U nas zapłacisz kartą
Jak wygląda rak skóry - Objawy, Diagnoza i Leczenie
Nowotwory skóry – co warto wiedzieć?
Liczne rodzaje raka skóry, który jest nowotworem pierwotnym oraz nacieków nowotworowych w obrębie skóry w postaci np. wysypek utrudniają samodzielne rozpoznanie zmian. Warto kierować się zasadą, że każda zmiana na skórze i błonach śluzowych, która nie znika samoistnie w okresie 2-3 tygodni, powinna zostać skonsultowana z lekarzem. Rak skóry w początkowym stadium nie boli, co jest dodatkowym zagrożeniem, bo brak odczuwanego dyskomfortu powoduje, że rezygnujemy z wizyty u lekarza.
Czerniak skóry wywodzi się z komórek barwnikowych skóry, czyli melanocytów. Często odznacza się barwą od zdrowej skóry, jednak na czerniaka może wskazywać również np. odbarwienie pieprzyka. Czerniak skóry rozwija się m.in. pod wpływem promieniowania słonecznego, które działa na skórę, powodując jej uszkodzenia oraz powstawanie wolnych rodników tlenowych.
Do zmian w obrębie komórek barwnikowych skóry często prowadzą poparzenia słoneczne, na które narażamy się, niewłaściwie korzystając z pięknej pogody. Słońce, choć jest niezbędne np. do wytwarzania witaminy D3, to może nam poważnie zaszkodzić. Promieniowanie słoneczne oraz korzystanie z solarium znacząco zwiększają ryzyko rozwoju czerniaka skóry, który w wielu przypadkach jest przyczyną przedwczesnego zgonu, bo wielu chorych zgłasza się do lekarza zbyt późno, gdy choroba doprowadzi do powstawania przerzutów, które wpływają na pogorszenie się ogólnego samopoczucia.
Czerniak skóry to bardzo groźny nowotwór złośliwy, który diagnozowany jest coraz częściej. Ma to związek z działaniem czynników mutagennych, do których zaliczamy przede wszystkim promieniowanie UV. W przypadku tego nowotworu bardzo duże znaczenie ma zdiagnozowanie zmiany na wczesnym etapie choroby, co znacząco poprawia rokowania.
Czy to nowotwór złośliwy. Czerniaka możemy rozpoznać po:
- nieregularnym kształcie zmiany,
- poszarpanych brzegach zmiany,
- zmianie koloru lub kształtu,
- wypukłym brzegu zmiany,
- wycieku wydzieliny z pieprzyka lub innej zmiany,
- dużej średnicy zmiany na skórze.
Rak kolczystokomórkowy (carcinoma spinocellulare)
Rak kolczystokomórkowy (carcinoma spinocellulare) jest nowotworem znacznie rzadziej występującym niż rak podstawnokomórkowy. Rak kolczystokomórkowy najczęściej pojawia się u osób w wieku średnim i starszym. Cechuje się szybkim wzrostem i dużą złośliwością, wykazując skłonność do naciekania podłoża (czyli wrastania komórek raka do tkanek położonych pod guzem) i szerzenia się drogą przerzutów. Punktem wyjścia mogą być stany przedrakowe, zwłaszcza rogowacenie słoneczne i róg skórny. Zmiany zlokalizowane są najczęściej na granicy błon śluzowych i skóry (czerwień wargowa – szczególnie wargi dolnej), w okolicach nosa, oczodołów, narządów płciowych. Rak może też lokalizować się na powiekach. Przeczytaj więcej: Rak kolczystokomórkowy powiek
Do objawów niepokojących należy zaliczyć: gwałtowny wzrost masy guza, stwardnienie, tworzenie się owrzodzeń oraz krwawienia. Przebieg raka kolczystokomórkowego jest zależny od umiejscowienia, rozległości i stopnia naciekania podłoża. Skłonność do przerzutów jest znacznie mniejsza w przypadku zmian wywodzących się z rogowacenia słonecznego, a zwiększa się w przypadku rozwoju nowotworu na podłożu owrzodzeń, blizn i przewlekłych stanów zapalnych.
Rak brodawkujący (carcinoma verrucosum)
Rodzajem raka kolczystokomórkowego jest rak brodawkujący (carcinoma verrucosum). To nowotwór występujący na narządach płciowych, w jamie ustnej i w obrębie stóp. W raku brodawkującym stwierdzono wirusy brodawczaka ludzkiego HPV 6 i HPV 11. W przypadku raka brodawkującego umiejscowionego w jamie ustnej istotnym czynnikiem ryzyka jest używanie tytoniu (żucie, wciąganie tabaki do nosa), natomiast w przypadku raka zlokalizowanego na powierzchni podeszwy stopy czynnikiem takim są urazy. Wzrost raka brodawkującego jest bardzo powolny, jego powierzchnia jest pokryta masami rogowymi. Na ogół nie daje przerzutów.
Co robić w razie wystąpienia objawów?
W razie wystąpienia niepokojących zmian należy się zgłosić do dermatologa lub onkologa.
Fot. 2. Dermatoskop (dermoskop)
Fot. 3. Dermatoskop ze światłem spolaryzowanym
Dermatoskop (dermoskop) stanowi obecnie podstawowe narzędzie pracy dermatologa we wczesnej diagnostyce czerniaka. W wybranych ośrodkach specjalizujących się w rozpoznaniu czerniaka wykorzystuje się do tego celu wideodermatoskopy. Badanie dermatoskopowe pozwala na wykluczenie takich zmian niemelanocytowych, jak brodawki łojotokowe, barwnikowy rak podstawnokomórkowy oraz zmiany pochodzenia naczyniowego.
Szczegółowy wywiad lekarski zebrany od pacjenta pod kątem czynników ryzyka czerniaka jest doskonałym uzupełnieniem badania dermatoskopowego.
Dermatoskopia cyfrowa odgrywa istotną rolę w monitorowaniu pacjentów z licznymi znamionami, w zespole znamion dysplastycznych oraz osobników z rodzinnym wywiadem w kierunku czerniaka, która daje możliwość oceny znamion w czasie pod względem wielkości, brzegów, rozkładu barwnika i symetrii lub asymetrii.
Wśród nowych metod diagnostycznych znamion wyróżnia się laserową skanującą mikroskopię konfokalną, która zapewnia mikroskopową rozdzielczość i pozwala na prawie histologiczną ocenę zmian skórnych in vivo, ponadto ocenia kształt komórek barwnikowych, układ gniazd komórek znamionowych oraz morfologię brodawek skórnych. Jest to bezkrwawa, prawie histologiczna metoda diagnostyczna znamion dysplastycznych, czerniaków i ich nietypowych odmian, takich jak czerniak bezbarwnikowy, które klinicznie przybierają bardzo podstępny wygląd.
Jak wygląda rak skóry? Objawy i leczenie nowotworu skóry
Rak skóry może przybierać zarówno postać guzka, plamy, jak i owrzodzenia. Część z raków skóry rośnie powoli i jest stosunkowo niegroźna, inne z kolei w krótkim czasie mogą doprowadzić do śmierci pacjenta. Jakie objawy raka skóry powinny więc budzić zaniepokojenie? Jakie są możliwości leczenia nowotworu skóry?
Nowotwory skóry (raki skóry) stanowią około 10% spośród wszystkich nowotworów złośliwych rozpoznawanych u ludzi [1]. Ten typ schorzeń nowotworowych pojawia się głównie u osób w wieku podeszłym, dodatkowo zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka skóry obarczone są osoby o szczególnie jasnej karnacji.
Wyróżnia się co najmniej kilka przyczyn raka skóry . Za podstawowy czynnik odpowiadający za pojawianie się tych schorzeń uznawana jest ekspozycja skóry na działanie promieniowania ultrafioletowego. Rzeczywiście, zbyt częste wystawianie skóry na słońce zdecydowanie może sprzyjać nowotworom skóry , jednakże istnieją również i inne czynniki, które sprzyjają ich pojawianiu się. Do takich czynników ryzyka raka skóry zaliczane są m.in. obciążenia rodzinne (czyli sytuacje, gdzie w rodzinie danego człowieka ktoś już wcześniej chorował na jakiś nowotwór skóry), ale i osłabienie odporności organizmu (wynikające zarówno ze stosowania leków o działaniu immunopresyjnym, jak i związane ze schorzeniami, w których przebiegu dochodzi do upośledzenia czynności układu odpornościowego – tak bywa np. w przypadku AIDS). Obarczone zwiększonym ryzykiem wystąpienia nowotworu skóry są również osoby, które posiadają na swojej skórze dużą ilość znamion barwnikowych.
Najczęściej wyróżniane są dwa raki skóry: rak podstawnokomórkowy (którego nazwa wzięła się stąd, że rozwija się on z komórek warstwy podstawnej naskórka) oraz rak kolczystokomórkowy (wywodzący się z komórek kolczystych naskórka). Pierwszy z nich jest nowotworem złośliwym skóry, który pojawia się przede wszystkim u osób w podeszłym wieku. Rak podstawnokomórkowy skóry zwykle przybiera postać guzka o różnym zabarwieniu (może on mieć barwę cielistą, czerwonawą jak i perłową), typowo obserwuje się go w obrębie twarzy. Ten rodzaj raka skóry rzeczywiście jest złośliwy, jednakże zasadniczo w jego przypadku nie obserwuje się przerzutów – rak podstawnokomórkowy ma za to tendencję do wieloletniego i powolnego naciekania tkanek, w okolicy których się rozwija.
Rak podstawnokomórkowy (carcinoma basocellulare)
Rak podstawnokomórkowy (carcinoma basocellulare) jest jednym z najczęstszych nowotworów skóry. To rak o miejscowej złośliwości, tzn. cechuje go powolny przebieg – rozrasta się miejscowo, naciekając podłoże i może wywołać zniszczenie tkanek otoczenia. Rak podstawnokomórkowy niezwykle rzadko powoduje przerzuty (jeden przerzut na 4000 raków). Częściej występuje u osób w starszym wieku. Objawem raka podstawnokomórkowego jest perełkowaty guzek o błyszczącej i gładkiej powierzchni. Guzek taki może się rozrastać odśrodkowo, tworząc większą zmianę. Raki podstawnokomórkowe zwykle są umiejscowione na twarzy – głównie na czole, w okolicach oczodołów i nosa, na plecach, rzadziej na kończynach górnych i dolnych. Wyróżnia się kilka odmian raków podstawnokomórkowych.
Fot. Rak podstawnokomórkowy (owrzodzenie w okolicy ciemieniowej skóry owłosionej głowy)
