U nas zapłacisz kartą
Maseczki przeciw światu - Czy są skuteczne?2 / 2
Kamfora i ichtamol. Zgrany duet!
Aby odpowiedzieć na to pytanie cofnijmy się ponownie w historii. Wedle cytowanego już powyżej „Informatora do Urzędowego Spisu Leków” zewnętrznie stosowana kamfora działała „jako środek uśmierzający ból”, „w bólach mięśniowych i stawowych”.
Z kolei 10% „Maść kamforową” (na smalcu – 85 cz. i wosku żółtym – 15 cz.) stosowano jako „środek uśmierzający swędzenie, o działaniu lekko antyseptyczny, powoduje przekrwienie tkanek podskórnych. Działa miejscowo znieczulająco”. I polecano „przy odmrożeniach, w bólach mięśniowych i stawowych”.
Ammonium sulfobituminicum (ówczesne synonimy to m.in. Litol, Ichtamon, Sulfothyol) działać miał bakteriostatycznie i przeciwzapalnie, łagodzić obrzęki i opuchnięcia, szczególnie w „trądziku, wyprzeniach, łuszczycy, owrzodzeniach, (…) stanach zapalnych tkanki podskórnej”.
Również 10% „Maść ichtiolowa” (Unguentum Ichtyoli, Unguentum Ammonii sulfobituminici), sporządzana na równych częściach lanoliny i żółtej wazeliny, była wedle „Informatora…” preparatem „o działaniu bakteriostatycznym, przeciwzapalnym, łagodząca bóle w obrzękach i obrzmieniach”. Stosowano ją 60 lat temu „w stanach zapalnych i ropniach skóry i tkanek podskórnych, w trądziku, przy wyprzeniach, w łuszczycy, w owrzodzeniach, w stłuczeniach, w róży”.
I była również uwzględniona w „Informatorze…” Unguentum contra congelationem, „Maść przeciw odmrożeniu”. Jak pamiętamy, od współczesnego przepisu różniła się wyłącznie podłożem, którym była sama tylko wazelina żółta. Jej działanie opisywano jako „uśmierzające, przeciwzapalne i antyspetyczne”. Zalecano ją stosować „przeciw odmrożeniom, zarówno w pierwszym stadium, jak i w dalej posuniętych uszkodzeniach skóry” i używać zewnętrznie: „smarować 1-2 razy dziennie na miejsca odmrożone i grubo zawijać ciepłym opatrunkiem”.
Nie dziwmy się tej ostatniej adnotacji! Wszak w owych czasach „odmroziny” leczono przede wszystkim „metodami fizykalnymi”. Profesor Henryk Mierzecki w swojej „Kosmetyce dermatologicznej” z 1950 r. zalecał walczyć z zaburzeniami naczynioruchowymi towarzyszącymi „odmrozinom”, stosując „kąpiele przemienne wodą ciepłą (34º-39ºC) i wodą zimną (około 14º-15ºC)”, ale też zanurzać „ręce i nogi w wodzie gorącej na przeciąg 1 minuty, a bezpośrednio potem w zimnej na przeciąg ½ minuty – tak 10 razy”, po czym masować „kremem do masaży z dodatkiem związków tonizujących i ściągających”.
Maść świerkowa – gdzie kupić?
Maść świerkową można zakupić w aptece, sklepach zielarskich, a czasem nawet w niektórych drogeriach. W jej składzie, oprócz olejku i żywicy świerkowej, często znajdują się inne zioła wzmacniające jej działanie, jak arnika, alantoina czy pantenol.
Maść świerkową można wykonać w domu z pozostałości świątecznych dekoracji – choinki lub gałązek po stroikach. O dowolnej porze roku można też po prostu nazbierać igieł w lesie. Szklankę drobno posiekanych lub przepuszczonych przez maszynkę do mięsa igieł należy skropić alkoholem i odstawić. Po paru godzinach surowiec zalewa się wybranym olejem i podgrzewa w kąpieli wodnej, a następnie odstawia na 4 tygodnie. Po tym czasie uzyskany olej sosnowy należy odcedzić i ponownie podgrzać z dodatkiem żywicy i wosku pszczelego. Gdy całość się rozpuści i nabierze jednolitej konsystencji, można przelać ją do słoików. Tak przygotowana maść ma długi okres trwałości, jeżeli będzie trzymana w chłodnym pomieszczeniu.
Osoby, które mają mniej cierpliwości, mogą skropione igliwie podgrzewać w kąpieli wodnej z żywicą i masłem kokosowym, a następnie odcedzić. Tak przygotowana maść choinkowa będzie miała jednak słabsze działanie.
Oryginalną fińską maść świerkową przygotowuje się z kolei na domowym, niesolonym maśle, w którym zagotowuje się żywicę i igły, a następnie odcedza. Tak przygotowany lek należy jednak trzymać w lodówce.
Zobacz film: Czy można przedawkować naturalne preparaty? Źródło: Wiem, co kupuję
Bibliografia:
Sipponen A., Peltola R., Jokinen J., Laitinen K. i in., Effects of Norway spruce (Picea abies) resin on cell wall and cell membrane of Staphylococcus aureus, „Ultrastructural Pathology”, 33 (3), 2009, s. 128–135.
Rautio, M., Sipponen, A., Peltola, R., Lohi, J., i in., Antibacterial effects of home-made resin salve from Norway spruce (Picea abies), „Acta pathologica, microbiologica, et immunologica Scandinavica”, 115(4), 2011, s. 335–340.
Konkurencyjna składem i działaniem, atrakcyjna ceną
A jak jest obecnie? Czy mamy rejestracje leków OTC ze wskazaniem „przeciw odmrożeniom”? Owszem, ale ani kamfory, ani ichtamolu w nich nie znajdziemy. Zróbmy zatem przegląd dostępnych produktów leczniczych.
Co ciekawe, w temacie „odmrożenia” na polskim rynku produktów leczniczych jest… bardzo skromnie! W celu leczenia odmrożeń można zastosować maść tranową, opartą w swym składzie również na monografii narodowej „Farmakopei Polskiej XII” oraz maści z witaminą A.
Treści ulotek nie precyzują jednak, którego stopnia odmrożenia można nimi leczyć. Domyślać można się jedynie, że chodzi tutaj o odmrożenia pierwszego stopnia. Te z kolei, bezpośrednio z nazwy, wymienia ulotka homeopatycznej maści nagietkowej oraz jednej z zarejestrowanych maści tranowych.
Jak zatem rozpoznać odmrożenia I stopnia? Zasadniczo polegają one na zaburzeniach krążenia krwi, z tak charakterystycznymi i powszechnie znanymi objawami jak mocne zaczerwienienie lub silna bladość skóry, którym towarzyszyć mogą swędzenie, pieczenie, ból. I to właśnie z takimi wskazaniami można polecić i wykonać „Maść przeciw odmrożeniom”. Natomiast objawami w kolejnych stopniach odmrożeń (II-IV), są – przykładowo – charakterystyczne pęcherze i martwica skóry, kwalifikujące się do interwencji lekarskiej!
Zwróćmy przy tym uwagę, że działanie maści tranowej producenci definiują jako „ułatwiające gojenie”, zaś maści z witaminą A jako „zmniejszenie zmian chorobowych”. Jasno to pokazuje, że nasza „Maść przeciw odmrożeniom” jest wobec nich konkurencyjna nie tylko bogatszym składem, ale i znacznie szerszym mechanizmem działania, przypomnijmy w ślad za FP XII: „rozgrzewającym, słabo przeciwświądowym, wywołującym miejscowe przekrwienie” (kamfora) oraz „słabo odkażającym” (ichtamol).
Kolejne leki, które w treści ulotki zawierają słowo „odmrożenia”, to maści z antybiotykami np. z neomycyną i/lub bacytracyną, przy czym zalecane są one w „zakażonych niewielkich odmrożeniach”. I znowu – o ile po wystąpieniu odmrożenia zastosujemy „Maść przeciw odmrożeniom” nie powinna się pojawić konieczność leczenia ewentualnych zakażeń, wszak zarówno ichtamol, jak i kamfora mają działanie przeciwdrobnoustrojowe.