Wyprysk alergiczny w klasyfikacji ICD-10 - Przegląd, Objawy i Leczenie

Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) – przyczyny

1. Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
   • nikiel, np. biżuteria, wykończenia odzieży (zamki, guziki), okulary
   • chrom (metale, cement, skóra garbowana)
   • kobalt (metale, cement)
   • formaldehyd (odzież, lakier do paznokci, tworzywa sztuczne)
   • substancje zapachowe (perfumy, olejki eteryczne, kosmetyki)
   • balsam peruwiański (perfumy)
   • konserwanty (podłoże leków stosowanych miejscowo, kosmetyki)
   • przyśpieszacze wulkanizacji i przeciwutleniacze gumy (rękawiczki lateksowe, bielizna, buty, lycra, oleje techniczne)
   • leki (neomycyna, benzokaina)
   • barwniki (farby do włosów i tkanin)
   • kalafonia (kleje, papier, pokosty)
   • lanolina (kremy)
   • monomery akrylu (cement ortopedyczny).
     Czynniki ryzyka rozwoju alergicznego kontaktowego zapalenie skóry nie są znane, ale wydaje się, że duże znaczenie ma predyspozycja genetyczna.
2. Kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia
   Powstaje w wyniku kontaktu skóry ze stężoną substancją drażniącą (np. silne kwasy albo zasady, wybielacze) albo w wyniku przewlekłego działania mniej stężonej substancji powodującej wysuszenie skóry i uszkodzenie naskórka.
   Substancje drażniące:
   • mydła i detergenty
   • alkohole i środki odkażające
   • kwasy i ługi
   • rozpuszczalniki organiczne, smary, oleje techniczne, benzyna, olej napędowy
   • żywice i kleje
   • farby, tusze i werniksy
   • cement, beton, gips
   • środki owadobójcze i grzybobójcze
   • nawozy sztuczne
   • włókna szklane.
3. Fotoalergiczne lub fototoksyczne kontaktowe zapalenie skóry
   Przyczyny fototoksycznego kontaktowego zapalenie skóry, to np. dziegieć, furokumaryny (np. psolareny stosowane leczniczo lub zawarte w owocach, zwłaszcza w limonkach i jarzynach), czerwień bengalska (stosowana w okulistyce), niesteroidowe leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, pochodne kwasu propionowego (np. ibuprofen).
   Przyczyny fotoalergicznego kontaktowego zapalenia skóry, to np. kosmetyki z filtrem UV, substancje zapachowe, środki odkażające, leki przeciwgrzybicze.

Wyprysk kontaktowy niealergiczny

Wyprysk kontaktowy niealergiczny, zwany także kontaktowym zapaleniem skóry z podrażnienia, jest pierwszą reakcją zapalną, podczas której w wyniku bezpośredniego kontaktu z substancją drażniącą, zostaje zniszczona naturalna bariera ochronna skóry. W przeciwieństwie do alergicznego wyprysku kontaktowego, tego rodzaju zmiany na skórze powstają bez wcześniejszego uczulenia.

Substancje, które wywołują podrażnienie, można podzielić na:

• łagodne drażniące, takie jak mydło, woda, oleje, rozpuszczalniki, detergenty, skórki owoców cytrusowych, które wywołują reakcję po dłuższym czasie,
• silnie drażniące, np. silne kwasy lub zasady, wybielacze, kwas fluorowodorowy, kwas siarkowy, azotan srebra, związki fenolowe, które mogą powodować zmiany już po pierwszym kontakcie ze skórą i przypominać oparzenie termiczne.

Istnieje wiele czynników, które mogą wpłynąć na to, jak reakcja toksyczna będzie przebiegała w organizmie. Są to między innymi: rodzaj substancji drażniącej, ilość substancji dostającej się do skóry, miejsce ciała, które miało kontakt z substancją, temperatura ciała, czynniki mechaniczne i warunki klimatyczne (suche powietrze, zimny wiatr). Duże znaczenie będzie mieć również podatność organizmu na substancje drażniące, wrażliwość skóry, genetyka, podatność na promieniowanie UV i wiek.

Kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia występuje znacznie częściej niż to o podłożu alergicznym i może pojawić się u każdego. Diagnoza wyprysku niealergicznego jest stosunkowo prosta, ponieważ zmiany skórne pojawiają się tylko w miejscu kontaktu substancji z ciałem człowieka.

Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"

Czym jest wyprysk kontaktowy?

Wyprysk kontaktowy, czyli inaczej kontaktowe zapalenie skóry, to stan zapalny, który jest wynikiem bezpośredniego kontaktu skóry z drażniącym lub uczulającym czynnikiem. Mogą to być na przykład kosmetyki, detergenty, rośliny, metale, lateks, środki chemiczne, leki lub produkty spożywcze. Objawia się na skórze jako zaczerwienienie, obrzęk, swędzenie, łuszczenie, nadżerkilub pęcherze.

W klasyfikacji ICD-10 kontaktowe zapalenie skóry jest kodowane jako alergiczne kontaktowe zapalenie skóry (L23) lub kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia (L24). Z kolei w klasyfikacji ICD-11 tę dolegliwość można znaleźć pod numerem EK00.

Biorąc pod uwagę podłoże tego zjawiska możemy wśród nich wyróżnić:

• alergiczny wyprysk kontaktowy - spowodowany reakcją układu odpornościowego na alergeny,
• kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia - tego rodzaju zmiany pojawiają się u osób mających kontakt, np. z agresywnymi substancjami jak detergenty, silne kosmetyki, barwniki, lakiery, smary itp.,
• zawodowe - spowodowane przez szkodliwe czynniki w miejscu pracy wywołujące zwykle kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia, a także alergiczny wyprysk kontaktowy,
• fotoalergiczny lub fototoksyczny wyprysk kontaktowy - zapalenie skóry indukowane przez światło słoneczne po ekspozycji na daną substancję.

Wiele osób zastanawia się, czym różni się wyprysk kontaktowy od atopowego zapalenie skóry. Wyprysk kontaktowy może przypominać AZS bądź mu towarzyszyć. Różnice w tym przypadku dotyczą głównie przyczyny wystąpienia schorzenia oraz lokalizacji objawów na skórze. Jak podkreśla dr med. Elżbieta Grubska-Suchanek -specjalista dermatologii, wenerologii i alergologii:

Bywa, że wyprysk kontaktowy jest następstwem tego schorzenia. Ze względu na uszkodzenie bariery naskórkowej u pacjentów z atopowym zapaleniem skóry (AZS) częściej niż w populacji ogólnej może pojawić się uczulenie kontaktowe na różne alergeny środowiskowe.

Co robić, aby uniknąć zachorowania?

Ponieważ wyprysk zawodowy często powodują alergeny występujące w miejscu pracy czy podczas prac domowych, warto się zabezpieczać przed kontaktem z nimi za pomocą np. rękawiczek czy odzieży ochronnej.

Zobacz także

Alergia na chrom Chrom należy do najważniejszych alergenów kontaktowych. Wyprysk wywołany przez ten metal przebiega bardzo ciężko i zwykle trwa długo, nierzadko nawet dziesiątki lat.

Alergia na kobalt Kobalt należy do najczęstszych alergenów kontaktowych, przy czym uczula on różne grupy osób, w tym zarówno dzieci, jak i robotników z wypryskiem zawodowym.

Alergia na nikiel Najczęściej uczula nikiel znajdujący się w biżuterii, guzikach jeansów, sprzączkach pasków, a niekiedy również nożycach, sztućcach i innych wyrobach metalowych.

Alergeny kontaktowe Do najczęstszych alergenów kontaktowych w Polsce należą nikiel i chrom. Coraz częstsze jest też uczulenie na perfumy i aminy aromatyczne.

Wybrane treści dla Ciebie

Testy skórne Testy skórne to najważniejsze badanie wykorzystywane w diagnostyce alergii. Pozwalają one na proste, szybkie i bezpieczne potwierdzenie uczulenia na różne alergeny.

Próba prowokacyjna z alergenem Próba wykonywana jest w celu stwierdzenia, czy dana osoba jest uczulona na konkretny alergen. Badanie wykonuje się stosunkowo rzadko. Zwykle wtedy, gdy innymi metodami nie udało się potwierdzić nadreaktywności oskrzeli i (lub) uczulenia na konkretny alergen, a wynik badania ma znaczenie dla rozpoznania choroby.

---

wyprysk