U nas zapłacisz kartą
"Luszczyca po francusku - Walka z chorobą skórą"
Leki stosowane w łuszczycy
Terapia miejscowa stosowana jest u osób z łagodną postacią łuszczycy. Czym smaruje się zmiany łuszczycowe? Wykwity na skórze leczy się za pomocą maści: salicylowej, mocznikowej, solankowej (maść z chlorkiem sodu), dziegciowej oraz cygnoliny (antraliny). Preparaty te mają działanie przeciwświądowe i znieczulające, pomagają złuszczać biało-srebrną łuskę, a jednocześnie nawilżają skórę. Dziegć oraz cygnolina są dodatkowo pomocne w redukowaniu czerwonych plam. Jednocześnie pacjenci skarżą się na nieprzyjemny zapach, uczucie lepkości, brudzenie ubrań i powodowanie podrażnienia skóry po stosowaniu wyżej wymienionych substancji, szczególnie kwasu salicylowego, dziegciu i antraliny. W terapii stosuje się również kortykosteroidy, witaminę D3 i pochodne witaminy A .
Umiarkowana i ciężka postać łuszczycy wymaga bardziej zaawansowanego leczenia. W bardzo poważnych przypadkach choroby można zastosować leczenie immunosupresyjne, a także naświetlania – fototerapię i fotochemioterapię. Fototerapia polega na naświetlaniu skóry lampami wykorzystującymi promieniowanie UVA i UVB. Fotochemioterapia (PUVA) opiera się o działanie promieniowania UVA w połączeniu z psoralenem, który jest lekiem zwiększającym wrażliwość skóry na światło. Czasem niezbędna jest antybiotykoterapia, a nawet hospitalizacja, jeśli więcej niż 25 proc. skóry uległo zmianom, kiedy łuszczyca towarzyszy innym chorobom lub utrudnia codzienne funkcjonowanie.
Preparaty stosowane w umiarkowanej i ciężkiej postaci łuszczycy to: metotreksat, cyklosporyna, acytretyna i fumaran dimetylu. Istnieje także możliwość podjęcia terapii biologicznej, w ramach ktoórej pacjentowi podaje się leki z grupy inhibitorów TNF-alfa. Leczenie łuszczycy paznokci jest bardzo trudne. Pacjentom zalecane są preparaty z kortykosteroidami wraz z opatrunkiem okluzyjnym oraz kwas salicylowy z dipropionianiem betametazonu.
Dziedziczenie łuszczycy
Szacuje się, że u niemal 30% chorych łuszczyca występuje rodzinnie. Dziedziczenie jest wieloczynnikowe i wielogenowe. Zdrowi rodzice mają 1-2% szans na urodzenie dziecka z łuszczycą. Gdy choruje jeden rodzic, ryzyko wzrasta do 10-20%, a jeśli łuszczycę mają oboje rodziców, ryzyko pojawienia się łuszczycy u potomstwa wynosi aż 50-70%.
W odniesieniu do czasu rozwoju choroby i jej sposobu ujawniania się, łuszczycę zwykłą dzieli się na dwa typy:
- Łuszczycę dziedziczną . Pojawia się przed 40 rokiem życia – zwykle w dzieciństwie lub wieku młodzieńczym. Dotyczy 85 proc. wszystkich przypadków łuszczycy. Charakteryzuje się cięższym przebiegiem i gorszą odpowiedzią na leczenie.
- Łuszczycę dorosłych . Występuje u osób po 40 roku życia, u których nie obserwuje się zwiększonego ryzyka zachorowań w rodzinie. Ma łagodniejszy przebieg, ale częściej pojawia się na paznokciach i stawach.
Ponadto w klasyfikacji łuszczycy uwzględnia się lokalizację zmian oraz obraz kliniczny schorzenia. Wśród najczęściej występujących odmian wyróżnia się:
- Łuszczycę pospolitą – to najczęstsza postać choroby. Występuje u 80–90 proc. wszystkich chorych. Na skórze pojawiają się wypukłe, zaczerwienione obszary pokryte biało-srebrną łuską.
- Łuszczycę stawową – to jedna z bardziej niebezpiecznych postaci łuszczycy skóry. Proces chorobowy w łuszczycy stawów jest uwarunkowany zaburzeniami ze strony układu odpornościowego. Charakterystyczne dla tej postaci jest zesztywnienie i stan zapalny kręgosłupa, oraz stawów krzyżowo-biodrowych. Objawami łuszczycowego zapalenia stawów są ból, sztywność i obrzęk stawów. Powikłaniem mogą być deformacje stawów, upośledzenie sprawności ruchowej, czasem nawet trwałe kalectwo.
- Łuszczycę kropelkowa – pojawia się w postaci małych, owalnych punkcików o wielkości maksymalnie 1 cm. Ta postać choroby może być powikłaniem paciorkowcowego zapalenia gardła lub innych infekcji bakteryjnych i wirusowych. Często występuje u dzieci jako pierwszy objaw łuszczycy zwykłej.
- Łuszczycę plackowatą – zmiany łuszczycowe są ułożone symetrycznie, przybierają formę dużych i zlewających się ze sobą wykwitów o czerwonym kolorze. Pokryte są srebrną łuską, która szybko się namnaża.
- Łuszczycę odwróconą – pojawia się tylko w miejscach, które na co dzień zginamy – najczęściej w okolicach stawów. Zmiany przybierają formę czerwonych lub różowych, niewielkich placków z łuską. Bardzo często ta postać łuszczycy dotyczy osób starszych.
Przyczyny łuszczycy
Łuszczyca spowodowana jest czynnikami genetycznymi (związek z niektórymi antygenami zgodności tkankowej: HLA Cw6 i DR7), immunologicznymi (w powstawaniu łuszczycy istotną rolę odgrywają limfocyty T) oraz środowiskowymi . Choroba powstaje w wyniku nieprawidłowych procesów zachodzących w komórkach naskórka, tj. nadmiernej proliferacji keranocytów, ich nieprawidłowym różnicowaniu oraz powstawaniu stanu zapalnego.
U osób z łuszczycą dochodzi do ośmiokrotnego skrócenia cyklu komórkowego, co prowadzi do powstawania charakterystycznych “łusek” . Prawidłowy cykl wędrówki komórek z najgłębszej warstwy podstawnej do najbardziej powierzchownej – rogowej trwa 28 dni. W łuszczycy proces ten jest znacząco przyspieszony – trwa 3-4 dni. W efekcie skóra ma większą objętość, jest gruba i zdeformowana. Do przyczyn wyzwalania i zaostrzania objawów łuszczycy zalicza się:
- infekcje bakteryjne (zwłaszcza wywołane paciorkowcami i gronkowcami), zakażenia wirusowe i grzybicze
- narażenie na stres,
- urazy mechaniczne i psychiczne,
- przewlekłe stany zapalne w organizmie m.in. stany zapalne zatok, zębów i przyzębia,
- leki , w tym: beta-blokery, amiodaron, progesteron, inhibitory acetylocholinesterazy, niesteroidowe leki przeciwzapalne i cymetydynę,
- ciążę i poród,
- używki: papierosy i alkohol,
- otyłość,
- menopauzę.
Osoby z łuszczycą mają wyższe ryzyko zachorowania na cukrzycę oraz choroby serca : nadciśnienie tętnicze, chorobę niedokrwienną serca, zawał serca, wrzodziejące zapalenie jelita grubego . Występowanie chorób serca u osób z łuszczycą są związane ze wspólną patogenezą łuszczycy i miażdżycy .
Czym się zajmuje dermatolog? Sprawdź, kiedy potrzebna jest konsultacja tego specjalisty
Objawy łuszczycy
Proces przemiany komórek, czyli rozwój, dojrzewanie i obumieranie, w normalnie funkcjonującej skórze trwa 26–28 dni. W przebiegu łuszczycy proces ten skrócony jest do zaledwie kilku dni. Nowe komórki dojrzewają tak szybko, że stare nie nadążają się złuszczać. W wyniku tego naskórek staje się grubszy, a na ciele gromadzą się martwe komórki przybierające postać twardych łusek.
Początki łuszczycy można łatwo przeoczyć, ponieważ jedynym objawem może być pojawienie się niewielkiej różowej planki, którą pokrywa sucha łuska. Zmiana może być umiejscowiona na owłosionej skórze głowy i dlatego trudno ją dostrzec. Zwykle łuszczyca nie swędzi i nie boli, dlatego często leczenie rozpoczynane jest dopiero wtedy, gdy zmiany obejmą większą część ciała.
Zmiany łuszczycowe mają postać czerwonobrunatnych grudek o okrągłym lub owalnym kształcie. Są płaskie i wyraźnie odgraniczone od zdrowej skóry. Najczęściej występują na kolanach, łokciach, dłoniach, stopach, kości krzyżowej, owłosionej skórze głowy i na pośladkach. Ich powierzchnia jest pokryta srebrzystoszarą łuską, która się nawarstwia – jest to blaszka łuszczycowa. Początkowo zmiany są niewielkie, z czasem powiększają się i mogą mieć nawet kilka centymetrów średnicy.
Rozpoznanie łuszczycy skórnej jest łatwe, ponieważ zmiany wykazują pewne charakterystyczne cechy:
- objaw świecy stearynowej – zmiana po zdrapaniu łuski jest błyszcząca i wygląda, jakby była powleczona woskiem,
- objaw Auspitza – punktowe krwawienie w miejscu zdrapania łusek,
- objaw Koebnera –uszkodzenie naskórka powoduje po 8–14 dniach pojawienie się zmian łuszczycowych w uszkodzonym miejscu,
- objaw Nikolskiego – dotyczy łuszczycy krostkowej i polega na spełzaniu naskórka po potarciu skóry.
Objawy łuszczycy
Objawy łuszczycy są zależne od postaci schorzenia. Niektóre odmiany łuszczycy mogą ze sobą współistnieć dając zróżnicowany obraz kliniczny choroby. Na początku rozwoju łuszczycy zwykłej charakterystycznym objawem są czerwone lub czerwonobrunatne grudki pokryte srebrną łuską. Oprócz innych typowych symptomów łuszczycy, takich jak świąd czy kropelkowe krwawienie po zadrapaniu zmiany, czasem obecne są również objawy ogólne: gorączka, obrzęk skóry czy ból.
Pierwszym krokiem w rozpoznaniu łuszczycy jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu lekarskiego, dzięki któremu można uzyskać informacje o rodzinnym występowaniu łuszczycy. Aby zdiagnozować chorobę konieczne jest obejrzenie skóry i paznokci pacjenta, a w razie wątpliwości pobranie wycinka skóry do badania histopatologicznego.
Łuszczycę można pomylić z innymi schorzeniami, dlatego konieczna jest diagnostyka różnicowa z atopowym zapaleniem skóry (AZS), łojotokowym zapaleniem skóry, grzybicą skóry, paznokci i owłosionej skóry głowy, łupieżem Gilberta oraz toczniem rumieniowatym. Po zdiagnozowaniu choroby, pacjent powinien trafić pod opiekę nie tylko dermatologa, ale i reumatologa, kardiologa czy diabetologa, a w razie potrzeby także i psychiatry.
