Czerniak zazwyczaj jest większy niż 6 mm, jednak trzeba pamiętać, że niektóre z tych złośliwych nowotworów skóry są mniejsze w trakcie rozpoznania. Wczesny czerniak może mieć mniej niż 6 mm.
Wiele osób zastanawia się, czy groźniejsze są płaskie, czy odstające znamiona. I które z nich wiążą się z wyższym ryzykiem zezłośliwienia.
Czerniak najczęściej rozwija się jako znamię płaskie, pozbawione owłosienia. Spośród wielu typów około 70% przypadków stanowi czerniak szerzący się powierzchownie, natomiast czerniak guzkowy to dla porównania 10-20%
– wyjaśnia nam lek. med. Anna Bachleda-Curuś.
Zmiany wypukłe najczęściej są więc zmianami łagodnymi. Aby się jednak o tym upewnić, konieczne jest badanie u dermatologa.
W praktyce dermatologicznej obserwuję zjawisko częstszego zgłaszania się pacjentów zaniepokojonych wyglądem znamion wypukłych. Zmiany te są zwykle nieestetyczne i mogą wyglądać groźnie, jak na przykład brodawka łojotokowa, która w istocie jest zmianą łagodną. Ważne jest zatem poddanie badaniu całej skóry pacjenta oraz edukacja, aby zwracać uwagę na pozornie niewinne znamiona płaskie. Wczesne wykrycie czerniaka to ocalone życie, dlatego zachęcam swoich pacjentów do regularnej kontroli dermatoskopowej co rok, a w indywidualnych przypadkach nawet częściej
– dodaje lek. Anna Bachleda-Curuś.
Istnieją trzy odmienne grupy chorych, u których czerniak ma typową lokalizację. Dla kobiet za takie umiejscowienie możemy uznać skórę kończyn dolnych, dla mężczyzn są to powłoki tułowia, natomiast u osób starszych nowotwór najczęściej występuje na twarzy . Niestety jak wszystkie choroby nowotworowe i czerniak wykazuje dużą zmienność zarówno co do lokalizacji, jak i swojej morfologii. Wywodzi się on z komórek neuroektodermalnych, co sprawia że może występować nie tylko na zewnętrznych powłokach ciała, ale i na śluzówkach. Trudne do zauważenia są nowotwory jamy ustnej, śluzówki odbytnicy, a także warg sromowych u kobiet.
Jak najczęściej wygląda czerniak?
Czerniak to najgroźniejszy nowotwór skóry. Objawy czerniaka to zwykle szybko rosnące znamię z niewyraźnymi brzegami, o niejednolitym kolorze. Zmiana może krwawić i swędzieć. U kobiet czerniak rozwija się częściej na nogach, a u mężczyzn na tułowiu. Zwiększone ryzyko zachorowania dotyczy osób z jasną karnacją, o jasnych oczach i włosach, a także rudych. Zobacz, jak wygląda wczesny czerniak na zdjęciach.
fot. Adobe Stock, Studio Romantic
Czerniak to jeden z najgroźniejszych nowotworów oraz najbardziej niebezpieczny nowotwór skóry. Z jego powodu co roku umiera ponad tysiąc Polaków. Wcześnie wykryty czerniak jest całkowicie wyleczalny. Dlatego tak ważne jest przyglądanie się pieprzykom i badanie niepokojących zmian u dermatologa.
Spis treści:
Fot. 1. Przykłady obrazu klinicznego czerniaka
W postaci wczesnej czerniaka skóry zmiany są płaskie, niesymetryczne, o nieregularnych i poszarpanych granicach ze zdrową skórą, wielobarwne. W postaci zaawansowanej często są wypuklone ponad poziom skóry (można wyczuć dotykiem zgrubienie), w części przypadków mogą być owrzodziałe, a z ich powierzchni może sączyć się krwisto-surowiczy płyn (czynniki niekorzystnego rokowania).
Pierwszym objawem czerniaka może być powiększenie węzłów chłonnych w okolicy, w której rozwinął się nowotwór (np. w przypadku czerniaka odbytu lub czerniaka podpaznokciowego).
Rozległość zabiegu zależna jest od stopnia zaawansowania . Do jego oceny wykorzystujemy 2 skale: Breslowa i Clarka . Obydwie bazują na głębokości rozrostu czerniaka i zajętych przez niego warstwach skóry. Wyróżniamy 4 stadia zależne od grubości nowotworu:
Jeżeli wykonana zostanie biopsja wycinająca, a w badaniu histopatologicznym rozpoznany zostanie czerniak konieczne może być wykonanie ponownego wycięcia, tym razem z zachowaniem odpowiedniego dla danego stadium marginesu wokół powstałej blizny. Grubość czerniaka od 1cm jest dodatkowo wskazaniem do wykonania biopsji najbliższych węzłów chłonnych (tzw. węzeł wartowniczy) lub ich wycięcia, jeżeli wykazują kliniczne cechy obecności przerzutów lub taka diagnoza potwierdzona została w badaniu histopatologicznym.
Pamiętajmy, że czerniak zawsze powinien zostać usunięty w całości. Nie wykonujemy biopsji zmiany, nie fragmentujemy jej – może to spowodować rozsiew procesu nowotworowego. Cięcia estetyczne wykonujemy jedynie w obszarze twarzy, na pozostałych częściach ciała znamiona usuwamy zgodnie z przebiegiem linii ciała.
Czerniak z plamy soczewicowatej jest rzadką postacią czerniaka 5 15 , która występuje u osób w wieku podeszłym, zwłaszcza w obrębie twarzy i szyi jest wywoływana stałym, wieloletnim napromienianiem skóry światłem słonecznym.
Zmiany występujące w lokalizacji akralnej posiadają charakterystyczne dla nich wzory strukturalne widoczne w badaniu dermatoskopowym i na tej podstawie mogą zostać rozpoznane i zróżnicowane ze zmianami łagodnymi, które nie wymagają interwencji chirurgicznej.
Podejrzenie czerniaka skóry mogą nasuwać objawy związane ze zmianami skórnymi, które rozwinęły się nagle - de novo częściej lub zmiany, które zaszły na podłożu już istniejącego znamienia barwnikowego.
Pomimo tego , że najczęstszym punktem wyjścia czerniaka jest skóra 90 , może się on rozwinąć w innych lokalizacjach i niemal co 10-ty czerniak rozwija się pierwotnie w gałce ocznej oraz błonach śluzowych najczęściej jamy ustnej i narządów płciowych.