U nas zapłacisz kartą
It seems like your message is empty. How can I assist you today?
Leczenie alergii - jak rozpoznać i leczyć reakcje alergiczne?
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) alergia jest trzecią najczęstszą chorobą przewlekłą na świecie, a w Europie najczęstszą. Według Światowej Organizacji Alergii (WAO) co najmniej jedno ze schorzeń alergicznych dotyczy 30–40 proc. całej światowej populacji. To coraz powszechniejszy problem zdrowotny w społeczeństwach krajów wysoko rozwiniętych. Według danych NFZ (2021 r.) w Polsce około 40 proc. Polaków ma objawy alergii, w tym około 25 proc. osób alergiczny nieżyt nosa, a u około 10 proc. osób rozwijają się objawy astmy oskrzelowej, która najczęściej ma podłoże alergiczne.
Leczenie alergii polega przede wszystkim na izolacji od czynników uczulającychTermin „alergia” został użyty po raz pierwszy na początku XX wieku przez wiedeńskiego pediatrę Clemensa Petera von Pirqueta i oznacza dosłownie „odmienną reakcję” (greckie allos – inny i ergos – reakcja). Zgodnie z definicją, alergia, popularnie nazywana uczuleniem, to nieprawidłowa odpowiedź immunologiczna organizmu na zetknięcie się z obcą substancją, tak zwanym alergenem (antygenem).
Predyspozycje genetyczne do alergii
W ostatnich latach liczba osób dotkniętych chorobami alergicznymi znacznie wzrosła, co najprawdopodobniej związane jest z coraz silniejszym zanieczyszczeniem środowiska i stylem życia, a sama alergia doczekała się miana choroby cywilizacyjnej.
- zanieczyszczenie powietrza,
- dym papierosowy,
- przebyte infekcje,
- zbyt sterylne otoczenie w okresie wczesnego dzieciństwa,
- nadużywanie środków chemicznych,
występujące okresowo (np. w zależności od kalendarza pyleń) lub trwale.
Do alergii predysponują również czynniki genetyczne, co oznacza, że choroby alergiczne często bywają dziedziczone, a prawdopodobieństwo ich pojawienia się wzrasta, jeśli w rodzinie odnotowano wystąpienie alergii. Może to być zaskoczeniem dla niektórych chorych, zwłaszcza gdy nic nie słyszeli o alergii wśród najbliższych. Prawda jest taka, że geny mamy podobne lub wręcz takie same jak nasi dziadkowie, jednak w ich pokoleniu alergie po prostu rzadziej diagnozowano.
Rola genetyki
Alergie i astma mają tendencję do występowania w rodzinach i uważa się, że istnieje do nich genetyczna predyspozycja. Osoby z alergią na powszechne wyzwalacze anafilaksji są bardziej zagrożone. Możesz rozwinąć anafilaksję w przypadku przyszłej ekspozycji na alergen, nawet jeśli twoja zwykła reakcja jest łagodna, taka jak wysypka.
Jeśli wcześniej wystąpiła reakcja anafilaktyczna, istnieje większe ryzyko, że wystąpi ona ponownie. Przyszłe reakcje mogą być jeszcze poważniejsze.
Osoby z nawet łagodną astmą są bardziej narażone na ciężkie reakcje alergiczne, w tym anafilaksję. Jeśli jesteś uczulony na pokarmy, leki lub owady, musisz podjąć dodatkowe środki ostrożności, jeśli masz również astmę. To samo dotyczy osób z innymi przewlekłymi chorobami płuc, ponieważ objawy ze strony układu oddechowego będą bardziej nasilone podczas anafilaksji. Źle kontrolowana astma zwiększa ryzyko śmierci podczas anafilaksji.
Mastocytoza jest rzadkim schorzeniem, które rozwija się z powodu mutacji w genie. W większości przypadków mutacja ta ma miejsce podczas wytwarzania komórek tucznych u osobnika i nie jest dziedziczona ani przekazywana dzieciom. W przypadku mastocytozy masz więcej komórek tucznych, które są komórkami odpornościowymi przechowującymi histaminę i inne chemikalia. Komórki te mogą gromadzić się w skórze, narządach wewnętrznych i kościach. Jeśli zostanie wywołany przez alergen, jesteś bardziej narażony na anafilaksję ze względu na liczbę komórek uwalniających te chemikalia.
Leczenie alergii a alergeny
Podczas pierwszego kontaktu z alergenem organizm wytwarza przeciwciała, co zazwyczaj odbywa się bezobjawowo i dopiero przy kolejnym zetknięciu się z owym czynnikiem zaobserwujemy symptomy uczulenia.
Mówiąc obrazowo, jeśli wiosną przebywamy na łące, obok której rosną piękne brzozy i topole, zaczynamy kichać, swędzi nas nos i łzawią oczy, to znaczy, że już kiedyś w tym samym okresie byliśmy na podobnej łące i mieliśmy styczność z pyłkami, na które jesteśmy uczuleni, a nasz organizm przygotował się na ponowne z nimi spotkanie.
Alergia może przyjmować wiele postaci i powodować różne objawy. Broniący się organizm wytwarza swoiste przeciwciała i uwalnia charakterystyczne substancje – mediatory stanu zapalnego. Jest ich wiele, ale za nieprzyjemne objawy alergii odpowiada przede wszystkim histamina.
- jelit,
- nosa,
- oskrzeli,
- płuc,
- tkanki skórnej.
- biegunką,
- katarem siennym,
- astmą,
- pokrzywką,
- a w skrajnych przypadkach wstrząsem anafilaktycznym (np. po użądleniu osy lub pszczoły).
Reakcja alergiczna – diagnostyka
Objawy reakcji alergicznych są wskazaniem do przeprowadzenia diagnostyki, która pomoże ustalić czynnik wywołujący reakcję, a także wdrożyć odpowiednie leczenie. Podstawę diagnostyki wszystkich schorzeń alergicznych stanowi wywiad lekarski. W wielu przypadkach, pacjenci są w stanie samodzielnie zaobserwować, jaki czynnik spowodował wystąpienie reakcji alergicznej.
Kolejnym narzędziem diagnostycznym są testy alergiczne. W zależności od wskazań, wykonuje się:
- testy skórne,
- badanie swoistych przeciwciał klasy IgE we krwi,
- bądź testy w kierunku alergii kontaktowych.
Wyniki tych badań należy zawsze interpretować w odniesieniu do objawów występujących u pacjenta. Szczególną ostrożność należy zachować podczas badań w kierunku alergii pokarmowych. Niewłaściwa interpretacja testów może prowadzić do niepotrzebnego eliminowania np. określonych pokarmów z diety.
Obecność przeciwciał przeciwko pewnym alergenom pokarmowym we krwi nie stanowi jeszcze dowodu alergii. U wielu pacjentów, pomimo dodatniego wyniku przeciwciał, objawy alergii nie rozwijają się. Z tego powodu usuwanie składników pokarmowych z diety powinno mieć miejsce dopiero wówczas, gdy spożycie określonego pokarmu wywołuje powtarzalne objawy niepożądane.
W przypadku wątpliwych lub sprzecznych wyników badań, w diagnostyce reakcji alergicznych można zastosować tzw. próby prowokacyjne. Takie próby polegają na podaniu niewielkiej ilości substancji, podejrzewanych o wywołanie reakcji alergicznej.
Aby zwiększyć wiarygodność testu, pacjent otrzymuje również próbkę substancji placebo. Próby prowokacyjne powinny być przeprowadzane w kontrolowanych warunkach, w miejscu posiadającym odpowiednie zaplecze do zaopatrzenia ewentualnych ciężkich reakcji alergicznych (anafilaksja).
