U nas zapłacisz kartą
Niezłośliwy rak skóry - Objawy, Diagnoza i Leczenie
Chłoniak skóry typu T (ziarniniak grzybiasty, Mycosis fungoides)
To rzadki nowotwór skóry. występuje u osób między 40. a 60. rokiem życia, częściej u mężczyzn. Jest spowodowany niekontrolowanym rozrostem komórek T w skórze. Najczęstsze typy/rodzaje chłoniaka skórnego T-komórkowego to ziarniniak grzybiasty oraz Zespół Sezary'ego.
Choroba Pageta - we wczesnym etapie choroby na skórze pojawiają się plamy rumieniowe, które wywołują świąd i uczucie pieczenia. Może z nich sączyć się wydzielina. Następnie mogą się pojawić nadżerki (często krwawiące).Zmiany występują zwykle w okolicy zewnętrznych narządów płciowych: srom, odbyt, prącie i worek mosznowy - są to okolice bogate w gruczoły apokrynowe i ekrynowe. Rzadziej nowotwór obejmuje górną część ud, pośladki, pachy i okolicę pępka. Znane są pojedyncze przypadki lokalizacji zmian nowotworowych w obszarach skóry pozbawionych gruczołów apokrynowych np.: w przewodach słuchowych zewnętrznych, na powiekach, w przełyku, w cewce moczowej.
Czy raki skóry występują często?
Przyjmuje się, że raki skóry stanowią 8–10% wszystkich nowotworów złośliwych, z czego 70–80% to raki podstawnokomórkowe, a ok. 20% raki kolczystokomórkowe. Nowotwory te są częstsze w krajach słonecznych, np. w Australii czy południowych regionach Stanów Zjednoczonych. Wielu autorów podkreśla stały wzrost liczby zachorowań na raki skóry (raka podstawnokomórkowego i kolczystokomórkowego) w krajach europejskich.
Raki skóry powstają pod wpływem czynników fizycznych, chemicznych, mechanicznych i biologicznych. Z czynników osobniczych należy wymienić: fototyp skóry (bardziej narażone są osoby z I lub II fototypem, tzn. osoby o włosach blond lub rudych, licznych piegach i niebieskich oczach), typ barwnika, wiek (w starszym wieku częściej występują nowotwory skóry łagodne i złośliwe), stan immunologiczny (u osób poddawanych immunosupresji częściej obserwowano raki skóry).
Wyróżnia się dwa rodzaje barwnika: eumelaninę – barwnik brązowoczarny, zmniejszający wrażliwość skóry na ekspozycję słoneczną (występuje u osób o ciemnej karnacji, ciemnych włosach i oczach), oraz feomelaninę – barwnik żółtoczerwonobrązowy, o działaniu prokancerogennym (sprzyjającym rozwojowi nowotworów), tzn. pod wpływem UV powstają wolne rodniki odpowiedzialne za uszkodzenia genetyczne komórek (charakterystyczny dla osób rudych, z blond włosami i jasną skórą). Zwiększona ilość feomelaniny i mała ilość eumelaniny predysponują do rozwoju nowotworów skóry.
- UVA – o długości fali 320–400 nm
- UVB – o długości fali 280–320 nm
- UVC – o długości fali 200–280 nm.
Najbardziej mutagenna frakcja UVB jest pochłaniana przez DNA keratynocytów, powodując zaburzenia regulacji genów tkankowych, liczne mutacje i w konsekwencji transformację nowotworową komórek. Badania wskazują, że frakcja UVA ma również udział w fotokancerogenezie, prawdopodobnie jednak odgrywa znacznie mniejszą rolę niż UVB. Korzystanie z urządzeń emitujących UVA, ze sztucznych źródeł promieniowania ultrafioletowego (np. solaria) powoduje sytuację, w której UVA działa synergistycznie z UVB i nasila jego szkodliwe działanie na skórę.
Rak in situ vs. komórki przedrakowe vs. dysplazja
Istnieje wiele terminów opisujących spektrum normalnych komórek i inwazyjnych komórek nowotworowych. Jednym z nich jest dysplazja. Dysplazja może obejmować spektrum od łagodnej dysplazji, w której komórki są ledwie nieprawidłowe, do raka in situ, który niektórzy patolodzy opisują jako ciężką dysplazję obejmującą pełną grubość nabłonka. Termin komórki przedrakowe może być również używany do opisania komórek na tym kontinuum między komórkami normalnymi i rakowymi. Kąt
Terminy te są również używane w różny sposób w zależności od analizowanej próbki. Na przykład komórki uwidocznione w wymazie cytologicznym mogą wykazywać dysplazję (mogą wydawać się nieprawidłowe), ale ponieważ komórki są „luźne”, nie można powiedzieć, czy rak in situ jest obecny, czy nie. W przypadku dysplazji szyjki macicy przed postawieniem diagnozy CIS wymagana jest biopsja. Próbka z biopsji zapewnia obraz komórek w miarę ich występowania w odniesieniu do błony podstawnej i innych komórek, i jest potrzebna do zrozumienia, czy nieprawidłowe komórki widoczne w rozmazie papki są niepokojące.
Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?
Pacjentowi zaleca się wizyty kontrolne zgodnie z zaleceniami lekarza. Zwykle obejmują one kontrole w okresie po zabiegu operacyjnym, a następnie co 3 miesiące w ciągu pierwszego roku oraz co 6 miesięcy w ciągu kolejnych lat. Ważne jest samobadanie, czyli oglądanie samodzielnie skóry przez pacjenta i w razie zauważenia niepokojących zmian niezwłoczne zgłoszenie się do lekarza.
Ze względu na fakt, że promieniowanie słoneczne jest najważniejszym czynnikiem sprzyjającym powstawaniu raka skóry, głównym celem profilaktyki jest ograniczenie ekspozycji na UV, które powinno polegać na stosowaniu preparatów z filtrami przeciwsłonecznymi, ubrań ochronnych, ograniczeniu czasu spędzanego na wolnym powietrzu w godzinach największego nasłonecznienia i przebywanie w cieniu. W ciągu ostatnich 30 lat odkryto wiele mechanizmów mających wpływ na powstawanie różnych nowotworów skóry. Odkrycia te przyczyniły się do stworzenia środków ochronnych i chemioprewencyjnych, które zwiększają możliwości zapobiegania nowotworom.
Chemioprewencja to dziedzina powstała w wyniku oddziaływania wiedzy odnoszącej się do: kancerogenezy (powstawania komórek nowotworowych), biologii komórki, badań przesiewowych w kierunku raka lub wczesnego jego wykrywania. Na podstawie badań wiadomo, że selen chroni przed wystąpieniem raka podstawnokomórkowego, a retinoidy przed rogowaceniem słonecznym. Coraz popularniejszą formą zapobiegania nowotworom skóry jest zażywanie polifenoli (zawartych np. w zielonej herbacie), które mają właściwości antyoksydacyjne.
Najważniejszym elementem profilaktyki raka skóry jest unikanie promieniowania UV i maksymalne skrócenie czasu ekspozycji skóry na bezpośrednie promieniowanie słoneczne. Stosowanie preparatów przeciwsłonecznych jako pierwszej linii obrony przeciwnowotworowej oparte jest na wynikach kontrolowanych badań przeprowadzonych u pacjentów z dużym ryzykiem rozwoju raka, które wykazały, że codzienne używanie produktów o szerokim spektrum ochrony zmniejszyło liczbę zmian typu rogowacenia słonecznego.
Leczenie
Rak in situ jest zwykle usuwany chirurgicznie, chociaż rodzaj operacji będzie zależał od lokalizacji, a nawet w poszczególnych lokalizacjach istnieją znaczne kontrowersje. Decyzje te są podejmowane na podstawie analizy konkretnego obszaru nieprawidłowości, czynników ryzyka, które wskazują, że CIS może stać się rakiem inwazyjnym, wieku osoby i wielu innych. Niektórzy ludzie czują się komfortowo obserwując anomalię, podczas gdy inni wolą usunąć wszystko, co może stać się rakiem. Kąt
Inne metody leczenia mogą być również stosowane w przypadku raka in situ w innych obszarach ciała. Na przykład niektóre wczesne stadia nowotworowe (CIS) niektórych rodzajów raka skóry można leczyć miejscową chemioterapią lub innymi metodami leczenia. Kąt
Powiedzenie, że masz raka in situ, może być bardzo przerażające. Podczas gdy niektóre osoby z rakiem inwazyjnym mogą uważać raka CIS lub raka w stadium 0 za mniej niepokojące, niepewność związana z tym odkryciem oraz zastanawianie się, czy i jak leczyć tę nieprawidłowość, może czasami być trudniejsze do radzenia sobie niż z jasno zdiagnozowanym rakiem inwazyjnym.
