Beta blokery a wypadanie włosów - Przyczyny, Skutki i Sposoby Zapobiegania

Beta-blokery: remedium czy zagrożenie?

Leki β-adrenolityczne już od lat 60-tych ubiegłego wieku są nieodłącznym elementem terapii wielu chorób. Ich działanie polega na blokowaniu receptorów adrenergicznych β1 lub β2. Leki te mogą mieć działanie nieselektywne – blokując zarówno receptory β1 i β2 oraz selektywne – blokujące jedynie receptory β1. Jakie właściwości mają β-adrenolityki czy też β-sympatykolityki, a potocznie – beta-blokery?

Stosowanie β1-blokerów ma wpływ na pracę mięśnia sercowego, a w przypadku β2-blokerów: na naczynia i oskrzela. Niektóre beta-blokery mają także wpływ na receptory alfa oraz inne, dodatkowe działania. W tej dużej grupie terapeutycznej znajdziemy już aż III generacje produktów. Najnowsze leki – karwedilol i nebiwolol mają najmniej niepokojących działań niepożądanych.

Wypadanie włosów w zatruciach

Wypadanie włosów obserwuje się u osób, u których doszło do zatrucia organizmu talem, arsenem lub rtęcią. Poważne zagrożenie – nie tylko dla włosów, ale dla całego organizmu – stanowią także ołów, kadm, tal i bar.
Na zatrucia najbardziej narażone są osoby, które pracują w przemyśle chemicznym, papierniczym, elektrotechnicznym, rafineriach ropy naftowej, elektrowniach węglowych czy metalurgii żelaza. Na kontakt z niekorzystnymi substancjami można zostać narażonym także w domu lub w ogrodzie, podczas remontu, nawożenia roślin czy stosowania trutek na gryzonie.
Niestety, metale ciężkie obecne są również w zanieczyszczonym powietrzu, w związku czym nie sposób całkowicie uniknąć kontaktu z nimi. Ich obecność we włosach można wykryć poprzez specjalistyczne badania – analizę pierwiastkową włosa.

Mechanizm łysienia i wypadania włosów na skutek stresu nie został jeszcze całkowicie poznany i opisany. Niemniej jednak, zależność pomiędzy długotrwałym napięciem emocjonalnym a stanem włosów jest niezaprzeczalnym faktem.

Jedna z teorii, która wyjaśnia, jak stres wpływa na wypadanie włosów, wskazuje na zaburzenia gospodarki hormonalnej oraz układu odpornościowego, do jakich dochodzi na skutek długotrwałego napięcia. Mają one negatywnie oddziaływać na cykl wzrostu oraz produkcji włosów. Mieszki włosowe zostają osłabione, a na skórze głowy obserwuje się proces łysienia.
Wypadanie włosów, którego przyczyną jest stres, ma charakterystyczny przebieg – na skórze głowy lub ciała (łysienie psychogenne często nie ogranicza się jedynie do skóry głowy) obecne są nieregularne, niewielkie ogniska łysienia.
Specyficznym typem łysienia psychogennego jest trichotillmania. Chorzy, którzy doświadczają tego zaburzenia, rozładowują napięcie emocjonalne poprzez autoagresję, objawiającą się wyrywaniem włosów (często jest to działanie nieświadome).

Kiedy zgłosić się do trychologa?

Wypadanie włosów to najczęstszy (chociaż oczywiście niejedyny) problem, z jakim pacjenci zgłaszają się do trychologa.
Kiedy warto zdecydować się na wizytę?

• Gdy zauważasz, że tracisz znacznie więcej włosów, niż zwykle (znajdujesz duże ilości włosów na szczotce lub grzebieniu, na ubraniach lub w łazienkowych odpływach).
• Gdy zauważasz, że Twoje włosy stały się zdecydowanie rzadsze.
• Gdy zauważasz, że na skórze głowy pojawiają się miejsca, w których włosy są rzadsze lub zanikają (np. na czubku głowy lub na skroniach).
• Gdy zauważasz, że na skórze głowy pojawiają się niejednolite, rozproszone łysiny (skóra w tych miejscach może dawać objawy bólowe lub swędzieć).
• Gdy jedno z Twoich rodziców (lub innych, bliskich krewnych) zmaga się z łysieniem i chcesz uniknąć genetycznej utraty włosów.

Jakie objawy, poza wypadaniem włosów, wymagają konsultacji trychologicznej? Odwiedź specjalistę, jeżeli:

• stan skóry głowy lub włosów wzbudza Twój niepokój,
• odczuwasz świąd, pieczenie lub jakikolwiek inny dyskomfort w obrębie skóry głowy,
• twoje włosy i skóra głowy nadmiernie się przetłuszczają,
• zaobserwowałeś pojawienie się łupieżu (suche, białe łuski widoczne są na skórze głowy, pomiędzy włosami, na ubraniach),
• na skórze głowy pojawiły się rumieniowate plamy, pokryte tłustymi łuskami (objaw ten może świadczyć o łojotokowym zapaleniu skóry głowy),
• na skórze głowy zauważyłeś okrągłe, ciemnoczerwone lub różowe grudki pokryte srebrzystą łuską (może być to objaw łuszczycy),
• chcesz profilaktycznie zadbać o swoje włosy lub skórę głowy lub sprawdzić ich kondycję i uzyskać poradę dotyczącą prawidłowej pielęgnacji,
• otrzymałeś skierowanie od innego specjalisty, np. dermatologa.

Pilnej konsultacji trychologicznej wymagają stany nagłe, pojawiające się „z dnia na dzień”. Pamiętaj, że kiepska kondycja włosów i skóry głowy to często znacznie więcej, niż problem estetyczny. Wiele z wymienionych objawów może świadczyć o poważnych chorobach i dolegliwościach, które wymagają specjalistycznego leczenia.

Kiedy przydatna będzie diagnostyka trychologiczna?

Czasami samodzielnie bardzo trudno jest ustalić właściwą przyczynę wypadania włosów. Jeśli w danym momencie nie znajdujemy się w toku silnej terapii (np. onkologicznej), a mimo to obserwujemy wyraźne ubytki owłosienia warto skonsultować problem w gabinecie trychologicznym.

W odróżnieniu od dermatologa (badającego szereg schorzeń skórnych) trycholog zajmuje się wyłącznie problemami związanymi ze skórą głowy i włosami. W trakcie diagnostyki trychologicznej wykonywane są specjalne zdjęcia mikroskopowe powiększenia skóry głowy i mieszków włosowych.

Oceniana jest m.in. właściwa faza wzrostu włosów i ich proporcje, a nawet analiza pierwiastkowa struktury włosa. Dzięki uzyskaniu tak wnikliwych danych, możliwe jest ustalenie prawdziwej przyczyny problemu wypadających włosów i zaprojektowanie spersonalizowanego planu pielęgnacyjnego.

Niestety, jeśli chodzi o działanie pewnych grup leków – dopiero ich odstawienie pozwoli na zahamowanie łysienia. Oczywiście, nie należy zaprzestawać przyjmowania przepisanych leków bez konsultacji z lekarzem specjalistą, jeśli jednak problem jest poważny- warto przedyskutować włączenie innych, alternatywnych preparatów.

Jeżeli dostrzegasz u siebie problem wypadających włosów, nie lekceważ go. Bezpośrednia przyczyna łysienia może być również źródłem wielu innych, pozornie niezwiązanych ze sobą chorób. Im szybciej ją zdiagnozujesz, tym szybciej będziesz mógł wdrożyć efektywne leczenie.

Podsumowanie

Pomimo skutecznego działania i satysfakcjonującego czasu osiągania efektu terapeutycznego, beta-blokery wymagają starannego doboru dawek, a ich przyjmowanie wiąże się z ryzykiem poważnych interakcji i działań niepożądanych. Hamowanie aktywności układu współczulnego wywiera jednocześnie wpływ na cały organizm, dlatego tak ważne jest precyzyjne ustalenie dawek u danego pacjenta, staranne przyjmowanie leków zgodnie z dawkowaniem i obserwowanie na bieżąco stanu zdrowia podczas farmakoterapii.

1. Buczko W., Danysz A,: Kompendium Farmakologii i Farmakoterapii, wyd. Edra Urban & Partner, Wrocław 2016, 6, 51, 194-195
2. Kostowski W., Herman Z.S.: Farmakologia- Podstawy farmakoterapii, Wyd. PZWL, Warszawa 2010, wydanie III (dodruk), 1, 506-508, 512-518
3. Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2020/21. / [red.prow.] Piotr Gajewski, Wyd.12, Kraków, Wyd. Medycyna Praktyczna, 2020, 184-190
4. Stany zagrożenia życia i zdrowia, [red.prow.] Roland Podlewski, wyd. PZWL, Warszawa 2019, 24, 33
5. Charakterystyka Produktu Leczniczego – Propranolol WZF 10 mg, 40 mg, tabletki, 05.08.2014 r.
6. Charakterystyka Produktu Leczniczego – Carvedilol Orion 6,25 mg, 12,5 mg, 25 mg, tabletki powlekane, 22.06.2010 r.
7. Wytyczne resuscytacji 2021 / Europejska Rada Resuscytacji, Polska Rada Resuscytacji 2021, Kraków, Rozdział 5 – Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne u dorosłych, 152, Rozdział 6 – Zatrzymanie krążenia w sytuacjach szczególnych, 189, 214-216
8. No­wic­ki M, Misz­czak­-Ku­ban J. Non­se­lec­ti­ve be­ta­-ad­re­ner­gic bloc­ka­de au­gments fa­sting hy­per­ka­le­mia in he­mo­dia­ly­sis pa­tients. Ne­ph­ron 2002, 91(2), 222-227
9. Litovitz TL, Klein-Shwartz W, Rodgers GC Jr, Cobaugh DJ, Youniss J, Omslaer JC, May ME, Woolf AD, Benson BE:2001 annual report of the American Association of Poison Control Centers Toxic Exposure Surveillance System. Am J Emerg Med 2002, 20, 391-452
<

---

włosów wypadanie beta