U nas zapłacisz kartą
Wyprysk modzelowaty dłoni - Przyczyny, Objawy i Skuteczne Metody Leczenia
Co to jest wyprysk potnicowy?
Czy kiedykolwiek borykałeś się z powierzchownym stanem zapalnym skóry? Pojawiły się u Ciebie najpierw rumienie, potem pęcherzyki wypełnione ropną treścią, po ich pęknięciu – wysięk, a na koniec łuszczenie się naskórka i niewielkie strupy?
To najprawdopodobniej wyprysk potnicowy, zwany inaczej potnicą. Ta choroba skóry znana jest też pod określeniem wyprysk dyshydrotyczny.
W klasyfikacji ICD-10 oznaczony jest kodem L30.1. Potnicowe zapalenie skóry nazywane również potoczenie egzemą potnicową zostało uwzględnione także w klasyfikacji ICD-11 i ma kod EA85.0.
Wyprysk potnicowy, inaczej potnica pęcherzykowa, jest jednym z wielu rodzajów wyprysku. Wśród typów wyprysku, obok potnicy, można wskazać wyprysk:
- kontaktowy,
- zawodowy,
- podudzia,
- mikrobowy,
- pieniążkowaty.
Wskazuje się na dwie postacie wyprysku potnicowego: o przebiegu ostrym i przewlekłym. W pierwszym przypadku potnica pojawia się nagle i ma zaostrzony przebieg. Z kolei w drugim przypadku wyprysk potnicowy ciągnie się miesiącami, a jej nasilenie zależy od pacjenta.
Można zastosować nieoficjalny podział potnicy na:
- grzybiczą – gdy powodem jej wystąpienia jest zakażenie grzybami. Po wyleczeniu grzybicy potnicowej wyprysk potnicowy powinien minąć,
- alergiczną – gdy potnica to efekt alergii na nikiel lub inne metale,
- idiopatyczną – przyczyna jej pojawienia nie jest znana.
Jakie są metody leczenia wyprysku potnicowego?
Wyprysk potnicowy to choroba trudno poddająca się leczeniu. Najczęściej leczenie rozpoczyna się od stosowania silnie działających miejscowo glikokortykosteroidów. Doustne leki przeciwhistaminowe pomagają zmniejszyć świąd. W często nawracającej chorobie opcję terapeutyczną stanowi fototerapia PUVA. W przypadku stwierdzenia grzybicy stóp lub innych czynników przyczynowych należy wdrożyć odpowiednie leczenie.
Wyprysk potnicowy to choroba, w której alergeny mogą być zarówno pochodzenia zewnętrznego, jak i wewnętrznego. Nikiel, kobalt i niektóre leki mogą powodować wystąpienie lub zaostrzenie zmian, więc unikanie ekspozycji na nie może zapobiec rozwojowi wyprysku potnicowego. Niemniej w większości przypadków trudno wykryć czynnik przyczynowy i profilaktyka nie jest możliwa. W przypadku odczynów na zakażenia grzybicze zmiany w obrębie dłoni cofają się po wyleczeniu grzybicy stóp.
Zobacz także
Wyprysk pieniążkowaty Wyprysk pieniążkowaty jest szczególną odmianą wyprysku kontaktowego. W części przypadków zmiany chorobowe związane są z nadwrażliwością komórkową na alergeny bakteryjne, zwłaszcza paciorkowcowe. Do czynników zaostrzających zmiany skórne należą nadmierne kąpiele i stosowanie wysuszających mydeł.
Objawy chorób skóry (wykwity skórne) Wykwity skórne to zmiany na skórze, które są objawami chorób skóry. W poszczególnych chorobach wykwity mają charakterystyczny wygląd – kolor, kształt, postać, lokalizację i na tej podstawie dermatolog zwykle jest w stanie ustalić rozpoznanie. Zmiany skórne się mogą zmieniać w czasie oraz ustępować z pozostawieniem blizny lub bez niej. Do wykwitów należą: plama, grudka, guzek, guz, pęcherzyk, pęcherz, krosta, bąbel, a także nadżerka, przeczos, pęknięcie i rozpadlina, łuska, strup, owrzodzenie oraz blizna.
Kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) - leczenie
Zasadnicze znaczenie ma wyeliminowanie kontaktu z alergenem lub czynnikiem drażniącym.
Podstawę leczenia przeciwzapalnego kontaktowego zapalenia skóry alergicznego i z podrażnienia stanowią glikokortykosteroidy stosowane miejscowo (np. w maści, kremie) zazwyczaj od kilku do kilkunastu dni. Bardzo suche zmiany na dłoniach lub stopach w ostrym okresie zapalenia mogą wymagać stosowania glikokortykosteroidów pod opatrunkiem. Czasem lekarz może zalecić także stosowanie glikokortykosteroidów doustnie w ciężkich przypadkach ostrego zapalenia lub w przypadku zajęcia dużej powierzchni skóry.
W ostrym zapaleniu z pęcherzykami i wysiękiem (zbieraniem się płynu) oprócz glikokortykosteroidów stosuje się okłady ściągające – z samej wody, z 0,9-procentowym roztworem NaCl lub z octanowinianem glinu. Okłady wysuszają skórę i łagodzą świąd. Stosuje się je kilka razy dziennie – wilgotną bawełnianą tkaninę nakłada się na skórę i zmienia 1–4 razy co 15–30 min.
W przypadku przewlekłego zapalenia i pogrubienia i szorstkości skóry w następstwie zapalenia, szczególnie w kontaktowym zapaleniu skory z podrażnienia, skuteczne są środki nawilżające z dużą zawartością tłuszczów, środki keratolityczne, czyli rozpuszczające zrogowaciałą warstwę naskórka (kremy zawierające polidokanol i mocznik) oraz wazelina.
Świąd można opanować, stosując doustnie leki przeciwhistaminowe lub leki przeciwświądowe (mentol 0,1–2%, kamfora 0,1–3%) miejscowo.
Fototerapię UVA lub UVB, czyli naświetlanie zmian, lekarz może zalecić u chorych, u których inne sposoby leczenia okazały się nieskuteczne albo są przeciwwskazane. Chorzy narażeni na alergeny zawodowe, którzy nie mogą stosować rękawic lub kremów ochronnych, mogą odnieść korzyść z przewlekłego stosowania fototerapii.
W fotoalergicznym i fototoksycznym kontaktowym zapaleniu skóry stosuje się preparaty zawierające filtry promieniowania UVB i UVA.Przyczyny wyprysku potnicowego
Do najczęstszych przyczyn wystąpienia potnicy (wyprysku potnicowego) zaliczyć można:
- kontakt z metalami – szczególnie takimi, jak: chrom, nikiel, kobalt, które mogą wywołać wyprysk. Często są one obecne w zakładach pracy. Elżbieta Szczepaniak i Janusz Prokop w publikacji “Wyprysk kontaktowy” wykazują także, że wystąpienie potnicy może wynikać z kontaktu z pierwszymi porcjami wody z kranu.
- uogólniony odczyn alergiczny – źródeł potnicy można upatrywać w uogólnionym odczynie alergicznym. Wyprysk potnicowy może być efektem ekspozycji na alergen, który wywoływał już wcześniej alergię,
- odczyn idowy – w wyniku odległej reakcji alergicznej na grzyby znajdujące się w organizmie może wystąpić potnica,
- palenie papierosów – u nałogowych palaczy przebieg choroby jest zaostrzony,
- przyczyny idiopatyczne – czynnik wywołujący chorobę może być nieznany.
Wyprysk potnicowy – czynniki ryzyka
Wyprysk potnicowy najczęściej występuje wiosną i latem oraz w klimacie wilgotnym. Powstawaniu zmian skórnych sprzyja m.in.
- nieprzestrzeganie zasad higieny,
- stosowanie nieodpowiednio dobranych kosmetyków do mycia i pielęgnacji skóry,
- noszenie obuwia z nieprzewiewnych materiałów,
- nadmierna potliwość stóp i dłoni,
- zakażenie grzybicze skóry rąk i stóp.
Wyprysk potnicowy – przyczyny
Nie zostały poznane wszystkie przyczyny, które powodują powstawanie typowych dla wyprysku potnicowego zmian skórnych. Do rozwoju choroby zalicza się czynniki pochodzenia zewnętrznego i czynniki pochodzenia wewnętrznego – w szczególności różne alergeny. Według wielu przyczyny wyprysku potnicowego to:
- atopowe zapalenie skóry,
- alergia kontaktowa,
- wywołujące reakcje alergiczne zakażenia grzybicze.
Wpływ na wystąpienie i przebieg (częste nawroty) wyprysku potnicowego ma również palenie papierosów i przyjmowanie niektórych leków. W przypadku chorobowego podłoża wyprysku potnicowego np. reakcji alergicznej na zakażenie grzybicze zmiany w obrębie dłoni cofają się po zastosowaniu leczenia. To samo tyczy się wyprysku potnicowego na stopach – wyleczenie grzybicy powoduje, że charakterystyczne dla wyprysku potnicowego pęcherzyki oraz świąd, stopniowo ustępują.
Wyprysk potnicowy stosunkowo często wywołują przyczyny idiopatyczne – zmiany skórne mogą powstawać spontanicznie lub mieć nieznane podłoże. W wielu przypadkach nie można określić przyczyny powstawania swędzących pęcherzyków na skórze.
