U nas zapłacisz kartą
Jak uzyskać płaski brzuch?
Profilaktyka zaostrzeń AZS
Nie zapobiegniesz chorobie, ale możesz zrobić bardzo dużo, aby nie dopuścić do jej nawrotów i zaostrzenia objawów. Aby zmniejszać negatywne skutki AZS i hamować chorobę:
- po kontakcie z wodą lub kąpieli natłuszczaj skórę poleconymi przez lekarza preparatami
- zrezygnuj z kąpieli dziecka w płynach z substancjami zapachowymi
- osuszaj skórę dziecka po kąpieli – rób to delikatnie, nie trzyj, nie podrażniaj
- stosuj odpowiednie preparaty do nawilżania skóry – zapytaj o nie lekarza
- zrezygnuj z kosmetyków z dodatkiem spirytusu
- pierz ubrania w preparatach dla alergików
- ubieraj dziecko w przewiewnie, miękkie ubrania z naturalnych tkanin
- jeśli objawy pojawiają się po kontakcie z alergenami pokarmowymi – wyeliminuj je z diety wg instrukcji lekarza alergologa (zastosuj tzw. drabinę mleczną lub drabinę jajeczną)
- zmniejszaj kontakt z czynnikami drażniącymi – kurzem, chemikaliami, detergentami
- unikaj nagłych zmian temperatury.
Konsultacja – dr med. Piotr Dąbrowiecki – alergolog
Atopowe zapalenie skóry (AZS) u dzieci i niemowląt: przyczyny, objawy i leczenie
Atopowe zapalenie skóry (AZS) należy do zapalnych alergicznych chorób skóry i jest związane z uczuleniem na substancje znajdujące się w środowisku zewnętrznym, czyli na tzw. alergeny.
Rozpoczyna się zazwyczaj we wczesnym dzieciństwie, charakteryzuje się długotrwałym przebiegiem i tendencją do nawrotów nawet po długim okresie bezobjawowym. Choroba ta niewątpliwie ma podłoże genetyczne, co jest związane zarówno z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu immunologicznego, jak i wadliwą budową naskórka.
U większości chorych na atopowe zapalenie skóry stwierdza się zwiększone stężenie immunoglobuliny E (przeciwciała klasy IgE), a więc białka zaangażowanego w procesy alergiczne. Przeciwciała te skierowane są przeciwko m.in. alergenom zawartym w pokarmach (np. białku mleka krowiego, białku jaja kurzego, mące), alergenom unoszącym się w powietrzu (np. pyłkom drzew, traw, chwastów oraz roztoczom kurzu domowego, sierści zwierząt, pleśniom). Ważną rolę w wywoływaniu zmian skórnych odgrywają również układy hormonalny i nerwowy, a istotne znaczenie ma też stres, który może powodować nawet zaostrzenie stanu klinicznego.
Atopowe zapalenie skóry - przyczyny
Przyczyny atopowego zapalenia skóry nie są do końca poznane.
Wiadomo, że atopowe zapalenie skóry jest związane z zaburzeniami funkcjonowania skóry. Ich istotą jest utrata ochronnej funkcji naskórka. Struktura naskórka zostaje zmieniona: dochodzi do rozluźnienia połączeń pomiędzy jego komórkami oraz utraty zewnętrznej warstwy lipidów (tzw. płaszcza lipidowego skóry). Zmiany te uniemożliwiają funkcjonowanie naskórka jako bariery. Z powierzchni ciała łatwiej odparowuje woda, przez co skóra staje się przesuszona. Od strony zewnętrznej ułatwione jest z kolei wnikanie czynników infekcyjnych, zanieczyszczeń oraz obcych substancji. Skóra staje się nadwrażliwa i podrażniona. Pojawia się również charakterystyczny świąd.
Jeśli chodzi o czynniki genetyczne AZS, szczególną rolę przypisuje się genom kodującym filagrynę, czyli jedno z białek budujących barierę naskórkową. Genetyczne zaburzenie budowy tego białka jest przyczyną części przypadków atopowego zapalenia skóry. Choroba rozwijająca się na tym podłożu ma zwykle cięższy przebieg i gorzej odpowiada na leczenie.
Z drugiej strony, atopowe zapalenie skóry związane jest z przestawieniem układu odpornościowego w stronę reakcji alergicznych oraz produkcji dużych ilości czynników zapalnych. Nie wiadomo jednak, w którą stronę zachodzi ciąg przyczynowo - skutkowy. Być może to uszkodzony naskórek stanowi miejsce wnikania obcych substancji i alergenów, które następnie przyczyniają się do rozregulowania układu immunologicznego.
Inna hipoteza mówi o tendencji do reakcji alergicznych i zapalnych, które prowadzą do uszkodzenia bariery skórnej.
Rozwojowi atopowego zapalenia skóry mogą sprzyjać także pewne czynniki środowiskowe. Podobnie jak w przypadku innych chorób alergicznych, jedną z popularnych teorii dotyczących przyczyn rozwoju AZS jest tzw. "hipoteza nadmiernej higieny". Zgodnie z tą hipotezą, ograniczanie kontaktu dziecka z różnymi substancjami we wczesnym dzieciństwie (poprzez wychowywanie w "sterylnych" warunkach) uniemożliwia prawidłowy rozwój układu immunologicznego i powoduje występowanie rozmaitych reakcji nadwrażliwości w późniejszych etapach życia.
Co robić, aby uniknąć zachorowania dziecka na AZS?
W przypadku dzieci, u których nie obserwuje się jeszcze objawów chorobowych, a w rodzinach występują choroby alergiczne, zaleca się karmienie naturalne noworodków i niemowląt, odpowiednią dietę matek karmiących, opóźnienie i stopniowe rozszerzanie diety dziecka w zakresie pokarmów stałych oraz ograniczenie kontaktu dziecka z alergenami środowiskowymi.
Jeżeli wystąpią wczesne objawy chorobowe, należy zmniejszyć kontakt organizmu pacjenta ze szkodliwymi czynnikami środowiskowymi, odpowiednio pielęgnować skórę dziecka oraz zapobiegać infekcjom. Ogniska zapalne (np. w jamie ustnej w postaci próchniczych, niedoleczonych zębów czy obecność ropnych migdałków) mogą być przyczyną nasilenia zmian skórnych, zatem istotne jest ich jak najwcześniejsze wyleczenie.
Leczenie AZS: maści i kremy na atopowe zapalenie skóry
Atopowe zapalenie skóry u niemowląt, dzieci i dorosłych leczone jest objawowo. Zmiany skórne wymagają konsultacji dermatologicznej, podczas której lekarz ocenia ich charakter i zaawansowanie. W przypadku łagodnego przebiegu AZS w leczeniu mogą wystarczyć maści przeciwzapalne, które redukują ryzyko nasilania się objawów i powstawania kolejnych ognisk choroby. Przy zaawansowanym stadium atopii może zajść konieczność wdrożenia kortykosteroidów (leków sterydowych zwykle w postaci toniku lub maści). Kremy na atopowe zapalenie skóry mogą zawierać, np. kwas azelainowy. Jest to bezpieczny kwas, który działa bakteriobójczo i przeciwzapalnie. Łagodzi objawy AZS i zapobiega podrażnieniom skóry. Preparaty zawierające kwas azelainowy dostępne są bez recepty, jednak nie należy stosować ich bez konsultacji z lekarzem.
Skóra atopowa jest przesuszona, ma tendencje do pękania i łatwo ulega uszkodzeniom, dlatego szczególna higiena i troska o skórę są ważnym elementem dla osób z AZS. Codzienne zabiegi pielęgnacyjne powinny mieć na celu odbudowę płaszcza lipidowego skóry i jej nawilżenie. W tym celu warto sięgać po kosmetyki zawierające mocznik, glicerynę bądź wazelinę. Korzystne działanie wykazują również środki z alantoiną i łagodzącymi ekstraktami z ziół (np. z wyciągiem z nagietka lub rumianku). Istotną częścią pielęgnacji skóry atopowej u dzieci, niemowląt i dorosłych jest kąpiel. Zaleca się krótkie (około 5 minutowe) kąpiele w wodzie, której temperatura wynosi około 36 stopni Celsjusza, ponieważ długotrwałe moczenie skóry atopowej powoduje wysuszenie i nasilanie się objawów.
Poza stosowaniem właściwych kosmetyków i leków zaleconych przez specjalistę osoby ze skłonnościami do egzemy, reakcji alergicznych i atopowego zapalenia skóry powinny sięgać po lekkie i przewiewne ubrania wykonane z naturalnych materiałów, np. bawełny lub lnu. Wskazane jest także utrzymywanie optymalnej temperatury w pomieszczeniach (nieprzekraczającej 22 stopni Celsjusza), ponieważ pocenie się sprzyja podrażnieniom skóry i nasilaniu się objawów swędzenia i zaczerwienienia.