Fotoalergiczny wyprysk kontaktowy - Przyczyny, Objawy i Sposoby Leczenia2 / 2

Wyprysk alergiczny

Niektórzy zastanawiają się, czy wyprysk kontaktowy i alergia kontaktowa to to samo. Wyprysk kontaktowy alergiczny i alergia kontaktowa nie są tymi samymi zjawiskami. Wyprysk kontaktowy alergiczny jest wynikiem istniejącej alergii kontaktowej (jej objawem), zatem osoba z alergią kontaktową może nie mieć objawów (wyprysku), jeśli zidentyfikuje dany alergen i skutecznie będzie go unikać, ale nadal mimo braku objawów „ma” alergię kontaktową na daną substancję.

Wyprysk alergiczny występuje u nawet 5% osób mających kontakt z niklem i u nawet 3% po kontakcie z różnorodnymi składnikami produktów kosmetycznych.

Alergiczny wyprysk kontaktowy manifestuje się u osób mających uczulenie na substancję, z którą ich skóra miała kontakt. Mechanizm wywołujący alergiczne kontaktowe zapalenie skóry polega na reakcji układu immunologicznego na alergen (dokładniej hapten), z którym już wcześniej miał do czynienia. Przyczyną pojawienia się wyprysku kontaktowego są zazwyczaj substancje, takie jak metale, lateks, detergenty, kosmetyki, leki czy rośliny.

W wyniku ponownego kontaktu z alergenem dochodzi do procesu zapalnego, który wywołuje wyprysk alergiczny. Alergeny przenikają, łączą się z białkami tkankowymi, a następnie są „prezentowane” komórkom układu odpornościowego. Przy następnym kontakcie z substancją układ odpornościowy je „pamięta” przez to szybko dochodzi do objawów choroby.

Najczęstsze alergeny to:

• chrom,
• nikiel,
• kobalt,
• składniki gumy,
• żywice epoksydowe,
• związki zawarte w kosmetykach,
• formaldehyd,
• substancje zapachowe,
• balsam peruwiański,
• konserwanty,
• przyspieszacze wulkanizacji,
• leki,
• barwniki,
• kalafonia,
• lanolina,
• monomery akrylu.

W przypadku niektórych profesji alergiczne kontaktowe zapalenie skóry można nazwać chorobą zawodową. Należą do nich m.in. fryzjerzy i kosmetolodzy, opieka zdrowotna, pracownicy budowlani, rolnicy, pracownicy gastronomi, przemysłu chemicznego, metalurgicznego czy tekstylnego.

Czym jest wyprysk kontaktowy?

Wyprysk kontaktowy, czyli inaczej kontaktowe zapalenie skóry, to stan zapalny, który jest wynikiem bezpośredniego kontaktu skóry z drażniącym lub uczulającym czynnikiem. Mogą to być na przykład kosmetyki, detergenty, rośliny, metale, lateks, środki chemiczne, leki lub produkty spożywcze. Objawia się na skórze jako zaczerwienienie, obrzęk, swędzenie, łuszczenie, nadżerkilub pęcherze.

W klasyfikacji ICD-10 kontaktowe zapalenie skóry jest kodowane jako alergiczne kontaktowe zapalenie skóry (L23) lub kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia (L24). Z kolei w klasyfikacji ICD-11 tę dolegliwość można znaleźć pod numerem EK00.

Biorąc pod uwagę podłoże tego zjawiska możemy wśród nich wyróżnić:

• alergiczny wyprysk kontaktowy - spowodowany reakcją układu odpornościowego na alergeny,
• kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia - tego rodzaju zmiany pojawiają się u osób mających kontakt, np. z agresywnymi substancjami jak detergenty, silne kosmetyki, barwniki, lakiery, smary itp.,
• zawodowe - spowodowane przez szkodliwe czynniki w miejscu pracy wywołujące zwykle kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia, a także alergiczny wyprysk kontaktowy,
• fotoalergiczny lub fototoksyczny wyprysk kontaktowy - zapalenie skóry indukowane przez światło słoneczne po ekspozycji na daną substancję.

Wiele osób zastanawia się, czym różni się wyprysk kontaktowy od atopowego zapalenie skóry. Wyprysk kontaktowy może przypominać AZS bądź mu towarzyszyć. Różnice w tym przypadku dotyczą głównie przyczyny wystąpienia schorzenia oraz lokalizacji objawów na skórze. Jak podkreśla dr med. Elżbieta Grubska-Suchanek -specjalista dermatologii, wenerologii i alergologii:

Bywa, że wyprysk kontaktowy jest następstwem tego schorzenia. Ze względu na uszkodzenie bariery naskórkowej u pacjentów z atopowym zapaleniem skóry (AZS) częściej niż w populacji ogólnej może pojawić się uczulenie kontaktowe na różne alergeny środowiskowe.

Co może wywołać wyprysk?

Wyprysk alergiczny zwykle występuje w miejscu kontaktu skóry z alergenem, ale może się przenosić w inne miejsce (np. przez drapanie). Najczęstsze alergeny to barwniki, które mogą znajdować się w lakierach do paznokci, farbach do włosów czy tekstyliach. Uczulająco działają także środki owadobójcze, niektóre rośliny, lekarstwa, biżuteria i oczywiście kosmetyki. Do najczęstszych składników kosmetyków wywołujących kontaktowe zapalenie skóry należą substancje zapachowe, konserwanty i barwniki.
Stosunkowo nowym źródłem alergenów są implanty chirurgiczne (np. protezy ortopedyczne), które zawierają metale o potencjale uczulającym (Li, Li 2021). Po kilku godzinach od kontaktu z alergenem występuje stan zapalny. Najpierw pojawia się grudka wysiękowa, a następnie pęcherzyk. Po jego pęknięciu powstaje sącząca, pokrywająca się strupem nadżerka (Lewandowska 2013).

A co z wypryskiem niealergicznym? Jak pisaliśmy wyżej, powstaje w wyniku kontaktu z drażniącymi chemikaliami. Są to m.in. środki piorące, mydła, roztwory kwasów i zasad, detergenty, rozpuszczalniki, smary, benzyna, środki odkażające, alkohole i sztuczne nawozy (Świerczyńska-Krępa 2022). Powtarzający się kontakt z tymi substancjami uszkadza barierę skórną i prowadzi do rozwinięcia stanu zapalnego. Osłabiona bariera skórna powoduje, że w przyszłości łatwiej o kolejne podrażnienia, dlatego dalszy kontakt z drażniącymi chemikaliami może spowodować, że wyprysk kontaktowy przerodzi się w przewlekłą chorobę.

Kontaktowe zapalenie skóry - diagnostyka i leczenie. Jak zapobiegać wypryskowi kontaktowemu?

Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) to choroba skóry, której leczenie polega przede wszystkim na unikaniu kontaktu z alergenem lub substancjami drażniącym. W dalszej kolejności stosuje się leczenie objawowe, którego celem jest złagodzenie objawów wyprysku kontaktowego. Sprawdź, jak wyleczyć kontaktowe zapalenie skóry i jak mu zapobiegać?

Spis treści

Rozwijamy nasz serwis dzięki wyświetlaniu reklam.

Blokując reklamy, nie pozwalasz nam tworzyć wartościowych treści.

Wyłącz AdBlock i odśwież stronę.

Jak wyleczyć kontaktowe zapalenie skóry? Przede wszystkim należy unikać kontaktu z alergenem lub substancjami drażniącymi, które są przyczyną stanu zapalnego skóry. Po pojawieniu się objawów wyprysku bardzo ważne jest obfite zmycie wodą zajętego obszaru skóry, dla usunięcia wszelkich śladów szkodliwych substancji. W dalszej kolejności stosuje się leczenie objawowe, którego celem jest złagodzenie objawów kontaktowego zapalenia skóry.

Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) – przyczyny

1. Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
   • nikiel, np. biżuteria, wykończenia odzieży (zamki, guziki), okulary
   • chrom (metale, cement, skóra garbowana)
   • kobalt (metale, cement)
   • formaldehyd (odzież, lakier do paznokci, tworzywa sztuczne)
   • substancje zapachowe (perfumy, olejki eteryczne, kosmetyki)
   • balsam peruwiański (perfumy)
   • konserwanty (podłoże leków stosowanych miejscowo, kosmetyki)
   • przyśpieszacze wulkanizacji i przeciwutleniacze gumy (rękawiczki lateksowe, bielizna, buty, lycra, oleje techniczne)
   • leki (neomycyna, benzokaina)
   • barwniki (farby do włosów i tkanin)
   • kalafonia (kleje, papier, pokosty)
   • lanolina (kremy)
   • monomery akrylu (cement ortopedyczny).
     Czynniki ryzyka rozwoju alergicznego kontaktowego zapalenie skóry nie są znane, ale wydaje się, że duże znaczenie ma predyspozycja genetyczna.
2. Kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia
   Powstaje w wyniku kontaktu skóry ze stężoną substancją drażniącą (np. silne kwasy albo zasady, wybielacze) albo w wyniku przewlekłego działania mniej stężonej substancji powodującej wysuszenie skóry i uszkodzenie naskórka.
   Substancje drażniące:
   • mydła i detergenty
   • alkohole i środki odkażające
   • kwasy i ługi
   • rozpuszczalniki organiczne, smary, oleje techniczne, benzyna, olej napędowy
   • żywice i kleje
   • farby, tusze i werniksy
   • cement, beton, gips
   • środki owadobójcze i grzybobójcze
   • nawozy sztuczne
   • włókna szklane.
3. Fotoalergiczne lub fototoksyczne kontaktowe zapalenie skóry
   Przyczyny fototoksycznego kontaktowego zapalenie skóry, to np. dziegieć, furokumaryny (np. psolareny stosowane leczniczo lub zawarte w owocach, zwłaszcza w limonkach i jarzynach), czerwień bengalska (stosowana w okulistyce), niesteroidowe leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, pochodne kwasu propionowego (np. ibuprofen).
   Przyczyny fotoalergicznego kontaktowego zapalenia skóry, to np. kosmetyki z filtrem UV, substancje zapachowe, środki odkażające, leki przeciwgrzybicze.

---

wyprysk kontaktowy