U nas zapłacisz kartą
Atopowe zapalenie skóry - Kody ICD-10, Diagnoza i Terapia
Atopowe zapalenie skóry – objawy AZS u dzieci
Atopowe zapalenie skóry często ujawnia się już w pierwszych miesiącach życia dziecka. Dane wskazują, że aż 70-80% dzieci może wykazywać symptomy tej choroby przed ukończeniem 1. roku życia. W miarę dorastania prawdopodobieństwo wystąpienia AZS stopniowo maleje, osiągając poziom około 10% w okresie od 6. do 20. roku życia. Istotnym jest fakt, że w okresie dojrzewania i w dorosłości, to kobiety częściej zmagają się z tym schorzeniem.
Skóra dzieci jest szczególnie wrażliwa na różnego rodzaju podrażnienia, wysychanie i infekcje ze względu na swoją specyficzną strukturę. Naskórek u niemowląt jest jeszcze niedojrzały i cienki, co sprawia, że nie zapewnia on odpowiedniej ochrony. Woda łatwo wyparowuje z powierzchni skóry, prowadząc do jej przesuszenia, a substancje aktywne mogą bez trudu przenikać przez naskórek. Ponadto warstwa hydrolipidowa, która chroni skórę, jest jeszcze w fazie formowania się i charakteryzuje się mniejszą zawartością lipidów. Neutralne pH skóry oraz ograniczona zdolność do termoregulacji sprawiają, że skóra niemowląt jest mniej odporna na niekorzystne czynniki środowiskowe. Jednakże, ze względu na swoją gładkość, miękkość i elastyczność maluszki wymagają szczególnej pielęgnacji skóry.
Atopowe zapalenie skóry u niemowląt
Atopowe zapalenie skóry u najmłodszych pacjentów to początkowo głównie suchość skóry i szorstkość wybranych obszarów ciała, a także występowanie grudek, strupów i nadżerek. Zmiany te najczęściej pojawiają się na twarzy, a następnie mogą rozprzestrzeniać się na szyję i tułów. Uczucie swędzenia, które towarzyszy tym zmianom, może zakłócać sen dziecka, prowadząc do częstego budzenia się z płaczem. Ponadto sączące się zmiany skórne mogą być przyczyną wtórnych infekcji. Mimo że zmiany skórne mogą ustąpić samoistnie do 2. roku życia, to wystąpienie AZS zwiększa ryzyko rozwoju innych chorób alergicznych, takich jak astma oskrzelowa oraz alergiczny nieżyt nosa.
Atopowe zapalenie skóry - zasady pielęgnacji
Podstawą w radzeniu sobie z atopowym zapaleniem skóry jest delikatna higiena i codzienna pielęgnacja skóry, która sprawi, że bariera ochronna skóry zostanie odbudowana, a skóra przestanie swędzieć. Ważna jest systematyczność i konsekwencja. Istotne jest, aby utrzymywać właściwą rutynę pielęgnacyjną również w okresach poprawy skóry, aby działać prewencyjnie i wydłużać okresy pomiędzy zaostrzeniami. Poniżej kilka ważnych zasad:
- Bierz prysznic zamiast kąpieli, bo zbyt długie przebywanie w wodzie może wysuszać skórę.
- Pamiętaj, żeby woda była letnia – gorąca woda również wysusza skórę.
- Do mycia stosuj łagodne żele lub olejki do skóry atopowej, zmniejszające swędzenie skóry. Zapomnij o zwykłych mydłach i płynach do kąpieli.
- Po myciu delikatnie osusz skórę ręcznikiem – nie trzyj jej.
- Na jeszcze lekko wilgotną skórę nałóż balsam emolientowy do skóry atopowej, który odbuduje barierę ochronną skóry i zmniejszy swędzenie.
- W przypadku intensywnego swędzenia skóry zawsze miej przy sobie spray przeciwświądowy do skóry atopowej – szczególnie nocą, przy łóżku.
- Ubranie i pościel pierz w specjalnych proszkach dla alergików lub atopików.
Maści i kremy na atopowe zapalenie skóry
Maści na bazie glikokortykosteroidów są skuteczne w leczeniu zaostrzeń zmian skórnych. Niestety nie nadają się do stosowania przewlekłego – w długotrwałej terapii niosą ze sobą ryzyko wystąpienia skutków ubocznych (ścieńczenie i zanik skóry, rozstępy).
Atopowe zapalenie skóry a budowa i funkcje skóry
Skóra jest jednym z największych narządów pod względem powierzchni w naszym organizmie - przeciętnie zajmuje ona od 1,5 do 2 m². W budowie skóry wyróżniamy trzy podstawowe warstwy:
- naskórek
- skórę właściwą
- tkankę podskórną
Każda z nich zbudowana jest z innego rodzaju komórek. W warstwie najbardziej zewnętrznej - naskórku - dominują ciasno przylegające do siebie keratynocyty.
Atopowe zapalenie skóry - co to za choroba?
Atopowe zapalenie skóry (AZS, łac. dermatitis atopica) to przewlekła choroba zapalna skóry. W jej przebiegu często dochodzi na zmianę do wygaszania i ponownego nasilania się objawów choroby. Obecnie uważa się, że rozwój atopowego zapalenia skóry ma związek z kombinacją czynników genetycznych, środowiskowych oraz immunologicznych.
Atopowe zapalenie skóry u dzieci
Atopowe zapalenie skóry u dzieci to problem częsty i uciążliwy. Jest i dobra wiadomość: wiele dzieci z wiekiem wyrasta z atopowego zapalenia skóry, dzięki czemu z czasem rzuty choroby są rzadsze, lżejsze lub mogą całkowicie ustać.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to choroba autoimmunologiczna, co oznacza, że jest to nieprawidłowa reakcja organizmu, który atakuje sam siebie. Układ odpornościowy w tym przypadku atakuje swoje komórki skóry.
Przyczyną takiej reakcji może być alergia na pokarm np. białka mleka krowiego, gluten, alergia wziewna np. pyłki roślin, alergia na kosmetyki np. stosowane kremy, proszki. Zauważono, że AZS jest to schorzenie, które może być dziedziczone.
Objawy mogą pojawić się już w pierwszych miesiącach po narodzinach. Na ciele dziecka pojawia się rumień, zaczerwienienie, dziecko drapie się niekiedy aż do krwi. Szczególnie charakterystyczne dla AZS są zmiany w zgięciach łokci i pod kolanami.
Leczenie powinno dotyczyć zarówno objawów, jak i przyczyn. Niestety ich ustalenie bywa trudne, ponieważ do ok. 4 r.ż. testy pod kątem alergii u dzieci bywają niemiarodajne. Oprócz smarowania skóry i kąpieli w emolientach podawane są leki przeciwhistaminowe, jeśli wyeliminowanie alergenu nie jest możliwe (np. pyłki roślin).
Atopowe zapalenie skóry u dorosłych
Atopowe zapalenie skóry u dzieci i atopowe zapalenie skóry u dorosłych ma podobne objawy. Najbardziej charakterystycznym jest uporczywy świąd, który znacząco pogarsza jakość życia pacjentów. Warto podkreślić, że AZS to nie to samo, co łojotokowe zapalenie skóry.
Atopowe zapalenie skóry u dorosłych – jak się objawia?
Atopowe zapalenie skóry to przewlekła dolegliwość, która może towarzyszyć pacjentom przez całe ich życie. U osób dotkniętych tym schorzeniem obserwuje się okresy zaostrzenia symptomów atopowego zapalenia skóry, przeplatane z fazami ich złagodzenia lub nawet całkowitego ustąpienia.
Skóra pacjentów przy atopowym zapaleniu skóry często charakteryzuje się suchością, szorstkością, a także może być pogrubiona i przybierać lekko brązowawy odcień. W wyniku uszkodzeń mechanicznych, takich jak drapanie, zmiany pojawiają się w postaci nacieków zapalnych czy otarć, znanych jako przeczosy, a także krwistych strupów. Charakterystyczne dla tej choroby są również błyszczące paznokcie. U osób dorosłych często diagnozuje się także objawy atopowego zapalenia skóry na owłosionej skórze głowy.Z powodu przewlekłego przebiegu choroby u pacjentów może dochodzić do formowania się rozległych, zlichenizowanych zmian skórnych, które przeważnie pojawiają się symetrycznie i lokalizują się w określonych obszarach ciała, takich jak twarz, górne partie ramion i pleców, kończyny, a także na grzbietach dłoni i stóp oraz palców. Atopowe zapalenie skóry u dorosłych może być źródłem intensywnego świądu, który nasila się nocą i może prowadzić do problemów ze snem, uczucia zmęczenia i drażliwości, a w niektórych przypadkach tak obniżać jakość życia chorego, że skutkuje rozwojem depresji. Warto również zwrócić uwagę, że czynniki takie jak nadmierny stres czy długotrwałe wystawienie na działanie promieni słonecznych mogą pogarszać stan skóry u osób dorosłych cierpiących na to schorzenie.
- Nowicki R i wsp., Atopowe zapalenie skóry – aktualne wytyczne terapeutyczne. Stanowisko ekspertów Sekcji Dermatologicznej Polskiego Towarzystwa Alergologicznego i Sekcji Alergologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Alergologia Polska - Polish Journal of Allergology 2016, 3: 18-28.
- Milan M, Mijas J. Atopowe zapalenie skóry – patomechanizm, diagnostyka, postępowanie lecznicze, profilaktyka. Nowa Pediatr 2017, 21: 114-122.
- Radack KP i wsp. A Review of the Use of Tanning Beds as a Dermatological Treatment. Dermatol Ther (Heidelb). 2015 Mar, 5(1): 37–51.
- Arndt J. Stres a atopowe zapalenie skóry. Dermatologia po Dyplomie 2010, 1: 9-16.
- Skiba A i wsp., Praktyczne aspekty opieki nad dzieckiem chorym na atopowe zapalenie skóry: rola współpracy personelu medycznego z pacjentem i jego rodzicami. Edukacja i dieta Pielęgniarstwo XXI wieku 2016, 15: 29-32.
- Baran E i wsp. Postępowanie diagnostyczno-profilaktyczno-lecznicze w atopowym zapaleniu skóry. Konsensus grupy roboczej specjalistów krajowych ds. dermatologii i wenerologii oraz alergologii. Przew Lek 2005, 1: 28-49.
- prof. dr hab. med. Jahnz-Różyk K., prof. dr hab. med. Narbutt J., prof. dr hab. n. med. Owczarek W., Atopowe zapalenie skóry w Polsce, Raport Marzec 2021.
- Atopowe zapalenie skóry. Interdyscyplinarne rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne PTD, PTA, PTP oraz PTMR. Część I. Profilaktyka, leczenie miejscowe i fototerapia, Przedruk z: Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2019, 106: 354–371, DOI: https://doi.org/10.5114/dr.2019.88253.
