U nas zapłacisz kartą
Alergiczny wyprysk krzyżówka - Objawy, Przyczyny i Metody Leczenia
Terapia alergicznego kontaktowego zapalenia skóry
Jak radzić sobie z alergicznym wypryskiem kontaktowym? Przede wszystkim należy rozpoznać swoje alergeny, a następnie starać się ich unikać. W tym celu konieczne może być wykonanie testu płatkowego. Test płatkowy polega na ekspozycji skóry na alergen w kontrolowanych warunkach. Przy pomocy specjalnych przylepców aplikuje się na skórę hapten, czyli substancję testową. Wystąpienie reakcji alergicznej oznacza uczulenie na dany hapten. Aktualnie poznaliśmy aż 4900 haptenów środowiskowych mogących wywoływać wyprysk kontaktowy, dlatego wybór właściwych ma kluczowe znaczenie dla wyników testu (Śpiewak, 2019).
Unikanie alergenów redukuje ryzyko wystąpienia alergicznego wyprysku kontaktowego, ale co w sytuacji, gdy stan zapalny już wystąpił? W takim wypadku konieczne może okazać się stosowanie miejscowych glikokortykosteroidów. Są to środki przeciwzapalne, które działają także przeciwalergicznie i przeciwświądowo (Chong i Fonacier, 2016).
Ważna jest również prawidłowa pielęgnacja skóry wrażliwej i podatnej na reakcje alergiczne. Używaj emolientów takich jak kosmetyki Humitopic. Są one bezpieczniejsze dla wrażliwej skóry, ponieważ nie zawierają kompozycji zapachowej i barwników, a konserwanty użyte w ich produkcji są łagodne, o bardzo niskim potencjale uczulającym. Unikatowy skład kosmetyków Humitopic poprawia kondycję skóry, nawilża oraz wspomaga odbudowę bariery hydrolipidowej. Dzięki temu skóra jest zdrowsza i bardziej odporna na czynniki zewnętrzne – choć oczywiście kontakt z alergenem wciąż wywoła reakcję zapalną, dlatego należy go w miarę możliwości unikać.
W przypadku jakiejkolwiek dermatozy najważniejszy jest zawsze kontakt z lekarzem specjalistą oraz stosowanie się do jego rad.
Bibliografia:
Chong, M., Fonacier, L. (2016). Treatment of eczema: corticosteroids and beyond. Clinical reviews in allergy & immunology, 51, 249-262.
Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy): przyczyny, objawy i leczenie
Kontaktowe zapalenie skóry (inaczej wyprysk kontaktowy) to miejscowa skórna reakcją nadwrażliwości w wyniku bezpośredniego kontaktu z określonymi substancjami chemicznymi lub drażniącymi. Wyprysk kontaktowy może mieć podłoże alergiczne, wynikać z podrażnienia, mieć związek z wykonywaną pracą (np. przewlekłym narażeniem dłoni na określoną substancję) lub ze światłem słonecznym. W leczeniu najważniejsze jest unikanie substancji powodujących wyprysk kontaktowy.
Wyprysk kontaktowy to choroba polegająca na tworzeniu się zmian skórnych pod wpływem kontaktu z alergenami kontaktowymi (są to często substancje chemiczne) u uczulonych na nie osób. Czasem potocznie mówi się na wyprysk kontaktowy „egzema”, co nie jest jednoznaczne z kontaktowym zapaleniem skóry, ponieważ słowo egzema oznacza wyprysk, czyli chorobę skóry o podłożu zapalnym niezwiązaną z zakażeniem, w której dochodzi do zapalenia jej wierzchnich warstw (naskórka i warstwy brodawkowatej skóry właściwej). Egzema nie jest więc nazwą konkretnej choroby, tylko określa rodzaj zmian skórnych, które występują w danej chorobie skóry.
- alergiczne – związane z odpowiedzią układu odpornościowego na alergeny,
- z podrażnienia – nie jest to prawdziwe uczulenie i takie zmiany mogą się pojawić u wszystkich osób, które mają kontakt, np. z silnymi substancjami używanymi w środkach czystości, farbami, lakierami, smarami, cementem,
- zawodowe – wywołane przez czynniki szkodliwe w miejscu pracy, w większości przypadków jest to kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) z podrażnienia,
- fotoalergiczne lub fototoksyczne – zapalenie skóry może być wywołane przez alergen lub substancję drażniącą powstającą dopiero po zadziałaniu światła słonecznego.
Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) – przyczyny
- Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
- nikiel, np. biżuteria, wykończenia odzieży (zamki, guziki), okulary
- chrom (metale, cement, skóra garbowana)
- kobalt (metale, cement)
- formaldehyd (odzież, lakier do paznokci, tworzywa sztuczne)
- substancje zapachowe (perfumy, olejki eteryczne, kosmetyki)
- balsam peruwiański (perfumy)
- konserwanty (podłoże leków stosowanych miejscowo, kosmetyki)
- przyśpieszacze wulkanizacji i przeciwutleniacze gumy (rękawiczki lateksowe, bielizna, buty, lycra, oleje techniczne)
- leki (neomycyna, benzokaina)
- barwniki (farby do włosów i tkanin)
- kalafonia (kleje, papier, pokosty)
- lanolina (kremy)
- monomery akrylu (cement ortopedyczny).
Czynniki ryzyka rozwoju alergicznego kontaktowego zapalenie skóry nie są znane, ale wydaje się, że duże znaczenie ma predyspozycja genetyczna.
- Kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia
Powstaje w wyniku kontaktu skóry ze stężoną substancją drażniącą (np. silne kwasy albo zasady, wybielacze) albo w wyniku przewlekłego działania mniej stężonej substancji powodującej wysuszenie skóry i uszkodzenie naskórka.
Substancje drażniące:- mydła i detergenty
- alkohole i środki odkażające
- kwasy i ługi
- rozpuszczalniki organiczne, smary, oleje techniczne, benzyna, olej napędowy
- żywice i kleje
- farby, tusze i werniksy
- cement, beton, gips
- środki owadobójcze i grzybobójcze
- nawozy sztuczne
- włókna szklane.
- Fotoalergiczne lub fototoksyczne kontaktowe zapalenie skóry
Przyczyny fototoksycznego kontaktowego zapalenie skóry, to np. dziegieć, furokumaryny (np. psolareny stosowane leczniczo lub zawarte w owocach, zwłaszcza w limonkach i jarzynach), czerwień bengalska (stosowana w okulistyce), niesteroidowe leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, pochodne kwasu propionowego (np. ibuprofen).
Przyczyny fotoalergicznego kontaktowego zapalenia skóry, to np. kosmetyki z filtrem UV, substancje zapachowe, środki odkażające, leki przeciwgrzybicze.
Co wywołuje alergiczne kontaktowe zapalenie skóry?
Mechanizm powstawania zapalenia skóry w wyprysku alergicznym obejmuje limfocyty T, czyli komórki odpowiedzialne za odpowiedź odpornościową organizmu. Gdy na powierzchni skóry pojawia się antygen, limfocyty T rozpoznają go, a następnie wydzielają cytokiny, które aktywują układ odpornościowy i wywołują zapalenie skóry (Oakley, 1997).
Wyprysk kontaktowy występuje głównie po ekspozycji na alergen na skórze, a nie z pokarmu. Nawet niewielka ilość alergenu może wywołać reakcję zapalną. Do najczęściej uczulających kontaktowo substancji należą:
- Guma (w tym „guma naturalna” – lateks). W jej skład wchodzą m.in. przyspieszacze wulkanizacji (np. tiuramy) oraz antyutleniacze. Są to związki często wywołujące uczulenie kontaktowe. Grupy zawodowe o wysokim ryzyku alergii na tiuramy to producenci gumy, pracownicy ochrony zdrowia, osoby pracujące w kontakcie z mięsem lub rybami oraz sprzątacze (Shah i Chowdhury, 2011).
- Konserwanty. To obok środków zapachowych najczęstsze składniki kosmetyków, które mogą wywoływać alergię kontaktową. Konserwantami o największym potencjale alergizującym są timerosal i formaldehyd, nieco rzadziej stany zapalne wywołują fenoksyetanol i Katon CG (Metylochloroizotiazolinon). Najmniej negatywnych reakcji powodują parabeny, choć i one mogą uczulać. Badania pokazują, że częstość występowania nadwrażliwości na konserwanty rośnie (Kieć-Świerczyńska i in., 2006). Dlatego czytaj etykiety i świadomie wybieraj kosmetyki, które zawierają łagodne, bezpieczne i nieuczulające konserwanty – najlepiej te, które są zatwierdzone przez międzynarodowe instytucje certyfikujące takie jak ECOCERT, Są to np. potassium sorbate, sodium benzoate czy sodium levulinate.
- Substancje zapachowe. Środki zapachowe znajdziesz głównie w kosmetykach, ale także w chemii gospodarczej czy nawet artykułach spożywczych. Szacuje się, że w przemyśle perfumeryjnym używa się ok. 3000 różnych aromatów, a pojedyncze produkty mogą zawierać nawet 300 związków! Potencjał uczulający mają zarówno aromaty syntetyzowane, jak i te pochodzenia naturalnego – choć silniejsze działanie alergizujące mają zapachy syntetyczne (Kieć-Świerczyńska i in., 2004). Na etykietach produktów substancje zapachowe znajdziesz pod różnymi nazwami: w kosmetykach do ciała jest to kompozycja zapachowa – Parfum, a w pastach czy płynach do higieny jamy ustnej: Aroma (w zależności od rodzaju kosmetyku). Z kolei w kosmetykach spoza UE możesz spotkać się z nazwą Fragrance. Najbardziej uczulające skłądniki kompozycji, które producent ma obowiązek zaznaczyć osobno, to m.in. Limonene i Linalool. Pamiętaj: zawsze dokładnie sprawdzaj etykiety, zwłaszcza jeśli masz wrażliwą skórę!
- Nikiel. To jeden z najczęstszych alergenów kontaktowych: nawet do 60 milionów Europejczyków jest uczulonych na nikiel. Ze względu na powszechność występowania tego pierwiastka w przedmiotach codziennego użytku, bardzo trudno ograniczyć z nim kontakt (Śpiewak i Piętowska, 2006). Nikiel znajdziesz m.in. w biżuterii, zegarkach, guzikach dżinsów, monetach, kluczach, nożyczkach czy sztućcach. Natomiast nie powinno go być w kosmetykach. Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego z 2009 roku nikiel figuruje w wykazie substancji zakazanych w produktach kosmetycznych. Jednak wciąż może znaleźć się w nich w śladowych ilościach.
- Barwniki. To kolejna grupa związków o silnym potencjale uczulającym. Najczęściej znajdują się w produktach przeznaczonych do pielęgnacji i farbowania włosów, a także do makijażu permanentnego. Szczególną uwagę należy zwrócić na parafenylenodiaminę (paraphenylenediamine – PPD) (Kacalak-Rzepka i in., 2010).