Atopowe zapalenie skóry - Kody ICD-10, Diagnoza i Terapia

Przyczyny atopowego zapalenia skóry

Nie jest do końca jasne, jakie są przyczyny atopowego zapalenia skóry, niemniej uznaje się, że na rozwój tej choroby wpływają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe oraz funkcjonowanie układu odpornościowego. Pojawienie się AZS jest najprawdopodobniej wynikiem interakcji między genami odpowiedzialnymi za wrodzoną podatność, czynnikami zakaźnymi, środowiskiem osobniczym, zaburzeniami w funkcjonowaniu bariery skórnej oraz odpowiedzią immunologiczną ze strony układu odpornościowego.

Źródła AZS:

  • czynniki genetyczne,
  • zaburzenia immunologiczne,
  • defekt bariery naskórkowej,
  • czynniki psychosomatyczne,
  • czynniki środowiskowe.

Czy wiesz, że: kluczowe znaczenie w mechanizmie immunologicznym rozwoju AZS mają komórki Langerhansa (KL) obecne w naskórku, komórki dendrytyczne w skórze właściwej, immunoglobuliny E (IgE) oraz limfocyty T?

Genetyczne podłoże AZS

Jednak kluczowe znaczenie mają niewątpliwie czynniki genetyczne. Obserwuje się bowiem, że istnieje duży związek między atopią, zwłaszcza AZS, u rodziców a występowaniem i ciężkością wczesnego atopowego zapalenia skóry u ich dzieci. W przypadku choroby u obojga rodziców ryzyko pojawienia się AZS u dziecka wynosi aż 80%, natomiast w przypadku jednego rodzica – mniej więcej 40%.

Uwaga: dziedziczenie atopowego zapalenia skóry jest wielogenowe.

Czynniki środowiskowe wpływające na AZS

Warunki klimatyczne

Wśród czynników środowiskowych wpływających na rozwój AZS wpływają m.in. warunki klimatyczne, które oddziałują na barierę skórno-naskórkową poprzez stopień wilgotności powietrza, temperaturę i nasłonecznienie. Klimat związany jest też z modelem rozwoju fauny i flory poszczególnych regionów i może w związku z tym określać rozwój potencjalnych alergenów.

Atopowe zapalenie skóry - zasady pielęgnacji

Podstawą w radzeniu sobie z atopowym zapaleniem skóry jest delikatna higiena i codzienna pielęgnacja skóry, która sprawi, że bariera ochronna skóry zostanie odbudowana, a skóra przestanie swędzieć. Ważna jest systematyczność i konsekwencja. Istotne jest, aby utrzymywać właściwą rutynę pielęgnacyjną również w okresach poprawy skóry, aby działać prewencyjnie i wydłużać okresy pomiędzy zaostrzeniami. Poniżej kilka ważnych zasad:

  1. Bierz prysznic zamiast kąpieli, bo zbyt długie przebywanie w wodzie może wysuszać skórę.
  2. Pamiętaj, żeby woda była letnia – gorąca woda również wysusza skórę.
  3. Do mycia stosuj łagodne żele lub olejki do skóry atopowej, zmniejszające swędzenie skóry. Zapomnij o zwykłych mydłach i płynach do kąpieli.
  4. Po myciu delikatnie osusz skórę ręcznikiem – nie trzyj jej.
  5. Na jeszcze lekko wilgotną skórę nałóż balsam emolientowy do skóry atopowej, który odbuduje barierę ochronną skóry i zmniejszy swędzenie.
  6. W przypadku intensywnego swędzenia skóry zawsze miej przy sobie spray przeciwświądowy do skóry atopowej – szczególnie nocą, przy łóżku.
  7. Ubranie i pościel pierz w specjalnych proszkach dla alergików lub atopików.

Maści i kremy na atopowe zapalenie skóry

Maści na bazie glikokortykosteroidów są skuteczne w leczeniu zaostrzeń zmian skórnych. Niestety nie nadają się do stosowania przewlekłego – w długotrwałej terapii niosą ze sobą ryzyko wystąpienia skutków ubocznych (ścieńczenie i zanik skóry, rozstępy).

Atopowe zapalenie skóry a budowa i funkcje skóry

Skóra jest jednym z największych narządów pod względem powierzchni w naszym organizmie - przeciętnie zajmuje ona od 1,5 do 2 m². W budowie skóry wyróżniamy trzy podstawowe warstwy:

  • naskórek
  • skórę właściwą
  • tkankę podskórną

Każda z nich zbudowana jest z innego rodzaju komórek. W warstwie najbardziej zewnętrznej - naskórku - dominują ciasno przylegające do siebie keratynocyty.

Atopowe zapalenie skóry u dzieci i niemowląt - objawy

Charakterystyczną cechą atopowego zapalenia skóry jest uporczywy i bardzo nasilony świąd skóry, nierzadko wywołujący rozdrażnienie i niepokój dziecka, a także mogący powodować przebudzenia w trakcie snu lub nawet bezsenność.

Ponadto u dziecka z AZS stwierdza się bardzo suchą skórę i jej bardzo dużą wrażliwość na czynniki zewnętrzne oraz skłonność do podrażnień. Kontakt z czynnikami drażniącymi, takimi jak niewłaściwe preparaty do pielęgnacji, pot, uczulające alergeny, może zaostrzać zmiany skórne. Chorzy nie tolerują wełnianych ubrań. Umiejscowienie i rodzaj zmian skórnych zależą od wieku pacjenta i stopnia nasilenia procesu zapalnego skóry (faza ostrego lub przewlekłego stanu zapalnego).

W fazie ostrej obserwuje się ogniska rumieniowe, dość wyraźnie odgraniczone od skóry otoczenia, na których podłożu występują drobne grudki, pęcherzyki oraz nadżerki. Dla przewlekłego stanu zapalnego typowe są ogniska z pogrubiałą skórą i wzmożonym rysunkiem linii skórnych (tzw. lichenizacja), ponadto widuje się powierzchowne złuszczanie naskórka. We wczesnym dzieciństwie, do końca 2. roku życia, zmiany skórne mają charakter nieregularnych ognisk rumieniowo-wysiękowych i obecne są typowo na skórze twarzy (policzki, czoło, owłosiona skóra głowy) i dodatkowo na dalszych częściach kończyn oraz tułowiu.

W niektórych przypadkach może być zajęta skóra zgięć stawowych (łokciowych, podkolanowych, nadgarstków). Pomiędzy 3. a 11. rokiem życia ogniska lichenizacji obserwuje się głównie w obrębie powierzchni zgięciowych stawów, natomiast w grupie dzieci najstarszych, podobnie jak u dorosłych, mogą być zajęte grzbiety rąk. W każdym okresie życia w najcięższych przypadkach może dojść do zajęcia całej skóry chorego, co nazywamy erytrodermią.


Atopowe zapalenie skóry jest nie tylko uporczywą dolegliwością pod względem fizycznym, ponieważ z równą siłą oddziałuje również na zdrowie psychiczne, wywołując ogólny dyskomfort, pogorszenie samopoczucia, a nierzadko i poważne kompleksy.

Czytaj dalej...

Leczenie egzemy opiera się na terapii farmakologicznej, w której zastosowanie znajdują podawane miejscowo kortykosteroidy, doustne glikokortykosteroidy oraz leki przeciwhistaminowe, które łagodzą swędzenie.

Czytaj dalej...

U dzieci, zaleca się stosowanie go w ilości nie mniejszej niż 200-250 g na tydzień jest to ilość przeznaczona do stosowania na skórę całego ciała, nie tylko nóg , a u osób dorosłych nie mniej niż 500 g.

Czytaj dalej...

Jeżeli w rodzinie są osoby, które przewlekle chorują na astmę, katar sienny, zapalenie spojówek lub inną formę dającej się we znaki alergii , to istnieje ogromne prawdopodobieństwo, że kolejne pokolenie może otrzymać w spadku także atopowe zapalenie skóry AZS , jako predyspozycję genetyczną.

Czytaj dalej...