobalt często współtowarzyszy uczuleniu na nikiel. Kobalt znajdziemy w barwnikach do szkła, glazurach, składnikach farb, żywicach poliestrowych, atramencie, a także w materiałach budowlanych,
- konserwanty – między innymi mieszanina parabenów, znajdująca się w wielu kosmetykach do makijażu,
Co robić w razie wystąpienia objawów?
Natychmiast przerwij kontakt z substancją, którą podejrzewasz o wywołanie zmian – np. przemyj ręce po kontakcie z substancjami, które powodują objawy. W razie nasilonego świądu skóry możesz zażyć tabletkę leku przeciwhistaminowego (niektóre dostępne są bez recepty).
Wyprysk kontaktowy rozpoznaje się na podstawie charakterystycznego obrazu zmian skórnych oraz ustalenia związku pomiędzy ich pojawianiem się a np. pracą zawodową.
Wyprysk kontaktowy może przypominać wyprysk atopowy (atopowe zapalenie skóry) i inne mylone z nim choroby skóry. Najważniejszym badaniem w rozpoznaniu wyprysku kontaktowego są tzw. testy płatkowe. Polegają one na nałożeniu na skórę pleców małych krążków bibułek nasączonych różnymi substancjami wywołujących wyprysk kontaktowy (zawartymi w np. kosmetykach, gumie, metalach, lekach, tworzywach sztucznych). Pojawienie się pod ich wpływem zaczerwienienia, grudek czy pęcherzyków może oznaczać uczulenia na którą z tych substancji.
Co wywołuje alergiczne kontaktowe zapalenie skóry?
Mechanizm powstawania zapalenia skóry w wyprysku alergicznym obejmuje limfocyty T, czyli komórki odpowiedzialne za odpowiedź odpornościową organizmu. Gdy na powierzchni skóry pojawia się antygen, limfocyty T rozpoznają go, a następnie wydzielają cytokiny, które aktywują układ odpornościowy i wywołują zapalenie skóry (Oakley, 1997).
Wyprysk kontaktowy występuje głównie po ekspozycji na alergen na skórze, a nie z pokarmu. Nawet niewielka ilość alergenu może wywołać reakcję zapalną. Do najczęściej uczulających kontaktowo substancji należą:
- Guma (w tym „guma naturalna” – lateks). W jej skład wchodzą m.in. przyspieszacze wulkanizacji (np. tiuramy) oraz antyutleniacze. Są to związki często wywołujące uczulenie kontaktowe. Grupy zawodowe o wysokim ryzyku alergii na tiuramy to producenci gumy, pracownicy ochrony zdrowia, osoby pracujące w kontakcie z mięsem lub rybami oraz sprzątacze (Shah i Chowdhury, 2011).
- Konserwanty. To obok środków zapachowych najczęstsze składniki kosmetyków, które mogą wywoływać alergię kontaktową. Konserwantami o największym potencjale alergizującym są timerosal i formaldehyd, nieco rzadziej stany zapalne wywołują fenoksyetanol i Katon CG (Metylochloroizotiazolinon). Najmniej negatywnych reakcji powodują parabeny, choć i one mogą uczulać. Badania pokazują, że częstość występowania nadwrażliwości na konserwanty rośnie (Kieć-Świerczyńska i in., 2006). Dlatego czytaj etykiety i świadomie wybieraj kosmetyki, które zawierają łagodne, bezpieczne i nieuczulające konserwanty – najlepiej te, które są zatwierdzone przez międzynarodowe instytucje certyfikujące takie jak ECOCERT, Są to np. potassium sorbate, sodium benzoate czy sodium levulinate.
- Substancje zapachowe. Środki zapachowe znajdziesz głównie w kosmetykach, ale także w chemii gospodarczej czy nawet artykułach spożywczych. Szacuje się, że w przemyśle perfumeryjnym używa się ok. 3000 różnych aromatów, a pojedyncze produkty mogą zawierać nawet 300 związków! Potencjał uczulający mają zarówno aromaty syntetyzowane, jak i te pochodzenia naturalnego – choć silniejsze działanie alergizujące mają zapachy syntetyczne (Kieć-Świerczyńska i in., 2004). Na etykietach produktów substancje zapachowe znajdziesz pod różnymi nazwami: w kosmetykach do ciała jest to kompozycja zapachowa – Parfum, a w pastach czy płynach do higieny jamy ustnej: Aroma (w zależności od rodzaju kosmetyku). Z kolei w kosmetykach spoza UE możesz spotkać się z nazwą Fragrance. Najbardziej uczulające skłądniki kompozycji, które producent ma obowiązek zaznaczyć osobno, to m.in. Limonene i Linalool. Pamiętaj: zawsze dokładnie sprawdzaj etykiety, zwłaszcza jeśli masz wrażliwą skórę!
- Nikiel. To jeden z najczęstszych alergenów kontaktowych: nawet do 60 milionów Europejczyków jest uczulonych na nikiel. Ze względu na powszechność występowania tego pierwiastka w przedmiotach codziennego użytku, bardzo trudno ograniczyć z nim kontakt (Śpiewak i Piętowska, 2006). Nikiel znajdziesz m.in. w biżuterii, zegarkach, guzikach dżinsów, monetach, kluczach, nożyczkach czy sztućcach. Natomiast nie powinno go być w kosmetykach. Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego z 2009 roku nikiel figuruje w wykazie substancji zakazanych w produktach kosmetycznych. Jednak wciąż może znaleźć się w nich w śladowych ilościach.
- Barwniki. To kolejna grupa związków o silnym potencjale uczulającym. Najczęściej znajdują się w produktach przeznaczonych do pielęgnacji i farbowania włosów, a także do makijażu permanentnego. Szczególną uwagę należy zwrócić na parafenylenodiaminę (paraphenylenediamine – PPD) (Kacalak-Rzepka i in., 2010).
Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) - objawy
Charakterystycznym objawem wyprysku kontaktowego jest silny świąd skóry, na powierzchni której tworzy się zaczerwienienie, łuszczące się grudki oraz pęcherzyki. Ważne jest to, że zmiany tworzą się w miejscu kontaktu z np. tkaniną czy tworzywem zawierającym uczulające chorego czynniki (np. pod paskiem czy biżuterią u chorego uczulonego na nikiel, na rękach u sprzątaczki używającej środków czyszczących, na policzkach w miejscu, na który nałożono kosmetyk, który uczulił chorego pod wpływem opalania). Czasem zmiany występują jednak na całej powierzchni ciała. Chorzy na KZS z podrażnienia mogą odczuwać parzący ból lub pieczenie, zwłaszcza w razie kontaktu z substancją silnie drażniącą.
Skóra staje się pogrubiała, bardzo sucha, łuszczy się, wyraźnie zaznaczają się jej naturalne bruzdy (np. na nadgarstkach skóra może przypominać korę drzewa), skóra na dłoniach podeszwach niekiedy pęka powodując ból.