U nas zapłacisz kartą
Skąd się biorą pryszcze i jak sobie z nimi radzić?
Przyczyny powstania wyprysków na skórze
Mówiąc najprościej, wyprysk jest reakcją zapalną, która powstaje w wyniku działania jakiegoś czynnika zewnętrznego. Wyprysk może przyjąć postać ostrą, podostrą lub przewlekłą. Warto wiedzieć, że zmiany skórne to nie zawsze wypryski – przyjmują bowiem bardzo różną postać i mogą mieć przyczyny niezwiązane z reakcją zapalną – ale szerzej opowiemy o tym w poniższym artykule.
Wyprysk kontaktowy
Powstaje poprzez kontakt z alergenami u osób uczulonych. Bardzo często substancją uczulającą jest nikiel, chemikalia stosowane w masowej produkcji lub składniki perfum. Jeżeli substancje drażniące bezpośrednio uszkodzą skórę, mamy wówczas do czynienia z wypryskiem kontaktowym z podrażnienia. Oznacza to, że wyprysk nie ma związku z uczuleniem, ale z działaniem samej substancji (na przykład z drażniącą farbą, smarem lub cementem). Wypryski kontaktowe pojawiają się raczej u osób dorosłych, częściej kobiet, które mają większą styczność z kosmetykami.
l Objawy wyprysków kontaktowych na skórze – przede wszystkim to silny świąd na skórze. Oprócz tego pojawiają się krostki, zaczerwienienie lub pęcherzyki. Skóra staje się również pogrubiała i może się łuszczyć.
Atopowe zapalenie skóry
To przewlekła choroba skórna, której towarzyszy świąd. Główną przyczyną AZS jest dysfunkcja bariery skórnej, która powoduje suchość, świąd i stan zapalny. Choroba może dotykać zarówno niemowlęta, starsze dzieci i osoby dorosłe. Źródłem AZS są geny, bo układ odpornościowy nieprawidłowo odpowiada na małe dawki antygenów, wytwarzając nadmiernie przeciwciała IgE, skierowane przeciwko alergenom. Właśnie przez to chory może reagować na bardzo różne alergeny środowiskowe, takie jak pyłki roślin, pokarmy czy sierść.
l Objawy AZS: zaczerwienienie, suchość skóry, świąd, powracające zakażenia bakteryjne. Zmiany skórne występują najczęściej w zgięciach łokciowych i kolanowych oraz na twarzy i szyi. Mogą pojawić się również na narządach płciowych.
Sprawdzone sposoby wypryski na skórze
To, o co możemy zadbać samodzielnie, to przede wszystkim odpowiednia pielęgnacja skóry.
Starajmy się unikać styczności z substancjami alergicznymi, a wprowadzając do codziennego użytku jakikolwiek nowy kosmetyk lub detergent, starajmy się wykonać próbę alergiczną. Przy stosowaniu tak silnie alergizujących substancji, jak na przykład henna, próbę należy wykonać przed każdym użyciem, na minimum 24 godziny przed zabiegiem.
Nie uszkadzajmy naskórka, używając zbyt mocnych peelingów oraz myjek.
Stosujmy kremy ochronne, a zwłaszcza te z bardzo wysokim filtrem. Wypryski i inne zmiany skórne wystawione na słońce mogą się zaognić. Najlepiej unikać opalania się i zbyt długiego przebywania na słońcu.
Zwróćmy uwagę na naszą dietę, która często ma wpływ na naszą skórę, zwłaszcza w przypadku trądziku. Unikajmy również alkoholu i tytoniu. Warto zapytać dietetyka o odpowiednie suplementy, które często łagodzą stany zapalane i zmniejszają poczucie świądu.
Osoby z AZS oraz kontaktowym zapaleniem skory powinny szczególnie dbać o nawilżanie. Pomocne będą kąpiele z dodatkiem specjalnych emulsji i płynów, przeznaczonych do skóry stopowej. Lepiej nie używać za to perfumowanych płynów do kąpieli. Skórę należy delikatnie osuszać ręcznikiem (nie pocierać) lub pozostawić do samodzielnego wyschnięcia.
Starajmy się nosić delikatną odzież z materiałów wysokiej jakości, aby dodatkowo nie podrażniać skóry.
Skąd się biorą pryszcze?
Jak już zostało wspomniane, istnieje bardzo wiele czynników wpływających na pojawianie się niepokojących zmian skórnych. Dlatego ustalenie przyczyny, zwłaszcza na własną rękę, jest niezwykle trudne. W większości przypadków pryszcze ropne wymagają wizyty u dobrego dermatologa. Samodzielne leczenie również może przynieść dobre rezultaty, jednak pamiętajmy, że trzeba wówczas zachować ostrożność. Zdarza się, że wypryski zostawiają po sobie brzydkie blizny, z którymi musimy się później borykać do końca życia. By zminimalizować te ślady oraz pozbyć się zaczerwienień po pryszczach, warto zastosować skuteczną, a przede wszystkim dopasowaną do naszych potrzeb terapię.
Pierwszym krokiem udanego leczenia jest oczywiście wyeliminowanie – o ile to możliwe – powodu, dla którego musimy borykać się ze zmianami skórnymi. Mogą być to:
- hormony – w okresie dojrzewania to naturalne zjawisko, ponieważ w tym czasie znacznie zwiększa się produkcja hormonów androgennych. Jednym ze skutków tego procesu jest wytwarzanie nadmiernej ilości sebum, a stąd już prosta droga do powstawania brzydkich wyprysków. Dodatkowo wahania gospodarki hormonalnej występują również u kobiet w związku z cyklem miesiączkowym. Na poziom hormonów wpływa także ciąża, karmienie piersią oraz przyjmowanie środków antykoncepcyjnych,
- stres – długotrwały stres ma negatywny wpływ na cały organizm. W ciągu dnia jesteśmy podenerwowani, mamy kłopoty z pamięcią i koncentracją, brakuje nam apetytu, przez co tracimy na wadze, zaś nocą występują problemy z zasypianiem. Dodatkowo hormony stresu wytwarzane w dużych ilościach powodują przetłuszczanie się skóry, co z kolei stanowi doskonałe środowisko dla rozwijających się pryszczy,
- nieprawidłowe odżywianie – każdy z nas, niezależnie od płci czy wieku, powinien zwracać uwagę na to, jakie posiłki przyjmuje. Dostarczanie organizmowi właściwych składników odżywczych ma wiele zalet, w tym poprawę kondycji naszej cery. Dla przykładu produkty, w których występują duże ilości węglowodanów i tłuszczów, mogą znacząco przyspieszyć powstawanie pryszczy, przez co będzie ich jeszcze więcej. Częstym mitem jest powtarzanie, że wypryski są skutkiem ostrego jedzenia i słodyczy – nie zostało to jednak potwierdzone naukowo. Najważniejsze, by dieta była zbilansowana i bogata we wszystkie niezbędne witaminy,
- kosmetyki – nierozważna pielęgnacja czy makijaż przy użyciu niesprawdzonych produktów mogą znacząco przyczynić się do rozwoju pryszczy. Szczególnie specyfiki na bazie alkoholu czy sztucznych substancji mogą spowodować nasilenie się niedoskonałości. Zdecydowanie lepiej sprawdzą się kosmetyki z naturalnych, wegańskich składników. W przypadku cery z tendencją do pryszczy niezwykle istotne jest dokładne studiowanie składów produktów. W naszej kosmetyczce powinny się też znaleźć maści, które moglibyśmy nakładać punktowo na ropne pryszcze na twarzy (szczególnie polecane są te z witaminą A),
- warunki atmosferyczne – osoby, które borykają się z pryszczami, czy to w okresie dojrzewania, czy już w dorosłym życiu, nie powinny zbyt długo wystawiać się na działanie promieni słonecznych. Warto też zmieniać pielęgnację skóry w stosunku do pory roku, ponieważ zmiana temperatury czy poziomu wilgotności może ogromnie wpłynąć na kondycję cery.
Pryszcze – jak się ich pozbyć?
Szacuje się, że około 85% nastolatków musi borykać się z pryszczami. Pierwsze zmiany skórne pojawiają się zarówno u dziewczynek, jak i chłopców między 11. a 13. rokiem życia. W większości przypadków objawy zanikają wraz z wiekiem. Niestety należy zdać sobie sprawę, że pryszcze pojawiają się także u osób dorosłych, które okres dojrzewania już dawno mają za sobą. Zdarza się, że bolesne krosty można zauważyć nie tylko na twarzy czy szyi, ale także na ramionach, plecach czy nawet w okolicach sfer intymnych. Ponieważ czynników wpływających na powstawanie pryszczy jest bardzo wiele, czasem trudno znaleźć skuteczną metodę ich zwalczania.
Zazwyczaj wypryski możemy dostrzec na twarzy. Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że niektóre pryszcze powstają zaledwie w ciągu jednej nocy – tymczasem jest to cały proces, który dopiero w końcowej fazie daje efekt bolesnej, nieprzyjemnie wyglądającej krosty.
Wszystko zaczyna się w chwili, kiedy gruczoły łojowe – na skutek różnych czynników – zaczynają w zdecydowanie krótszym czasie produkować nadmierne ilości łoju (zwanego również sebum). Skóra nie jest w stanie poradzić sobie z tą barierą, co prowadzi do zatkanych porów. Tak rodzą się zaskórniki, które przybierają dwie postacie: zamkniętą lub otwartą. Dobrze już na tym etapie zatroszczyć się o pielęgnację skóry, ponieważ z biegiem czasu zaskórniki uszkadzają tkankę znajdującą się wokół mieszka włosowego. Tkanki ulegają zrogowaceniu, a ze względu na zablokowaną przez sebum skórę nie są w stanie samodzielnie się zregenerować. Rozszerzone mieszki włosowe możemy zauważyć gołym okiem w postaci rozszerzonych porów.
Jeśli zignorujemy te poszczególne objawy, zatkane gruczoły łojowe zaczną wytwarzać bakterie. Są one normalną częścią flory bakteryjnej skóry, jednak w większych ilościach mogą ją podrażniać. Zaskórniki pękają, a ich zawartość rozlewa się na okoliczne tkanki. W ten sposób mamy już do czynienia ze stanem zapalnym, który powoduje szereg zmian skórnych: krost, grudek, a nawet guzków. Wypryski nie tylko są bardzo widoczne ze względu na towarzyszący im obrzęk, ale często też bolą przy najlżejszym dotyku. Na dodatek wiele osób ma tendencję do wyciskania pryszczy, sądząc, że pozbywając się zawartej w nich ropy przyspieszą proces gojenia. To duży błąd. O ile pojedyncza krosta rzeczywiście stanie się przez to mniejsza, to jednak z dużym prawdopodobieństwem na jej miejscu już wkrótce powstanie nowa. W ten sposób przyczyniamy się też do rozsiewania bakterii na większy obszar, więc pojedyncze pryszcze w naturalny sposób pociągają za sobą kolejne.
Jakie są rodzaje pryszczy?
- mogą być małe, podskórne, prawie niewidoczne (w kolorze skóry),
- zdarzają się także bardziej widoczne o ciemniejszej barwie - czarne lub ciemnobrązowe (z powodu utleniania melaniny, pigmentu skóry). Niektórzy myślą, że ich kolor jest wynikiem brudu, co nie jest prawdą
- trochę większe, lekko zaokrąglone grudki, często w kolorze różowym,
- krostki pełne ropy wyraźnie widoczne na powierzchni skóry. Podstawa jest różowa, a górna część pełna ropy,
- jeszcze większe i twardsze grudki, często dość bolesne w dotyku.
Gdy pory zapchają się łojem i martwą skórą, wówczas powstają krostki. Czasami prowadzi to do infekcji i stanów zapalnych. Przyczyna tego, dlaczego jedne osoby mają więcej pryszczy, a inne mniej, nie jest do końca znana.
Gruczoły łojowe a pryszcze
Gruczoły łojowe to małe gruczoły skórne, które wydzielają sebum, woskową i oleistą substancję, która gromadzi się na skórze i włosach. Znajdują się one w porach skóry na całym ciele, za wyjątkiem skóry dłoni i spodu stóp. Najwięcej jest ich na skórze twarzy i głowy. Ponieważ gruczoły wytwarzają sebum wewnątrz porów, nowe komórki skóry stale rosną, a te zewnętrzne warstwy są zrzucane. Zdarza się, że martwe komórki pozostają w porach, zlepiają się z sebum i w efekcie blokują pory. Taka sytuacja jest najbardziej prawdopodobna w okresie dojrzewania, ponieważ gruczoły łojowe wytwarzają w tym czasie więcej sebum.
Infekcja bakteryjna
W miejscach, w których gromadzą się martwe komórki oraz sebum, gdzie następuje zablokowanie porów, mogą pojawić się niepożądane bakterie, w tym bakteria związana z trądzikiem - Propionibacterium acnes. Generalnie, żyje sobie ona na naszej skórze i nie jest groźna. Jednak gdy na skórze pojawią się dla niej odpowiednie warunki, wówczas szybciej się rozmnaża, a to już stwarza problem. Żywi się łojem i wytwarza substancję, która wywołuje odpowiedź immunologiczną. Prowadzi to do stanu zapalnego skóry i wyprysków.
