U nas zapłacisz kartą
Jak powstają pryszcze - Przyczyny, Skutki i Sposoby Leczenia
Pryszcze podskórne: czym są?
To różnej wielkości podskórne ropne zmiany znajdujące się w głębokiej warstwie skóry, niemożliwe do wyciśnięcia, ponieważ ich ujście zasłonięte jest przez skórę. Czasem są rozsiane po twarzy i drobne. Częściej jednak mają formę cyst lub nawet twardych guzków. Guzki znajdują się głębiej niż cysty i są twarde. Cysty są nieco bardziej miękkie i czasem widocznie nabrzmiałe ropą, ponieważ znajdują płycej niż ropne guzki. Zmiany mogą mieć lekko siny lub czerwonawy odcień, czasem jedynie czerwoną obwódkę. Zarówno cysty, jak i guzki charakteryzują się tym, że przy dotknięciu bolą, chociaż przy mniejszych pryszczach ból może nie być wyczuwalny, szczególnie u odpornych osób. Nie należy ich wyciskać, ponieważ zostawiają trwałe, ciemne blizny. Przyjmuje się, że najczęściej podskórne pryszcze tworzą się w strefie T (czoło, nos, broda), podobnie jak inne zaskórniki. Nie jest to prawda. W rzeczywistości mogą wystąpić w bardzo wielu miejscach na ciele, przede wszystkim na policzkach i na czole tuż przy włosach, na skroniach, na szyi, w okolicach uszu, na plecach oraz na dekolcie. Kiedy pryszcz podskórny się pojawi, warto dać mu czas. Niektóre same wchłaniają się już po kilku dniach, a te mniejsze okazują się być zwykłymi pryszczami, które wychodzą na wierzch, przez co stają się o niebo prostsze do usunięcia. Jeśli jednak podskórne cysty i guzki nie znikają lub pojawiają się regularnie, należy się temu przyjrzeć. Czytaj też: Trądzik: objawy i skuteczne leczenie Trądzik zaskórnikowy: jak go wyleczyć? Pryszcze na pośladkach: jak powstają i jak się ich pozbyć?
- używanie kosmetyków zapychających pory, zbyt tłustych kremów
- skłonności genetyczne
- choroby, np. cukrzyca oraz inne choroby metaboliczne
- długotrwały stres (szczególnie, kiedy pryszcze występują w okolicy szyi i uszu)
Rodzajem pryszczy podskórnych można też nazwać łagodne czyraki, czyli ropne zmiany skórne wynikające z zapalenia mieszków włosowych. Są bardziej bolesne i większe od zwyczajnych pryszczy. Bolą bez dotykania, kiedy już urosną. Częste występowanie czyraków może świadczyć o chorobach nerek i wątroby, cukrzycy, osłabionej odporności organizmu, zarażeniu wirusem HIV. Jeśli zdiagnozujesz u siebie czyraka, koniecznie udaj się do lekarza dermatologa.
Tak powstaje pryszcz
Bakterie uwalniają enzymy (lipazy) rozkładające obojętne tłuszcze łoju na mniejsze cząstki (wolne kwasy tłuszczowe). Właśnie te kwasy tłuszczowe powodują powstawanie stanów zapalnych. Wzrasta liczba zakażonych komórek i wydzieliny wypełnającej woreczek. Jest tam coraz mniej miejsca, przez co nasila się nacisk na ścianki mieszka włosowego zablokowanego czopem rogowym. W pewnym momencie ścianki nie wytrzymują nacisku, pękają, a zawartość rozlewa się na otaczającą tkankę. Powstaje ostry stan zapalny, tworzą się krosty.
Trądzik pospolity może mieć różne etapy. Pierwsza odmiana trądziku charakteryzuje się zaskórnikami utrzymującymi się przez miesiące, a nawet lata, w okresie dojrzewania. Rozróżnia się zaskórniki otwarte i zamknięte. W zaskórnikach zamkniętych ujście mieszka jest zatkane, spod skóry prześwituje biaława grudka, czop łojowo-rogowy. Często dochodzi do zakażeń i nagromadzenia się ropy, ponieważ zawartość mieszka nie może się wydostać na zewnątrz. W zaskórnikach otwartych ujście się nie domyka, widoczny jest czarny punkt. Nie ma on nic wspólnego z brudem, jak się powszechnie uważa. Czarny kolor spowodowany jest utlenianiem się czopu rogowo-tłuszczowego. Kolejnym etapem trądziku jest jest acne papulopustolosa. W zaskórniku powstały już zmiany zapalne, grudki i krosty. Ten etap może ciągnąć się latami. Prawie każda krosta pozostawia wklęsłą (rzadziej także wypukłą) bliznę. Jeśli trądzik się pogarsza, rozwija się raczej rzaska forma acne conglobata. W wyniku stanu zapalnego wokół mieszka tworzą się guzkowate nacieki i ropne, a po ich ustąpieniu pozostają blizny wklęsłe i wypukłe.
Pryszcze – jak się ich pozbyć?
Szacuje się, że około 85% nastolatków musi borykać się z pryszczami. Pierwsze zmiany skórne pojawiają się zarówno u dziewczynek, jak i chłopców między 11. a 13. rokiem życia. W większości przypadków objawy zanikają wraz z wiekiem. Niestety należy zdać sobie sprawę, że pryszcze pojawiają się także u osób dorosłych, które okres dojrzewania już dawno mają za sobą. Zdarza się, że bolesne krosty można zauważyć nie tylko na twarzy czy szyi, ale także na ramionach, plecach czy nawet w okolicach sfer intymnych. Ponieważ czynników wpływających na powstawanie pryszczy jest bardzo wiele, czasem trudno znaleźć skuteczną metodę ich zwalczania.
Zazwyczaj wypryski możemy dostrzec na twarzy. Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że niektóre pryszcze powstają zaledwie w ciągu jednej nocy – tymczasem jest to cały proces, który dopiero w końcowej fazie daje efekt bolesnej, nieprzyjemnie wyglądającej krosty.
Wszystko zaczyna się w chwili, kiedy gruczoły łojowe – na skutek różnych czynników – zaczynają w zdecydowanie krótszym czasie produkować nadmierne ilości łoju (zwanego również sebum). Skóra nie jest w stanie poradzić sobie z tą barierą, co prowadzi do zatkanych porów. Tak rodzą się zaskórniki, które przybierają dwie postacie: zamkniętą lub otwartą. Dobrze już na tym etapie zatroszczyć się o pielęgnację skóry, ponieważ z biegiem czasu zaskórniki uszkadzają tkankę znajdującą się wokół mieszka włosowego. Tkanki ulegają zrogowaceniu, a ze względu na zablokowaną przez sebum skórę nie są w stanie samodzielnie się zregenerować. Rozszerzone mieszki włosowe możemy zauważyć gołym okiem w postaci rozszerzonych porów.
Jeśli zignorujemy te poszczególne objawy, zatkane gruczoły łojowe zaczną wytwarzać bakterie. Są one normalną częścią flory bakteryjnej skóry, jednak w większych ilościach mogą ją podrażniać. Zaskórniki pękają, a ich zawartość rozlewa się na okoliczne tkanki. W ten sposób mamy już do czynienia ze stanem zapalnym, który powoduje szereg zmian skórnych: krost, grudek, a nawet guzków. Wypryski nie tylko są bardzo widoczne ze względu na towarzyszący im obrzęk, ale często też bolą przy najlżejszym dotyku. Na dodatek wiele osób ma tendencję do wyciskania pryszczy, sądząc, że pozbywając się zawartej w nich ropy przyspieszą proces gojenia. To duży błąd. O ile pojedyncza krosta rzeczywiście stanie się przez to mniejsza, to jednak z dużym prawdopodobieństwem na jej miejscu już wkrótce powstanie nowa. W ten sposób przyczyniamy się też do rozsiewania bakterii na większy obszar, więc pojedyncze pryszcze w naturalny sposób pociągają za sobą kolejne.
Pryszcze podskórne: leczenie
Po pierwsze, pryszczy podskórnych nie można wyciskać! Zmiany te są osadzone na tyle głęboko, że pryszcz może rozlać się pod skórą. Wyjątkowo łatwo też o rozdrapanie pryszcza do krwi podczas naciskania go z każdej strony. Najprostszym sposobem na pryszcze podskórne jest maść ichtiolowa, czyli niedroga maść apteczna dostępna bez recepty, która wyciąga ropę z głęboko osadzonego pryszcza na zewnątrz. Należy ją stosować ostrożnie, ponieważ bardzo brudzi. Maść nakłada się na cystę i wokół niej i zmywa po około trzydziestu minutach. Dermatolodzy przepisują ją w połączeniu z antybiotykiem, jeśli pojawi się taka potrzeba.
Innym sprawdzonym sposobem na trądzik grudkowo-cystowy jest domowa kuracja retinoidami lub seria zabiegów kwasami w salonie kosmetycznym. Niektórym osobom pomaga również zmiana diety, ograniczenie słodkich napojów, słodyczy oraz tłustych potraw i mięsa. Niestety, na pryszcze powstałe ze stresu ciężko zaradzić inaczej jak zwiększoną dawką relaksu.
Niektóre pryszcze w newralgicznych miejscach łatwo pomylić z innymi zmianami skórnymi. Mogą to być:
- tłuszczaki, czyli łagodne nowotwory w postaci twardych guzków, które w przeciwieństwie do pryszczy nie mają zabarwienia i występują przede wszystkim na plecach oraz na barkach,
- włókniaki, czyli niegroźne twarde guzki lub zwisające zmiany skórne przypominające brodawki,
- kaszaki, czyli torbiele zastoinowe to zaczopowane ujścia gruczołów łojowych, które zwykle są mniejsze niż pryszcze podskórne, mają żółte zabarwienie i niewielką ciemną kropkę we wnętrzu.
Pryszcze - leczenie
Stosuje się różne metody w zależności od nasilenia i rodzaju trądziku. Terapia jest zwykle długotrwała. Przy łagodnym przebiegu wystarcza stosowanie miejscowych preparatów zawierających retinoidy, nadtlenek benzoilu, antybiotyki (erytromycyna i klindamycyna), kwas azelainowy. W średnio- lub bardzo nasilonym trądziku grudkowo-krostkowym stosuje się doustnie antybiotyki najczęściej z grupy tetracyklin. W cięższych postaciach trądziku, przy przewlekłym przebiegu choroby oraz oporności na inne formy leczenia stosuje się pochodne witaminy A, która działa na łojotok, nadmierne rogowacenie ujść przewodów łojowych oraz odczyn zapalny. Uwaga! W związku z działaniem uszkadzającym płód konieczne jest bezwzględne unikanie ciąży przez cały czas trwania leczenia witaminą A oraz po jego zakończeniu.
Odradza się celowe opalanie cery z wypryskami, w związku z tym, że pod wpływem promieni ultrafioletowych dochodzi do nasilenia istniejących zaburzeń złuszczania naskórka, w efekcie czego następuje pogorszenie stanu skóry skłonnej do trądziku w okresie jesiennym.
