U nas zapłacisz kartą
Leki na pokrzywkę - Skuteczne metody łagodzenia i leczenia
Pokrzywka - diagnostyka
W określeniu czynnika wywołującego pokrzywkę duża rolę odgrywa wywiad. Należy poinformować lekarza, czy pojawienie się pokrzywki poprzedziła infekcja (np. górnych dróg oddechowych czy układu moczowego), czy przebywaliśmy na zimnie lub na słońcu oraz jakie leki zostały przyjęte kilka dni przed pojawieniem się pokrzywki. Jeśli pokrzywka pojawia się w ciąży lub pod koniec cyklu miesiączkowego, należy zbadań poziom hormonów płciowych.
W postawieniu rozpoznania pomocne są wyniki oznaczeń stężeń immunoglobin IgE i natychmiastowych testów skórnych. Przy podejrzeniu nadwrażliwości na leki wykonuje się próby śródskórne.
Bardzo przydatną metodą potwierdzającą nietolerancję pokarmów jest dieta eliminacyjna. Przez 7-10 dni chory w dowolnych ilościach spożywa ryż, ziemniaki, wodę mineralną i słabą herbatę, a następnie w kolejnych dniach wprowadza pojedyncze, nowe pokarmy obserwując reakcje skórne.
Z kolei podejrzewając pokrzywkę z nietolerancji kwasu acetylosalicylowego należy zalecić dietę o składzie: woda mineralna, herbata, ser biały chudy, ryż, ziemniaki, mięso z wyjątkiem drobiu i ryb oraz masło (łyżka/dzień). W przypadku występowania nietolerancji w ciągu 7-10 dni nastąpi złagodzenie lub całkowite ustąpienie objawów.
Aby wykluczyć, że przyczyną pokrzywki są choroby tarczycy, należy oznaczyć stężenie przeciwciał przeciwtarczycowych oraz TSH.
Jakie są przyczyny występowania pokrzwki?
Podział ze względu na przyczynę pokrzwykę dzielimy na: pokrzywkę samoistną (ostrą i przewlekłą) oraz pokrzywkę indukowaną.
Pokrzywka ostra i przewlekła
Pokrzywkę dzieli się na pokrzywkę ostrą (kiedy zmiany skórne pojawiają się i ustępują w ciągu 6 tyg.) oraz przewlekłą (kiedy zmiany skórne trwają dłużej niż 6 tyg.). U większości osób pokrzywka ma charakter ostry i ustępuje przed upływem 6 tygodni.
Pokrzywka ostra jest najczęściej wywołana alergią lub lekami. Z kolei w pokrzywce przewlekłej aż w 80–95% przypadków nie udaje się odnaleźć czynnika odpowiedzialnego za jej występowanie (wbrew temu co sądzą pacjenci, rzadko wywołuje ją alergia).
W tabeli 1 zestawiono czynniki najczęściej wywołujące pokrzywkę, ale warto wiedzieć, że taka reakcja może pojawić się w odpowiedzi także na inne, rzadsze czynniki.
Pokrzywka alergiczna, niealergiczna i fizykalna
Pokrzywka może mieć charakter alergiczny (np. w razie uczulenia na alergeny kota) lub niealergiczny (w razie reakcji na niektóre leki). Tak zwane pokrzywki fizykalne wywołują czynniki fizyczne, takie jak zimno, ucisk czy światło słoneczne. Pokrzywki mogą się pojawić także u chorych z zakażeniami (np. wirusowymi zakażeniami wątroby), nowotworami, chorobami autoimmunologicznymi (np. w autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy, toczniu rumieniowatym układowym) i innymi chorobami.
Jeśli pokrzywka spowodowana jest alergią, to do jej powstania przyczynia się reakcja IgE-zależna i wydzielanie różnych substancji z tzw. komórek tucznych (zwłaszcza histaminy, która jest główną przyczyną powstawania bąbli, zaczerwienienia, obrzęku i świądu skóry – zobacz: Mechanizmy alergii). Przyczyny powstawania pokrzywki przewlekłej są słabo poznane.
| Wybrane przyczyny pokrzywki | |
|---|---|
| Czynnik mogący wywołać pokrzywkę | Przykłady |
| alergeny wziewne i kontaktowe | pyłki roślin (a zwłaszcza przypominające je alergeny zjadanych owoców czy warzyw – zespół alergii jamy ustnej), lateks, pokarmy (np. orzechy, ryby, skorupiaki), substancje chemiczne (np. penicylina, formaldehyd w odzieży, żywice, ślina zwierząt, meduzy, nadsiarczan amonu w kosmetykach, pokarmach i odzieży) |
| leki | niesteroidowe leki przeciwzapalne (aspiryna, ibuprofen, ketoprofen, naproksen i inne) pyrazolony antybiotyki (penicylina, cefalosporyny, aminoglikozydy, tetracyklina i inne) inne: środki kontrastowe z jodem używane w radiologii, narkotyczne środki przeciwbólowe (kodeina, morfina) inne leki (wywołać pokrzywkę może prawie każdy lek) |
| pokarmy i dodatki do pokarmów | alergiczna: u dorosłych – orzeszki ziemne, laskowe, ryby i skorupiaki u dzieci – jaja kurze, mleko krowie, orzechy ziemne, laskowe, pszenica, soja niealergiczna: truskawki, ser, szpinak, bakłażan, owoce morza dodatki do pokarmów (benzoesan, siarczyny, glutaminian sodu, barwniki) zakażenia bakteryjne lub pasożytnicze, np. niektórych ryb |
| jady owadów błonkoskrzydłych | jad pszczoły, osy, szerszenia, mrówek |
| fizykalne | z zimna z ucisku wibracyjna cieplna wodna słoneczna cholinergiczna (drobne bąble pojawiające się po wysiłku lub ogrzaniu ciała) wysiłkowa |
Rodzaje pokrzywki
Pokrzywkę dzieli się z reguły na . W pierwszym przypadku pokrzywka pojawia się nagle i ustępuje w ciągu ok. 6. tygodni. Powodowana jest zazwyczaj alergią lub uczuleniem na leki. Natomiast pokrzywka przewlekła charakteryzuje się nieznanym pochodzeniem. Nawet w 80-90 proc. przypadków nie udaje się odnaleźć przyczyny występowania pokrzywki, która utrzymuje się na skórze powyżej 6. tygodni. Pokrzywka przewlekła występuje znacznie rzadziej, niż ostra (zaledwie u 1 proc. chorych). Na pokrzywkę przewlekłą częściej chorują kobiety w wieku 40 lat i starsze. Natomiast wystąpienie objawów pokrzywki ostrej u dzieci jest częstym objawem zakażenia wirusowego. Pokrzywka może mieć podłoże alergiczne, wtedy za zmiany na skórze odpowiada reakcja uczuleniowa organizmu na zetknięcie się z konkretnymi alergenami, takimi jak: pyłki roślin, kurz, sierść zwierząt, substancje stosowane w kosmetykach lub składniki spożywcze. Pokrzywka może być także niealergiczna i występować w reakcji na niektóre leki. Innym rodzajem pokrzywki jest fizykalna, wtedy do zmian skórnych dochodzi na przykład po wysiłku fizycznym, nadmiernym ucisku skóry, w reakcji na zimno, ciepło i słońce.
Bąbel pokrzywkowy powstaje na skutek rozszerzenia drobnych naczyń krwionośnych skóry. Towarzyszy mu świąd skóry lub ból, pieczenie i mrowienie skóry. Pokrzywka przewlekła może być wywoływana mechanizmami immunologicznymi i nieimmunologicznymi. Pokrzywka immunologiczna jest zazwyczaj wynikiem alergii pokarmowej, jej cechą charakterystyczną jest występowanie objawów ogólnoustrojowych. W wielu przypadkach rozpoznaje się także pokrzywkę autoimmunologiczną, czyli wywoływaną samoistnie przez organizm, którego układ immunologiczny produkuje przeciwciała przeciwko własnym komórkom. Przyczyny pokrzywki idiopatycznej nie są znane. Bąble mogą występować spontaniczne, bez konkretnej przyczyny. Do pokrzywek nieimmunologicznych zalicza się na przykład pokrzywki fizykalne, które powodowane są na przykład przez niską lub wysoką temperaturę, a także nadmierny ucisk. Także niektóre leki mogą powodować występowanie pokrzywek. Inną, istotną przyczyną pokrzywek jest zakażenie bakteryjne, pasożytnicze lub grzybicze.