U nas zapłacisz kartą
Objawy raka skóry - Jak je rozpoznać i reagować
Rak skóry - rak kolczystokomórkowy
Rak kolczystokomórkowy (ang. Squamous Cell Carcinoma – SCC) jest drugim najczęściej występującym nowotworem skóry. Ponad 80 proc. przypadków SCC dotyczy części ciała eksponowanych na światło słoneczne, najczęściej jest to głowa (okolica oczodołów, nosowo-wargowa, wargi, nos, policzki, uszy), szyja, grzbiety rąk. Wyróżnia się postać przedinwazyjną i inwazyjną raka kolczystokomórkowego. Postać przedinwazyjna (z której może się rozwinąć rak skóry) - choroba Bowena - to rumieniowe tarczki o ostro zaznaczonych granicach, o aksamitnej lub złuszczającej się powierzchni - erytroplazja Queyrata - widoczna jest jako czerwona gładka plama na żołędzi prącia u nieobrzezanych mężczyzn - erytroplakia - to wszelkiego rodzaju czerwone zmiany zlokalizowane na błonach śluzowych Postać inwazyjna (rak skóry) ma charakter brodawkujący lub wrzodziejący. Skóra wokół jest nacieczona, stwardniała, często obecne są wałowato wywinięte brzegi.
Rak brodawkujący - jest to nowotwór występujący na narządach płciowych, w jamie ustnej i w obrębie stóp. Wzrost raka brodawkującego jest bardzo powolny, jego powierzchnia jest pokryta masami rogowymi. Jego przyczyną może być m.in. wirusy brodawczaka ludzkiego HPV 6 i HPV 11.
Co robić w razie wystąpienia objawów?
W razie wystąpienia niepokojących zmian należy się zgłosić do dermatologa lub onkologa.
Fot. 2. Dermatoskop (dermoskop)
Fot. 3. Dermatoskop ze światłem spolaryzowanym
Dermatoskop (dermoskop) stanowi obecnie podstawowe narzędzie pracy dermatologa we wczesnej diagnostyce czerniaka. W wybranych ośrodkach specjalizujących się w rozpoznaniu czerniaka wykorzystuje się do tego celu wideodermatoskopy. Badanie dermatoskopowe pozwala na wykluczenie takich zmian niemelanocytowych, jak brodawki łojotokowe, barwnikowy rak podstawnokomórkowy oraz zmiany pochodzenia naczyniowego.
Szczegółowy wywiad lekarski zebrany od pacjenta pod kątem czynników ryzyka czerniaka jest doskonałym uzupełnieniem badania dermatoskopowego.
Dermatoskopia cyfrowa odgrywa istotną rolę w monitorowaniu pacjentów z licznymi znamionami, w zespole znamion dysplastycznych oraz osobników z rodzinnym wywiadem w kierunku czerniaka, która daje możliwość oceny znamion w czasie pod względem wielkości, brzegów, rozkładu barwnika i symetrii lub asymetrii.
Wśród nowych metod diagnostycznych znamion wyróżnia się laserową skanującą mikroskopię konfokalną, która zapewnia mikroskopową rozdzielczość i pozwala na prawie histologiczną ocenę zmian skórnych in vivo, ponadto ocenia kształt komórek barwnikowych, układ gniazd komórek znamionowych oraz morfologię brodawek skórnych. Jest to bezkrwawa, prawie histologiczna metoda diagnostyczna znamion dysplastycznych, czerniaków i ich nietypowych odmian, takich jak czerniak bezbarwnikowy, które klinicznie przybierają bardzo podstępny wygląd.
Rak płaskonabłonkowy skóry
Ten rak skóry bezpośrednio związany jest z tzw. rogowaceniem słonecznym. Rogowacenie słoneczne pojawia się na nieowłosionej skórze, która wystawiana jest na działanie promieniowania UV. Promieniowanie UV jest jednym z podstawowych czynników zwiększających ryzyko rozwoju każdego z rodzajów raka skóry. Rak płaskonabłonkowy skóry zaliczany jest do grupy bardzo agresywnych nowotworów, które już na początkowych etapach choroby mogą prowadzić do powstawania przerzutów. Rak ten atakuje nie tylko skórę, ale także m.in. błonę śluzową jamy ustnej. Znajduje się na drugim miejscu pod względem częstości występowania.
W tym przypadku mamy najczęściej do czynienia z rozwojem raka w miejscu występowania rogowacenia słonecznego. Na raka płaskonabłonkowego mogą wskazywać m.in. łuszczące się plamy na nieowłosionej skórze różnych części ciała, które z czasem przeobrażają się w owrzodzenia. Czasami na raka płaskonabłonkowego skóry wskazuje niegojąca się i pokryta strupem zmiana, niewielki guzek, brodawka lub nadżerka na skórze.
Przyczyny raka skóry
Większość raków skóry rozwija się na skutek oddziaływania na organizm czynników mutagennych, jednak choroby o podłożu nowotworowym mogą być także zapisane w naszych genach. Tak jest w przypadku niektórych zespołów wad wrodzonych oraz występowania rodzinnych predyspozycji do rozwoju czerniaka skóry.
Do najczęstszych przyczyn rozwoju raka skóry zaliczamy promieniowanie słoneczne. Ryzyko rozwoju nowotworu skóry znacząco zwiększa częste wystawianie skóry na bezpośrednie działanie słońca. Szczególnie niebezpieczne są poparzenia słoneczne, które powodują poważne uszkodzenia powierzchniowych warstw skóry. Chcąc zmniejszyć ryzyko rozwoju raka skóry, trzeba przede wszystkim unikać przebywania na słońcu w godzinach 11-15, pamiętać o zabezpieczaniu skóry kremami z wysokim filtrem, których aplikację trzeba systematycznie powtarzać, a także unikaniu kąpieli słonecznych i korzystania z solarium. Choć opalona skóra wpływa na naszą samoocenę, to opalanie się może doprowadzić do rozwoju bardzo trudnych w leczeniu chorób skóry.
Ważne! Wielokrotnie ryzyko zachorowania na raka skóry zwiększają poparzenia słoneczne w okresie dzieciństwa! Niemowlęta i małe dzieci bezwzględnie nie powinny przebywać na pełnym słońcu, jeżeli ich skóra nie została zabezpieczona kremem z filtrem powyżej 50 SPF.
Inne czynniki ryzyka rozwoju raka skóry to:
- ukończenie 50. roku życia,
- częsty kontakt z chemikaliami i innymi substancjami o mutagennym działaniu,
- częsty kontakt z promieniowaniem jonizującym,
- przewlekłe drażnienie skóry np. zbyt ciasną odzieżą.
Rak skóry – rokowania
Jeśli chodzi o raka podstawnokomórkowego, to udaje się wyleczyć około 95 proc. przypadków. Najgorsze są rokowania w przypadku zmian na prąciu, wargach, sromie i w obrębie jamy ustnej. Zdecydowanie najtrudniej wyleczyć nowotwór, który daje przerzuty i często wraca po pozornym wyleczeniu. Z tego względu bardzo ważne jest badanie skóry co trzy lata w przypadku osób przed 40. rokiem życia i co roku u osób po 40. roku życia.
W przypadku nowotworów skóry najważniejsza jest więc profilaktyka oraz unikanie nadmiernej ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Pacjenci po zakończeniu leczenia zwykle poddawani są kontrolom co około 3, a potem 6 miesięcy. Oprócz obserwacji ważną rolę pełni ocena węzłów chłonnych.
Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami
