U nas zapłacisz kartą
Gronkowiec a pryszcze - Wpływ Bakterii na Skórę i Metody Ich Zwalczenia
Objawy zakażenia gronkowcem
Zakażenia wywoływane przez Staphylococcus aureus mogą mieć charakter infekcji miejscowych lub uogólnionych. Istnieje ponadto grupa chorób wywoływanych przez toksyny gronkowcowe.
Choroby wywołane przez toksyny: Staphylococcus aureus wytwarza wiele toksyn, które są odpowiedzialne za specyficzne choroby. Wstrząs toksyczny jest wywoływany przez gronkowcową toksynę wstrząsu toksycznego (ang. toxic shock staphylococcal toxin – TSST). Początkowo sądzono, że gronkowcowy wstrząs toksyczny dotyczy jedynie kobiet używających tamponów dopochwowych. Okazało się jednak, że może on występować we wszystkich grupach wiekowych, także u mężczyzn. Wstrząs toksyczny to ciężki, zagrażający życiu stan, charakteryzujący się wysoką gorączką, spadkiem ciśnienia tętniczego krwi, upośledzeniem czynności narządów oraz rozlanymi zmianami skórnymi, ulegającymi po 1–2 tygodniach złuszczaniu. Stwierdza się ponadto bóle mięśni, wymioty, biegunkę. Wstrząs toksyczny może rozwinąć się również u osób z kolonizacją szczepem toksynotwórczym. Zespół skóry oparzonej (ang. staphylococcal scalded skin syndrome – SSSS) inaczej – choroba Rittera i Lyella, obejmuje choroby skóry o różnym nasileniu, wywołane przez toksyny zwane eksfoliatynami. Choroba występuje najczęściej u noworodków i niemowląt poniżej 3. miesiąca życia, bardzo rzadko u dorosłych. Toksyny powodują powstanie pęcherzy o cienkich ścianach, które łatwo pękają, a także spełzanie naskórka, prowadzące do obnażenia skóry właściwej. Objawy kliniczne to przede wszystkim: gorączka, rozdrażnienie, brak apetytu, a następnie delikatna wysypka, obejmująca w ciągu kilku dni całą powierzchnię ciała. Ustalenie rozpoznania opiera się na objawach klinicznych, m.in. dodatnim objawie Nikolsky’ego polegającym na odwarstwianiu się naskórka od skóry. Trzecią grupę toksyn stanowią enterotoksyny odpowiedzialne za zatrucia pokarmowe. Do zatrucia pokarmowego dochodzi w wyniku spożycia żywności, w której namnożyły się gronkowce i uwolniły enterotoksyny, których mechanizm działania nie jest do końca poznany. Prawdopodobnie wymioty są wynikiem aktywacji rdzenia ośrodka wymiotnego w mózgu, a nie miejscowego działania na błonę śluzówą układu pokarmowego. Mdłości i wymioty zaczynają się po 2–6 godzinach, następnie dołączają się ból w jamie brzusznej i biegunka.
Gronkowce. Zakażenie, przyczyny, objawy i leczenie
Rozpoznanie zakażeń gronkowcowych ustala się na podstawie objawów klinicznych oraz wyników badań mikrobiologicznych, w których uzyskuje się wzrost gronkowców. W przypadku zatruć pokarmowych, podejrzane środki spożywcze można przesłać do pracowni mikrobiologicznej w celu wykrycia toksyny bądź szczepu wytwarzającego toksynę.
Gronkowce są to patogeny bakteryjne człowieka, odpowiedzialne za wiele chorób oraz kolonizację skóry i błon śluzowych. Izolowane są także od wielu gatunków zwierząt. Bakterie te nie tworzą przetrwalników i nie wykazują ruchu, mogą mieć otoczkę. Obecnie znane są 32 gatunki gronkowców, z których 16 wyizolowano z zakażeń od ludzi. Do najczęstszych należą: Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty), Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus haemolyticus, Staphylococcus saprophyticus, Staphylococcus lugdunensis.
Do celów diagnostycznych gronkowce dzieli się na podstawie zdolności wytwarzania enzymu koagulazy na gatunki koagulazododatnie i koagulazoujemne. Z gatunków koagulazododatnich za zakażenia u ludzi odpowiada Staphylococcus aureus. Najbardziej patogenne dla człowieka są Staphylococcus aureus i koagulazoujemny Staphylococcus lugdunensis. Głównym rezerwuarem gronkowca złocistego jest człowiek, a najczęściej zasiedlane części ciała to: przedsionek nosa, nosogardło, okolice odbytu, skóra granicząca z włosami głowy i okolice szczęki.
Staphylococcus aureus, obok różnorodnych czynników zjadliwości determinujących chorobotwórczość tego drobnoustroju, wytworzył wiele mechanizmów oporności na leki przeciwbakteryjne, przez co stał się jednym z najgroźniejszych patogenów człowieka. Ważną rolę w procesie kolonizacji nabłonków odgrywa otoczka polisacharydowa. Staphylococcus aureus wytwarza toksyny cytolityczne oraz enzymy, które ułatwiają rozprzestrzenianie się tego drobnoustroju w zakażonym organizmie i powodują uszkodzenie tkanek. Szczególną grupę stanowią toksyny o charakterze tzw. superantygenów, m.in. eksfoliatyny, zwane także toksynami epidermolitycznymi czy toksynami wstrząsu toksycznego. Ważnym mechanizmem chorobotwórczości gronkowca złocistego jest również zdolność tworzenia tzw. biofilmu, czyli warstwy komórek bakteryjnych pokrytej substancją uniemożliwiającą dostęp do nich antybiotyków.
Gronkowiec – objawy
Stafilokoki mogą powodować choroby wielu organów, poza tym objawy zakażeniem gronkowcem są w znacznej mierze uzależnione od sposobu jego przedostania się do organizmu. W przypadku zakażenia się przez żywność, zazwyczaj obserwuje się symptomy charakterystyczne dla zatrucia pokarmowego. Bakterie bardzo często znajdują się w przeterminowanej żywności. Gronkowiec u dzieci może być spowodowany spożywaniem lodów, które nie zostały zamrożone we właściwy sposób, może również znajdować się na brudnych rękach. Zakażeniu towarzyszą biegunka, wymioty, bóle brzucha, a czasami również gorączka. W przeciwieństwie do zwyczajnego zatrucia, objawy gronkowca utrzymują się znacznie dłużej. Bakteria często powoduje choroby skórne. Na powierzchni naskórka pojawiają się pęcherze, jęczmień na powiekach i czyraki, często występuje również zapalenie mieszków włosowych głowy lub twarzy. Zakażenie gronkowcem może również dotknąć pacjenta po infekcjach układu oddechowego, w okresie obniżonej odporności organizmu. Do chorób, które mogą się pojawić w jego wyniku, zaliczamy zapalenie płuc, oskrzeli, migdałków, ucha i tchawicy. Zakażenie gronkowcem złocistym, związane z wydzielaniem przez bakterię toksyn, prowadzi również do niebezpiecznych chorób: zespołu wstrząsu toksycznego i choroby Rittera.
W przypadku wykrycia w organizmie gronkowca podejmuje się antybiotykoterapię, jednak – ze względu na wysoką oporność części bakterii na antybiotyki – terapia bywa utrudniona. Niektóre szczepy wytwarzają penicylinazę, rozkładającą penicylinę.