U nas zapłacisz kartą
Beta blokery a wypadanie włosów - Przyczyny, Skutki i Sposoby Zapobiegania
Polekowe wypadanie włosów. Kogo dotyka i jak sobie z nim poradzić?
Polekowe wypadanie włosów może mieć różne przyczyny. Matowienie lub wypadanie włosów świadczy o niewłaściwej diecie i spożyciu mikroelementów. Także wiele przyjmowanych rutynowo leków może stymulować nadmierne wypadanie włosów. Jakie grupy preparatów mają takie efekty uboczne? Czy pomimo stosowania terapii lekowej można zahamować łysienie?
Spis treści
- Po co nam włosy?
- Jakie leki wpływają na wypadanie włosów?
- Wypadanie włosów po chemioterapii
- Środki antykoncepcyjne a wypadanie włosów
- Jak wspomagać włosy podczas terapii lekami?
- Kiedy przydatna będzie diagnostyka trychologiczna?
Terapie, które łączy ryzyko
Pomimo szerokiego zastosowania w wielu schorzeniach, leczenie beta-blokerami pociąga za sobą istotne ryzyko. Warto w tym zakresie zwrócić uwagę nie tylko na przeciwwskazania, ale także na objawy wynikające z nasilenia działania leku przy źle dobranych dawkach.
Silne działanie beta-blokerów na układ krążenia i wpływ, jaki mają na cały organizm wymaga bardzo precyzyjnego i zgodnego z zaleceniami lekarza dawkowania. Nieumyślne przedawkowanie beta-blokerów (wyłączając próby samobójcze) jest częstym powodem wezwania Zespołów Ratownictwa Medycznego. Starsi pacjenci, szczególnie z zaburzeniami pamięci, zażywający wiele leków kilka razy dziennie mogą pomylić się przy ich przyjmowaniu. Ryzyko wystąpienia bradykardii może doprowadzić nie tylko do omdlenia, ale również do stanu zagrożenia życia. Wielu pacjentów, którzy pomylili dawki i przyjęli większe ilości beta-blokerów jest hospitalizowanych na Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych z powodu silnej, zagrażającej życiu bradykardii.
Wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji (ERC) 2021 przewidują algorytm postępowania u takich pacjentów. Określają one precyzyjnie postępowanie zarówno w przypadku bradykardii, jak również w przypadku wstrząsu anafilaktycznego, który dotyczy pacjentów przyjmujących beta-blokery. Chodzi o to, że u chorych przyjmujących β-blokery adrenalina może nie poprawić stanu klinicznego, dlatego w takich przypadku pomóc może podawany dożylnie glukagon.
Z kolei przy ciężkim zatruciu beta-blokerami, rekomendowanym postępowaniem według ERC jest terapia wysokimi dawkami insuliny. U pacjentów z ciężką bradykardią stosuje się także atropinę, a w przypadku niepokojących objawów takich jak wstrząs, omdlenie, niedokrwienie mięśnia sercowego czy w ciężkiej niewydolności serca – przezskórną elektrostymulację serca.
Co ciekawe, według niektórych badań podaż nieselektywnych beta-blokerów wiąże się z wystąpieniem nagłego wzrostu stężenia potasu. Stan ten nazywany jest hiperkaliemią i stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta. Aktualnie prowadzi się wiele badań, które mają doprecyzować tę korelację i być może hiperkaliemia dołączy do działań niepożądanych beta-blokerów.
Stany lękowe, choroba alkoholowa i inne zaburzenia
Beta-blokery znajdują także zastosowanie w leczeniu objawów psychosomatycznych stanów lękowych o różnej etiologii oraz nerwic. W tym przypadku niektóre z leków tej grupy (propranolol i atenolol) stosowane są off-label – poza zarejestrowanymi wskazaniami, czyli gdy rozpoznanie, dawkowane lub sposób podawania jest odmienne niż wskazane w Charakterystyce Produktu Leczniczego. Ich korzystne działanie w takich przypadkach wynika ze spadku ciśnienia tętniczego, co prowadzi do jednoczesnego zmniejszenia drżenia, pocenia się, wrażenia kołatania serca czy problemów z zachowaniem prawidłowej akcji oddechowej (takich jak np. hiperwentylacja przy ataku histerii).
Leki beta-adrenolityczne mogą mieć również korzystne działanie u pacjentów z chorobą alkoholową, u których konieczne jest łagodzenie objawów abstynencji.
Przyczyna 3. Choroby
Oprócz wymienionych problemów hormonalnych, istnieją inne choroby, które mogą powodować nadmierne wypadanie włosów. Zazwyczaj dotyczy to chorób autoimmunologicznych np. tocznia, reumatoidalnego zapalenia stawów, sarkoidozy czy łuszczycy. Dla tocznia rumieniowatego charakterystyczne jest łysienie bliznowaciejące, co oznacza, że włosy, które wypadły, już nie odrosną – rozwiązaniem jest tutaj przeszczep włosów u kobiet.
Oprócz tego, łysienie mogą powodować też cukrzyca i choroby wątroby. Do możliwych przyczyn należą również grzybica i łojotokowe zapalenie skóry. Wypadanie włosów czasem jest skutkiem chorób zakaźnych, szczególnie przebiegających z wysoką gorączką np. grypy czy zapalenia płuc. Jedną z najpowszechniejszych przyczyn jest anemia, na którą cierpi nawet ⅓ dorosłych kobiet. Jeśli więc pojawiają się takie problemy, jak osłabienie, chroniczne zmęczenie, blada skóra, nieregularne bicie serca, szumy w uszach, bóle głowy czy nadwrażliwość na zimno, warto zgłosić się do lekarza.
Środki antykoncepcyjne a wypadanie włosów
Preparatami zażywanymi codziennie przez miliony kobiet na świecie są tabletki antykoncepcyjne. Pomimo niewątpliwej wygody i skuteczności tej metody regulacji poczęć, nie jest ona niestety wolna od efektów ubocznych, a wiele użytkowniczek zauważa u siebie m.in. nadmierne wypadanie włosów lub osłabienie ich struktury.
Dzieje się tak, ponieważ większość stosowanych preparatów zawiera w składzie 2 składniki hormonalne: estrogeny oraz progestageny.
O ile te pierwsze słyną z ochronnego oddziaływania na skórę, włosy i paznokcie, poprawiając ich wygląd, o tyle progestageny (nazywane też w skrócie gestagenami) wykazują aktywność androgeniczną.
Oznacza to, że związki te mogą oddziaływać na mieszki włosowe tak, jak męskie hormony – androgeny – osłabiające naturalny odrost włosów i stymulujące ich utratę. Przykłady gestagenów spotykane w dwuskładnikowych tabletkach antykoncepcyjnych to np.:
- lewonorgestrel,
- noretisteron,
- dezogestrel,
- gestoden,
- dienogest.
Szczególnie osoby o predyspozycjach genetycznych, przyjmujące preparaty oparte na działaniu progestagenów, mogą z czasem zaobserwować u siebie tzw. łysienie androgenowe. Ten typ utraty włosów widoczny jest najsilniej na czubku głowy – w postaci charakterystycznej (szczególnie dla mężczyzn) „łysinki” lub poszerzającego się przedziałka fryzury. Podobne objawy mogą wiązać się z silnym stresem u kobiet i wymagać zmiany stosowanego środka antykoncepcyjnego na np. jednoskładnikowy.
Wypadanie włosów może także wyraźnie nasilić się po odstawieniu leków antykoncepcyjnych – na stałe lub podczas robienia kilkumiesięcznej przerwy. Ten efekt uboczny nie występuje od razu, a kilka tygodni po zaprzestaniu spożywania preparatu i jest związany ze spadkiem poziomu estrogenów.
