U nas zapłacisz kartą
Fotoalergiczny wyprysk kontaktowy - Przyczyny, Objawy i Sposoby Leczenia2 / 2
Co może wywołać wyprysk?
Wyprysk alergiczny zwykle występuje w miejscu kontaktu skóry z alergenem, ale może się przenosić w inne miejsce (np. przez drapanie). Najczęstsze alergeny to barwniki, które mogą znajdować się w lakierach do paznokci, farbach do włosów czy tekstyliach. Uczulająco działają także środki owadobójcze, niektóre rośliny, lekarstwa, biżuteria i oczywiście kosmetyki. Do najczęstszych składników kosmetyków wywołujących kontaktowe zapalenie skóry należą substancje zapachowe, konserwanty i barwniki.
Stosunkowo nowym źródłem alergenów są implanty chirurgiczne (np. protezy ortopedyczne), które zawierają metale o potencjale uczulającym (Li, Li 2021). Po kilku godzinach od kontaktu z alergenem występuje stan zapalny. Najpierw pojawia się grudka wysiękowa, a następnie pęcherzyk. Po jego pęknięciu powstaje sącząca, pokrywająca się strupem nadżerka (Lewandowska 2013).
A co z wypryskiem niealergicznym? Jak pisaliśmy wyżej, powstaje w wyniku kontaktu z drażniącymi chemikaliami. Są to m.in. środki piorące, mydła, roztwory kwasów i zasad, detergenty, rozpuszczalniki, smary, benzyna, środki odkażające, alkohole i sztuczne nawozy (Świerczyńska-Krępa 2022). Powtarzający się kontakt z tymi substancjami uszkadza barierę skórną i prowadzi do rozwinięcia stanu zapalnego. Osłabiona bariera skórna powoduje, że w przyszłości łatwiej o kolejne podrażnienia, dlatego dalszy kontakt z drażniącymi chemikaliami może spowodować, że wyprysk kontaktowy przerodzi się w przewlekłą chorobę.
Fotoalergie (fotouczulenia) – objawy, przyczyny, diagnoza i leczenie
Fotoalergie, znane również jako fotouczulenia, to reakcje skórne wywołane ekspozycją na promieniowanie słoneczne, w szczególności promieniowanie ultrafioletowe (UVA). Objawy mogą wystąpić natychmiast lub z opóźnieniem po kontakcie ze słońcem. Najczęściej są spowodowane lekami lub kosmetykami. W artykule omówimy objawy, diagnozowanie oraz skuteczne metody leczenia fotoalergii
Promieniowanie słoneczne, a w szczególności promieniowanie ultrafioletowe, może być odpowiedzialne za wywoływanie i zaostrzanie różnych chorób skóry.
Szczególne znaczenie ma promieniowanie UVA, czyli długie promieniowanie UV, którego nasilenie jest stałe w ciągu roku, a więc niezależne od pory roku i pogody. Warto dodać, że promieniowanie UVA przenika przez szyby okienne i samochodowe, dlatego możliwe są niepożądane reakcje również w trakcie przebywania w zamkniętym pomieszczeniu czy w trakcie jazdy samochodem.
Przyczyny fotoalergii: leki i kosmetyki
Najczęściej odczyny fotoalergiczne są spowodowane lekami podawanymi doustnie lub stosowanymi zewnętrznie na skórę, a także kosmetykami. Spośród leków należy wymienić przede wszystkim furosemid, leki przeciwcukrzycowe, leki neurologiczne (pochodne fenotiazyny). Składnik kosmetyków, który może uczulać, to kwas paraaminobezoesowy, który paradoksalnie może być składnikiem preparatów o działaniu fotoprotekcyjnym.
Odczyny fototoksyczne to reakcje fotochemiczne wywołane bezpośrednim napromienianiem słonecznym i działaniem czynnika fotouczulającego – przyjmowanego doustnie (np. leków) lub działającego bezpośrednio na skórę (np. soku rośliny). Powoduje to powstanie reakcji, która przypomina oparzenie słoneczne – zaczerwienienia, obrzęku, pieczenia oraz pęcherzy. Odczyn fototoksyczny pojawia się w krótkim czasie po ekspozycji – bezpośrednio lub w ciągu kilku godzin. W odróżnieniu od reakcji fotoalergicznych, które dotyczą tylko niektórych osób (mających predyspozycje), reakcje fototoksyczne występują u większości osób wystawionych na działanie substancji fototoksycznej i promieniowania. Reakcja fototoksyczna występuje w miejscu działania obu tych czynników, a po usunięciu czynnika uczulającego szybko dochodzi do regeneracji.
Reakcje fotoalergiczne powstają w wyniku działania fotoalergenu i promieniowania słonecznego. Substancje fotoalergiczne szkodzą tylko niektórym osobom, a u innych nie powodują żadnych objawów. Efekt jest zwykle niezależny od dawki, nawet mała ilość fotoalergenu może wywołać dużą reakcję.
W przypadku obu tych reakcji – fototoksycznych i fotoalergicznych jedynym skutecznym leczeniem jest identyfikacja czynnika odpowiedzialnego za powstanie zmian, a następnie unikanie kontaktu z nim.