U nas zapłacisz kartą
Pryszcz u małego dziecka - Przyczyny, Leczenie i Porady dla Rodziców
Na co rodzic powinien zwracać uwagę, oglądając skórę dziecka?
Oglądając zmiany skórne u dziecka warto zwrócić uwagę na ich umiejscowienie. Ważna jest również liczba wykwitów (pojedyncze, liczne), ich rozmieszczenie (symetryczne jak np. w łuszczycy, asymetryczne np. w grzybicy skóry gładkiej, jednostronne np. w półpaścu, uogólnione, zwane erytrodemią, np. w atopowym zapaleniu skóry), a także ich kolor (zmiany czerwone są zwykle związane ze stanem zapalnym).
Dotykając zmiany skórne, należy sprawdzić ich rodzaj (zmiany płaskie lub wyniosłe — wypukłe) oraz powierzchnię (gładkie, szorstkie np. łuski, strupy).
Dziecko należy zbadać także w obrębie owłosionej skóry głowy, obejrzeć paznokcie, a także błony śluzowe jamy ustnej oraz narządów płciowych.
Zwróć uwagę, czy dziecko nie skarży się na świąd skóry, ból lub nie jest nadmiernie wrażliwe na bodźce dotykowe (tzw. przeczulica).
- Plamki: mogą mieć czerwone lub różowe zabarwienie np. w przebiegu chorób infekcyjnych (płonica, różyczka, odra)
- Plamy (większe od plamek): np. zmiany wrodzone — niektóre naczyniaki
- Grudki: np. w przebiegu łuszczycy, wyprysku
- Guzki (większe od grudek, sięgające głębszych warstw skóry): np. zmiany wrodzone — niektóre naczyniaki
- Blaszki: powstają wskutek łączenia się pojedynczych wykwitów, np. blaszki łuszczycowe
- Zmiany pęcherzowe (pęcherzyki — małe, pęcherze — większe): zawierają przezroczysty płyn, np. w przebiegu opryszczki
- Krosty: zawierają mętną treść (ropę) np. w przebiegu chorób bakteryjnych
- Nadżerka: powierzchowny ubytek naskórka, np. oparzenie słoneczne, urazy
- Owrzodzenia: ubytek głębszy, sięgający skóry właściwej, np. w przebiegu chorób naczyniowych
- Pęknięcia: linijne przerwanie ciągłości skóry, powstałe wskutek jej pogrubienia, np. w przebiegu przewlekłego wyprysku dłoni
Jak leczyć opryszczkę u dzieci?
W przypadku starszych dzieci często wystarczy zastosowanie leku przeciwwirusowego, który zapobiegnie namnażaniu się wirusa. W przypadku gorączki konieczne jest podanie leków przeciwgorączkowych, przeciwbólowych oraz przeciwzapalnych . Pomocny może być także spray na ból gardła z jonami srebra, które spowalniają rozwój wirusa.
Jeśli opryszczka pojawi się u małych dzieci, zawsze konieczna jest jak najszybsza wizyta u lekarza , który zadecyduje o tym, jakie leczenie podjąć. W przypadku starszych, kiedy mamy do czynienia z opryszczką nawrotową przebiegającą łagodnie, zwykle wystarczy leczenie w domu. Często nawracająca opryszczka powinna być skonsultowana ze specjalistą. Być może niezbędna będzie diagnostyka w poradni immunologicznej.
Bibliografia:
- Gajewski P., Interna Szczeklika 2020, Medycyna Praktyczna, Krak ó w 2020.
- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/herpes-simplex-virus [dostęp 17.04.2023].
- Jabłońska S., Chorzelski T., Choroby skóry , PZWL, Warszawa 2001.
- Latkowski J. B., Lukas W., Godycki-Ć wirko M., Medycyna Rodzinna, PZWL, Warszawa 2019.
Justyna Fiedoruk
Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie w Białymstoku i studia podyplomowe Laboratorium Reportażu na Uniwersytecie Warszawskim
Jak się objawia opryszczka?
- opryszczka wargowa: najczęstsza postać nawrotowa, o łagodnym przebiegu, wykwity występują w okolicy ust
- opryszczkowe zapalenie jamy ustnej: jest to najczęstsza postać pierwotnego zakażenia u małych dzieci, przebieg jest ciężki, z gorączką, osłabieniem, pęcherzyki powstają na błonie śluzowej jamy ustnej, pękając – tworzą bolesne nadżerki, dzieci odmawiają przyjmowania płynów i pokarmów
- egzema opryszczkowa: obserwowana najczęściej u niemowląt z atopowym zapaleniem skóry jako nadkażenie wirusowe, przebieg choroby może być ciężki, z gorączką i nasilonymi zmianami skórnymi
- zapalenie spojówek i rogówki: postać ta może doprowadzić nawet do całkowitej utraty wzroku ze względu na zmętnienie rogówki.
U chorych z zaburzeniami odporności zakażenie HSV-1 może przebiegać w postaci uogólnionej o ciężkim przebiegu, z wykwitami na całej powierzchni skóry, błon śluzowych, a także z zajęciem narządów wewnętrznych, w tym ośrodkowego układu nerwowego.
Jak często występuje alergiczny wyprysk kontaktowy? (tu: czy występuje rodzinnie)
Tak jak wspomniano, wyprysk jest często występującą jednostką dermatologiczną, przy czym w populacji dorosłych dominuje kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia wywołane drażniącym działaniem substancji zewnętrznych na skórę człowieka, takich jak detergenty, rozpuszczalniki, kwasy i zasady. U dzieci występowanie tej postaci wyprysku jest co prawda możliwe, jednak ze względu na brak kontaktu z wymienionymi substancjami należy ona do rzadkości, częściej stwierdza się alergiczne kontaktowe zapalenie skóry. W przypadku alergicznego wyprysku kontaktowego nie obserwuje się podłoża genetycznego ani występowania rodzinnego. Obecność chorób atopowych (astmy, alergicznego nieżytu nosa, atopowego zapalenia skóry) nie zwiększa ryzyka rozwoju tego schorzenia, chociaż w populacji dzieci z rozpoznaniem atopowego zapalenia skóry, ze względu na uszkodzenia naskórka, ta postać wyprysku może się rozwinąć niezależnie.
Alergiczny wyprysk kontaktowy cechuje się występowaniem różnorodnych zmian skórnych. Jak już wspomniano, podstawowym wykwitem jest grudka, która przekształca się w pęcherzyk, a ten z kolei w sączącą nadżerkę, pokrywającą się z czasem strupkiem. Zmiany te lokalizują się na rumieniowym podłożu, są wyraźnie odgraniczone od zdrowej skóry i mogą się ze sobą zlewać, tworząc rozległe ogniska. Zmianom skórnym towarzyszy nasilony świąd, a w okresie gojenia obserwuje się złuszczanie naskórka. W fazie przewlekłej dominuje pogrubienie naskórka, może nawet dochodzić do jego bolesnych pęknięć. Zmiany lokalizują się zwykle w miejscu kontaktu z uczulającym alergenem. W przypadku niklu, który jest jednym z najczęstszych alergenów, zmiany skórne mogą być umiejscowione na pleckach dziecka (w miejscu przylegania do skóry metalowych zapinek), w okolicy pępka (z powodu kontaktu z metalowym guzikiem) czy na nadgarstku (w wyniku kontaktu z metalowym paskiem od zegarka).
Jakie są sposoby leczenia alergicznego wyprysku kontaktowego?
Podstawową zasadą terapii jest unikanie kontaktu z uczulającym alergenem/alergenami i stosowanie miejscowych preparatów przeciwalergicznych oraz przeciwzapalnych. Dodatkową, niezwykle istotną, rolę pełni właściwa pielęgnacja zmienionej zapalnie skóry dziecka.
Do leków o działaniu przeciwzapalnym i przeciwalergicznym należą miejscowo stosowane preparaty glikokortykosteroidów, które powinny być dobrane pod względem siły działania i podłoża do stanu klinicznego oraz wieku dziecka. Alternatywną formę leczenia stanowią inhibitory kalcyneuryny, takie jak takrolimus lub pimekrolimus, które są bezpieczne i pozbawione działań niepożądanych typowych dla miejscowych preparatów glikokortykosteroidowych.
Wśród preparatów przeznaczonych do pielęgnacji skóry zmienionej w przebiegu alergicznego wyprysku kontaktowego należy wymienić nowoczesne środki myjące i natłuszczające (emolienty), o neutralnym pH i pozbawione konserwantów, dodatków zapachowych oraz barwników. Obecnie na rynku dostępnych jest szereg takich preparatów przygotowanych z myślą o alergicznej skórze dziecka.
