U nas zapłacisz kartą
Jak rozpoznać raka - Objawy, Diagnoza i Profilaktyka
Pierwsze objawy raka płuc - krwioplucie
Jednym z pierwszych widocznych objawów raka płuc może być również odkrztuszanie wydzieliny z krwią lub odkrztuszanie krwi. Przyczyn takiego stanu może być wiele - w niemal 90 proc. odpowiadają za nie takie dolegliwości jak zapalenie płuc, gruźlica, zapalenie oskrzeli, ropień płuca, niekiedy krew w ślinie pojawia się również u osób, które mają chore zęby. Tym niemniej jest to również objaw raka płuc, występujący nawet u 30 proc. chorych na ten nowotwór. Dlatego nie wolno go lekceważyć - krwioplucie wymaga pilnej konsultacji lekarskiej.
O raku płuc może również świadczyć nagła utrata wagi bez odchudzania, wynosząca średnio ok. 6 kg - objaw ten pojawia się nawet u połowy osób chorych na raka płuc. Utracie wagi może towarzyszyć przewlekłe zmęczenie. Objawy te są charakterystyczne również dla wielu innych chorób, tym niemniej jednak zawsze wymagają wyjaśnienia, zwłaszcza w przypadku palaczy i osób, które kiedyś paliły papierosy.
Pierwsze objawy raka
Wczesna wykrywalność nowotworów ma kluczowe znaczenie dla skuteczności terapii onkologicznej. Chorzy z nowotworami rozpoznanymi we wcześniejszych stopniach zaawansowania mają znacznie większe szanse na wyleczenie. Potencjalne objawy raka powinny skłonić do szybkiej wizyty u specjalisty. Warunkiem sukcesu jest czujność onkologiczna, która powinna obowiązywać zarówno lekarzy, jak i społeczeństwo.
Jak podkreślają eksperci, kluczowe jest dążenie do rozpoznawania nowotworów złośliwych we wczesnych stadiach klinicznego zaawansowania. Należy pamiętać, że szansa wyleczenia chorych z tej grupy jest znacząco większa niż chorych z uogólnionym, przerzutowym procesem nowotworowym.
Początkowe fazy rozwoju nowotworów złośliwych często są bezobjawowe lub skąpo objawowe. Wczesne objawy raka bywają niecharakterystyczne i uznawane za związane z banalnymi schorzeniami, takimi jak przeziębienie lub niestrawność.
Zdarza się, że symptomy choroby nowotworowej są składane na karb podeszłego wieku lub przemęczenia. Objawy raka mogą być związane z konkretnym umiejscowieniem nowotworu, mogą także stanowić jego ogólnoustrojową manifestację.
Społeczeństwo, jak i lekarzy powinna obowiązywać tzw. czujność onkologiczna, wyrażająca się m.in. edukowaniem, znajomością i aktywnym poszukiwaniem potencjalnych symptomów i objawów raka, a w przypadku ich stwierdzenia – szybkim rozpoczęciem podstawowej diagnostyki.
Warto pamiętać, że nie wystarczy sama znajomość objawów raka. Wystąpienie niepokojących symptomów powinno być rozumiane jako sygnał konieczności szukania pomocy medycznej.
10 najczęstszych objawów raka
- Zmiany skórne (na wardze, w jamie ustnej, narządach płciowych) w postaci owrzodzeń, zmiana wyglądu znamienia, krwawienie z brodawki
- Asymetria piersi lub innej części ciała, powiększone węzły chłonne
- Zaburzenia ze strony układu pokarmowego (trudności w połykaniu, uczucie pełności w nadbrzuszu, zaparcia, biegunki, krew w stolcu)
- Utrata wagi i niekontrolowane chudnięcie
- Osłabienie, zmęczenie, apatia, problemy ze snem
- Krwioplucie, długotrwała chrypka, zmiana charakteru kaszlu
- Krwawienia i nieprawidłowe wydzieliny z dróg rodnych
- Krwiomocz, parcie na mocz, trudności w oddawaniu moczu
- Ból, duszność, przewlekła gorączka, nocne poty
- Poranne wymioty, zaburzenia świadomości, napady padaczkowe
ZOBACZ WIĘCEJ: OBJAWY POSZCZEGÓLNYCH NOWOTWORÓW
Jak wykryć nowotwór – badania
W onkologii najważniejsze jest wczesne rozpoznawanie zmian ogniskowych tzn. w okresie, gdy nie powodują one objawów klinicznych. Za pomocą niektórych nowoczesnych metod obrazowania (ultrasonografia, rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa, pozytonowa tomografia emisyjna, scyntygrafia czy zdjęcia rentgenowskie) możliwe jest wykrycie nieprawidłowych ognisk (guzów) o średnicy poniżej 10 mm.
Ocena charakteru tak małych zmian nie zawsze jest jednak możliwa. Konieczna jest wówczas dalsza specjalistyczna diagnostyka. Metody obrazowe w diagnostyce onkologicznej umożliwiają m.in.: wykrywanie i wczesne rozpoznanie nowotworu, dostarczenie informacji o umiejscowieniu, morfologii czy rozległości guza, monitorowanie zabiegów diagnostyczno-terapeutycznych (np. biopsji), ocenę naczyń krwionośnych do planowanych zabiegów, ocenę powikłań po zastosowanym leczeniu, wykrywanie przerzutów, ocenę guza resztkowego i czy kontrolę po terapii.
Do podstawowych badań obrazowych służących wykrywaniu nowotworów należą:
Badania z użyciem promieni X
- radiodiagnostyka konwencjonalna – zdjęcia RTG przeglądowe, warstwowe i celowane, prześwietlenie – skopia, badania RTG kontrastowe,
- tomografia komputerowa (TK) – badanie podstawowe, badanie po podaniu środka cieniującego, perfuzja TK, angiografia TK
- badania naczyniowe – angiografia cyfrowa (DSA)
Badania obrazowe bez użycia promieni RTG
- ultrasonografia (USG – konwencjonalna, dopplerowska, obrazowanie harmoniczne, przestrzenne 3D/4D)
- rezonans magnetyczny (MR) – badanie konwencjonalne, czynnościowe: perfuzja MR, spektroskopia MR.
Badania radioizotopowe
- konwencjonalna scyntygrafia
- SPECT, SPECT/KT, pozytonowa tomografia emisyjna PET, PET/KT
Jak wykryć raka we wczesnym stadium?
Celem diagnostyki onkologicznej jest odpowiedź na pytanie, czy w ogóle mamy do czynienia z chorobą nowotworową, a jeśli tak, to jaki jest punkt wyjścia nowotworu, jego typ histologiczny i stopień zaawansowania.
Współczesna diagnostyka nowotworów związana jest z zastosowaniem coraz dokładniejszych metod i aparatury. Pomimo ogromnego postępu podstawą rozpoznania jednak nadal prawidłowe myślenie doświadczonego specjalisty. Tylko dobra znajomość objawów chorobowych pozwala na właściwe zdiagnozowanie chorego w możliwie najkrótszym czasie i wykrycie raka.
Niezadowalające wyniki leczenia nowotworów w Polsce to z jednej strony niska świadomość onkologiczna społeczeństwa i późna zgłaszalność do lekarza. Nie są to jednak jedyne powody, gdyż przypadki wielomiesięcznej obserwacji chorych z „podejrzanymi” objawami bez wdrażania jakiejkolwiek diagnostyki nie należą do rzadkości.
Diagnostyka nowotworów
Nowotwory złośliwe są chorobami o długim czasie trwania i rozwijają się latami. Rozwój nowotworu w formie dostępnej do wykrycia może trwać nawet dziesięć lat. Na przykładzie raka żołądka wykazano, że może się on rozwijać przez 10, a nawet 20 lat. Objawy kliniczne sugerujące obecność pojawiają się późno, najczęściej gdy leczenie radykalne nie jest już możliwe.
Niezależnie od dyskusji na temat możliwości wykrycia raka bezobjawowego na bardzo wczesnym etapie, każdy potencjalny symptom choroby nie może być lekceważony i wymaga podjęcia konkretnych działań.
Wykrycie fazy przedklinicznej raka, to przedmiot badań wielu ośrodków na świecie, jak dotąd bez ewidentnych sukcesów. Na dzień dzisiejszy bardzo wczesne wykrycie raka może być możliwe w dwóch sytuacjach: dzięki obserwacji stanów przedrakowych oraz obserwacji narządów, w obrębie których w wyniku wywiadów rodzinnych czy badań genetycznych na raka można się spodziewać rozwoju nowotworu.
