U nas zapłacisz kartą
Jak sprawdzić, czy mam raka - Praktyczny przewodnik dla zdrowia i bezpieczeństwa
Po czym poznać, że ma się raka?
Jeżeli zauważysz u siebie zmiany i objawy, których wcześniej nie było, powinny zwrócić twoją uwagę. Gdy nie możesz powiązać je z konkretnymi czynnikami czy zdarzeniami, mogą być skutkiem choroby wewnętrznej. Na raka wskazuje zwłaszcza kilka symptomów.
- Nocne poty lub dreszcze – uporczywe pocenie się w nocy, które może wynikać też z gorączkowania, jest objawem infekcji czy kobiecej menopauzy, a także skutkiem ubocznym przyjmowania niektórych leków. Jednak nadmierne pocenie się lub podwyższona temperatura występujące bez określonej przyczyny wymaga konsultacji z lekarzem.
- Nadmierne zmęczenie – poczucie braku energii to powszechne zjawisko, zwłaszcza w przypadku nadmiaru stresów i problemów ze snem. Utrzymujące się zmęczenie i spadek wydolności fizycznej, których nie da się w żaden sposób wyjaśnić, mogą być znakami ostrzegawczymi o rozwoju raka w organizmie. Często wynikają przy tym z anemii, której przyczyną są przewlekłe krwawienia wewnętrzne.
- Tajemnicze siniaki i krwawienia – tego typu objawy nigdy nie powinny być ignorowane, bo nawet jeśli to nie rak, może stać za nimi inna wymagająca leczenia choroba. Podejrzane są siniaki, które pojawiają się częściej niż zwykle i nie wiadomo, czego są skutkiem. Twoją czujność powinny obudzić krwawienie z pochwy poza regularnym cyklem, kasłanie czy wymiotowanie krwią, a także ślady krwi w stolcu lub moczu. Zwłaszcza w ostatnim przypadku może być ona niewidoczna, dlatego wykonuje się badanie na krew utajoną w kale.
- Nietypowe dolegliwości bólowe – ból jest sygnałem o nieprawidłowościach zachodzących w organizmie. Z wiekiem odczuwamy go coraz częściej, ale nagłe pojawienie się dolegliwości, które nie ma logicznego uzasadnienia, to problem wymagający pomocy lekarza.
- Niewytłumaczona utrata wagi – na pewno wiesz, jak szybko zmienia się twoja waga, gdy jesz więcej albo mniej. Gdy jednak nie umiesz wyjaśnić, dlaczego nagle ubywa pięć albo więcej kilogramów, możesz podejrzewać rozwijający się nowotwór. Bywają też jednak przypadki, w których choroba nowotworowa powoduje niewyjaśniony przyrost masy ciała.
- Guzki i obrzęki na ciele – jakiekolwiek zgrubienie czy opuchlizna w rejonach takich, jak szyja, brzuch,, pacha, pachwina, klatka piersiowa, pierś czy jądro, to podejrzana zmiana. Jej pojawienie się trzeba potraktować poważnie i zgłosić się do fachowca.
Pierwsze objawy raka
Wczesna wykrywalność nowotworów ma kluczowe znaczenie dla skuteczności terapii onkologicznej. Chorzy z nowotworami rozpoznanymi we wcześniejszych stopniach zaawansowania mają znacznie większe szanse na wyleczenie. Potencjalne objawy raka powinny skłonić do szybkiej wizyty u specjalisty. Warunkiem sukcesu jest czujność onkologiczna, która powinna obowiązywać zarówno lekarzy, jak i społeczeństwo.
Jak podkreślają eksperci, kluczowe jest dążenie do rozpoznawania nowotworów złośliwych we wczesnych stadiach klinicznego zaawansowania. Należy pamiętać, że szansa wyleczenia chorych z tej grupy jest znacząco większa niż chorych z uogólnionym, przerzutowym procesem nowotworowym.
Początkowe fazy rozwoju nowotworów złośliwych często są bezobjawowe lub skąpo objawowe. Wczesne objawy raka bywają niecharakterystyczne i uznawane za związane z banalnymi schorzeniami, takimi jak przeziębienie lub niestrawność.
Zdarza się, że symptomy choroby nowotworowej są składane na karb podeszłego wieku lub przemęczenia. Objawy raka mogą być związane z konkretnym umiejscowieniem nowotworu, mogą także stanowić jego ogólnoustrojową manifestację.
Społeczeństwo, jak i lekarzy powinna obowiązywać tzw. czujność onkologiczna, wyrażająca się m.in. edukowaniem, znajomością i aktywnym poszukiwaniem potencjalnych symptomów i objawów raka, a w przypadku ich stwierdzenia – szybkim rozpoczęciem podstawowej diagnostyki.
Warto pamiętać, że nie wystarczy sama znajomość objawów raka. Wystąpienie niepokojących symptomów powinno być rozumiane jako sygnał konieczności szukania pomocy medycznej.
Rak trzustki – przyczyny, objawy, badania
Rak trzustki to złośliwy nowotwór, który wywodzi się z komórek nabłonkowych budujących tkanki trzustki. Nowotwory złośliwe charakteryzowane są poprzez ich możliwość naciekania okolicznych tkanek i organów oraz dawania przerzutów odległych, czyli tworzenia ognisk nowotworowych w innych narządach poprzez rozsiew patologicznie zmienionych komórek. Jak każdy nowotwór rak trzustki powstaje, gdy zachodzi mutacja w materiale genetycznym komórki, która zaczyna się mnożyć w sposób niekontrolowany. W prawidłowych warunkach uszkodzone komórki podlegają procesowi apoptozy, czyli samoczynnego obumierania – w komórkach nowotworowych proces ten jest zaburzony i nie zostaje aktywowany.
Najczęstszym typem raka trzustki jest gruczolakorak (adenocarcinoma, jest to ok 90% wszystkich nowotworów trzustki), który powstaje z komórek produkujących enzymy trawienne w tym narządzie.
Rak trzustki najczęściej występuje u osób po 50 roku życia, ze szczytem zachorowań przypadającym na 65-70 lat. Nowotwór ten może być zlokalizowany w każdej części trzustki, choć najczęściej jest to głowa trzustki (u mężczyzn guz częściej dotyczy głowy trzustki, u kobiet zwykle jest zlokalizowany w trzonie i ogonie). Ta choroba może przez bardzo długi okres rozwijać się w sposób bezobjawowy, co ma znaczący wpływ na możliwości leczenia, które są coraz bardziej ograniczone wraz ze wzrostem stopnia zaawansowania raka.
Nowotwór - skuteczne metody leczenia
Zabiegi chirurgiczne są nadal w wielu wypadkach najskuteczniejszym sposobem na pozbycie się komórek rakowych. Guz zostaje wycięty z przylegającymi tkankami i najbliższymi węzłami chłonnymi, by zapobiec tworzeniu się przerzutów. Postęp najlepiej widać na przykładzie operacyjnego leczenia raka piersi: niegdyś usuwano całą pierś, obecnie we wczesnych stadiach choroby (gdy guz nie przekroczył 3 cm średnicy) proponuje się operacje oszczędzające.
Napromieniowanie guza przed operacją lub po niej ma zniszczyć pozostające w organizmie komórki rakowe. W metodzie tej wykorzystuje się własności promieni rentgenowskich i gamma. Naświetlanie nie oszczędza zdrowych tkanek.
Działanie leków stosowanych w chemioterapii (cytostatyków) sprowadza się do zabicia szybko dzielących się komórek rakowych, ale przy okazji cierpią na tym zdrowe tkanki: szpik, włosy, skóra. Leki można podawać dożylnie (bezpośrednio do krwi) lub doustnie. Mogą być podawane pojedynczo, chociaż współcześnie coraz częściej, by zwiększyć skuteczność leczenia, podaje się ich kombinację.
W kuracjach tych wykorzystuje się tzw. przeciwciała monoklonalne i preparaty, które potrafią zlokalizować w organizmie komórki guza na podstawie specyficznych receptorów obecnych na ich powierzchni. Dzięki tej metodzie można zminimalizować ryzyko pojawienia się działań niepożądanych obecnych przy tradycyjnej chemioterapii. Ale nie każdy nowotwór, z powodu braku specyficznych receptorów, można tak leczyć.
Pierwsze objawy raka nie są charakterystyczne
Pierwsze objawy raka mogą być typowe dla rodzaju choroby, podczas gdy w innych przypadkach są bardziej ogólne. To sprawia, że można błędnie przypisać je innym przyczynom, jak np. stres czy przepracowanie. Czujność powinna wzbudzić sytuacja, gdy występują jednocześnie.
Nowotwory powodują 1 na 4 zgony w Polsce i są drugą ich najczęstszą przyczyną zaraz po schorzeniach układu krążenia. Z chorobą nowotworową żyje 440 tysięcy osób, ale umiera 1,17 miliona osób rocznie.
Znajomość wczesnych objawów nowotworu pomaga rozpoznać chorobę, gdy są największe szanse na wyleczenie. W jej przypadku liczy się czas, czyli wczesne rozpoznanie.
