U nas zapłacisz kartą
Jak wygląda rak podstawnokomórkowy - Objawy, Diagnoza i Leczenie
Odmiany raka podstawnokomórkowego skóry
Rak podstawnokomórkowy diagnozowany jest w dwóch odmianach. Różnią się one pod względem stopnia złośliwości, który wpływa na efekty leczenia. Pierwsza, częściej diagnozowana odmiana raka płaskonabłonkowego, rozwija się bardzo wolno i nie nacieka głębszych warstw skóry oraz nie rozprzestrzenia się w płaszczyźnie poziomej. W tym przypadku mamy do czynienia z chorobą, która bardzo dobrze rokuje. Do postaci raka podstawnokomórkowego skóry, który dobrze rokuje, zaliczamy m.in. raka podstawnokomórkowego włóknisto-nabłonkowego.
Druga odmiana raka podstawnokomórkowego skóry charakteryzuje się większym stopniem złośliwości i może mieć agresywny przebieg. W tym przypadku mamy do czynienia ze zmianami, które naciekają głębsze warstwy skóry oraz rozprzestrzeniają się w płaszczyźnie poziomej, co prowadzi do szybkiego niszczenia tkanek. Agresywne odmiany raka podstawnokomórkowego skóry to:
- postać twardzinopodobna,
- postać guzkowa,
- postać wrzodziejąca,
- postać barwnikowa.
Postać twardzinopodobna to najbardziej agresywny typ nowotworu podstawnokomórkowego skóry. Postać guzkowa i postać wrzodziejąca zaliczane są do grupy najczęściej diagnozowanych raków podstawnokomórkowch. Postać barwnikowa wymaga wykonania badań, które pozwalają na jej zróżnicowanie ze zmianami typowymi dla czerniaka złośliwego.
Ważne! Wszystkie zmiany na skórze, które utrzymują się dłużej niż 3 tygodnie, powinny zostać zbadane przez specjalistę dermatologa. Dzięki diagnostyce można uniknąć zaostrzenia się choroby i odpowiednio wcześnie wysłać wycinek zmiany do badania histopatologicznego, które pozwala określić jej podłoże i dobrać odpowiednią metodę leczenia.
Uwagę chorego powinny zwrócić przede wszystkim wszelkie guzki, ranki i owrzodzenia, które pojawiają się na skórze w miejscach narażonych na działanie promieniowania UV. Badania pozwalają postawić szybką diagnozę, co wpływa na efekty leczenia każdego raka skóry oraz efekty leczenia nowotworów innych narządów.
Nowotwory skóry – czynniki ryzyka
Zmiany skórne o charakterze nowotworowym mogą być związane z pierwotnym procesem patologicznych podziałów komórkowych, który rozpoczyna się w obrębie skóry i jej przydatków, a także mogą mieć związek z przerzutami z innych narządów i układów.
Do czynników ryzyka rozwoju pierwotnego raka skóry zaliczamy m.in.:
- promieniowanie UV (najczęściej promieniowanie słoneczne, jednak rak podstawnokomórkowy może rozwinąć się także w wyniku kontaktu z promieniowaniem UVB, które emitują lampy stosowane np. w solariach),
- częsty kontakt z pestycydami, herbicydami i innymi substancjami chemicznymi o silnie mutagennym działaniu,
- blizny po oparzeniach,
- wiek powyżej 45 lat,
- zakażenie wirusem HPV (wirus brodawczaka ludzkiego),
- uwarunkowania genetyczne, które związane są m.in. z wadami wrodzonymi,
- długotrwałe chemiczne, termiczne lub mechaniczne drażnienie skóry,
- pojawienie się na skórze zmian przedrakowych, do których zaliczamy np. rogowacenie słoneczne i rogowacenie białe.
Rak podstawnokomórkowy skóry, rak płaskonabłonkowy skóry, a także czerniak złośliwy znacznie częściej diagnozowane są u osób, które przez długi czas wystawiały skórę na działanie promieniowania UV. Częste opalanie się na słońcu i w solarium, a także wykonywanie pracy zawodowej w warunkach silnego nasłonecznienia, to najczęściej wskazywane przyczyny rozwoju nowotworu skóry.
Rak podstawnokomórkowy znacznie częściej diagnozowany jest u osób, które narażają swoją skórę na działanie różnych czynników drażniących. Poparzenia słoneczne we wczesnym dzieciństwie mogą zwiększać ryzyko rozwoju raka skóry nawet kilkukrotnie.
Rak skóry – jak wygląda? Poznaj jego rodzaje, przyczyny powstawania i objawy
Rak skóry to jeden z wielu nowotworów złośliwych. Zaliczany jest do grupy najczęściej diagnozowanych chorób nowotworowych, których leczenie bywa bardzo trudne. Z roku na rok wzrasta odsetek diagnozowanych przypadków raka skóry, co ma związek m.in. z nieprzestrzeganiem zasad ochrony skóry przed działaniem promieniowania słonecznego. Do najbardziej agresywnych nowotworów złośliwych skóry zaliczamy czerniaka skóry. Nowotwór ten może rozwinąć się także pod paznokciem i na błonach śluzowych. Czerniak skóry nacieka inne tkanki i bardzo często powoduje odległe przerzuty m.in. do kości i mózgu.
Nie każdy nowotwór skóry jest nowotworem złośliwym. Wyróżniamy także łagodne nowotwory skóry, które nie stanowią większego zagrożenia dla zdrowia i życia, jednak większość tego typu zmian, np. znamiona barwnikowe, wymaga usunięcia lub stałej obserwacji.
W jaki sposób lekarz rozpoznaje raka podstawnokomórkowego skóry?
Rak podstawnokomórkowy skóry ma charakterystyczny wygląd, dlatego często lekarz już po pierwszych oględzinach jest w stanie z bardzo dużym prawdopodobieństwem podać rozpoznanie. Czasami pomocne – chociaż niekonieczne – jest użycie ręcznego dermatoskopu (w uproszczeniu dermatoskop to urządzenie wyposażone w soczewki powiększające obraz oraz odpowiednie źródło światła oświetlające badaną zmianę skórną, zob. Badanie dermatoskopowe). Aby potwierdzić rozpoznanie, należy wyciąć całą zmianę, jeśli jest nieduża. Jeśli zmiana jest większa lub znajduje się w okolicy, w której wycięcie może być utrudnione (np. powieka oka), lekarz rozważy pobranie niewielkiego wycinka, a następnie – po potwierdzeniu rozpoznania w badaniu histopatologicznym – zaplanuje odpowiednie leczenie.
Leczenie najczęściej polega na wycięciu ogniska choroby z niewielkim (tj. 1–2 mm) marginesem zdrowej skóry. U chorych, którzy nie godzą się na wycięcie zmiany, można rozważyć zastosowanie radioterapii jako metody alternatywnej. Trzeba jednak pokreślić, że metodą pierwszego wyboru (i zalecaną w większości przypadków) jest niewielka operacja polegająca na wycięciu zmiany w całości. Radioterapię można stosować również wtedy, gdy rak ma dużą średnicę i znajduje się w obszarze, w którym wycięcie jest trudne lub wręcz niemożliwe (z powodów technicznych – np. bardzo duża zmiana na wierzchołku głowy). Stosuje się również inne metody, np. maść z chemioterapeutykiem (5-fluorouracylem) lub lekiem immunomodulującym (imikwimodem), skuteczność metod zachowawczych nie dorównuje jednak wycięciu zmiany.
Rak neuroendokrynny Merkla
Zmiany w obrębie znamienia budzące niepokój - bo sugerujące czerniaka - określa się skrótem ABCD, gdzie: A to asymetria, zmiana kształtu znamienia z okrągłego na niesymetryczne, B to brzegi nierówne lub postrzępione, C to kolor (od ang. colour), czyli zmiana zabarwienia, np. ściemnienie, rozjaśnienie lub różne zabarwienie na jednym znamieniu, D to rozmiar (od ang. diameter) – każde znamię o średnicy większej niż 6 mm powinno być dokładnie zbadane
Mięsak Kaposiego - jako nowotwór pochodzenia naczyniowego szerzący się w obrębie skóry objawia się obecnością niebolesnych, rosnących guzków (lub zlewnych plam lub nacieczeń) najczęściej w okolicach podudzia lub na stopach (stanowią one tak zwaną postać zapalną – charakterystyczną dla początku choroby skóry). Po pewnym czasie zmiany te zlewają się w większe formy, tworząc fioletowe lub ciemnoczerwone plamy (postać naczyniakowa) by w końcu stwardnieć i zgrubieć (postać guzowata – ostatnia faza rozwoju mięsaka Kaposiego). Guzom potrafią towarzyszyć owrzodzenia i krwotoki, utrata masy ciała, gorączka i pocenie się. Choroba zwykle atakuje obie kończyny (niekoniecznie na raz), a z czasem potrafi zająć również narządy płciowe, uda, twarz, tułów lub nawet organy wewnętrzne.
