U nas zapłacisz kartą
Pryszcz w jamie ustnej - przyczyny, leczenie i porady
Objawy i rozwój zakażenia opryszczką
Eksperci wskazują na dwie postacie zakażenia.
- Zakażenie pierwotne – może przebiegać bezobjawowo. W postaci objawowej opryszczka obejmuje błony śluzowe jamy ustnej i dziąsła. Zakażenie pierwotne ma charakter epizodyczny i występuje jednorazowo.
- Zakażenie nawrotowe – to przewlekła postać opryszczki, z którą boryka się od 15 do nawet 40% osób. Zakażenia nawrotowe przebiegają objawowo i obarczone są ryzykiem powikłań.
Objawy opryszczki wargowej na początkowym etapie są łagodne i skąpe. W miejscu zakażenia pojawia się uczucie świądu, pieczenia i mrowienia. Następnie dochodzi do rozwoju pęcherzyków wypełnionych treścią surowiczą. Na tym etapie opryszczka może być mylona z zajadami lub zakażeniem grzybiczym. Musisz wiedzieć, że zakażenie opryszczką umiejscawia się w okolicach warg, natomiast zajady ograniczają się tylko do kątów warg. Grzybicę gardła od zakażenia opryszczką odróżnia charakterystyczny biały nalot na tylnej ścianie gardła i migdałkach.
W kolejnym etapie zakażenia opryszczką pęcherzyki pękają, tworząc nadżerki. Proces gojenia i powstawania strupów trwa do 2 tygodni. U osób dorosłych zakażenie opryszczką przebiega znacznie łagodniej niż u dzieci. Często u pacjentów małoletnich dochodzi do rozwoju gorączki i powiększenia węzłów chłonnych.
Leczenie opryszczkowego zapalenia jamy ustnej
Leczenie opryszczki jamy ustnej zależy od postaci choroby i jej stopnia zaawansowania. W przypadku infekcji epizodycznej lub łagodnej (ograniczonej tylko do opryszczki wargowej) stosowane jest leczenie objawowe za pomocą środków przeciwwirusowych o działaniu miejscowym. Częste opryszczki na ustach wymagają leczenia środkami przeciwwirusowymi, które muszą być stosowane przez ok. 6 miesięcy. Do leczenia opryszczki nie wykorzystuje się antybiotyków. Ten rodzaj leków działa tylko na infekcje bakteryjne.
W przypadku powikłań lub zajęcia opryszczką innych części ciała wymagane jest leczenie w warunkach szpitalnych.
Bardzo duże znaczenie w leczeniu opryszczki jamy ustnej i opryszczki wargowej ma utrzymanie prawidłowej higieny jamy ustnej. Zabiegi higienizacyjne warto uzupełnić o stosowanie płukanek zawierających środki antyseptyczne, np. cytrynian cynku, związki siarki lub triklosan. Przed ich użyciem należy jednak skonsultować z lekarzem. Pamiętaj, że przeciwwskazaniem dla niektórych substancji zawartych w płukankach są nadżerki i otwarte rany.
- A. Lesiak, J. Narbutt, Kompleksowe leczenie opryszczki wargowej, „Forum Dermatologicum” 2017, nr 3 (4), s.147–151.
- Z. Kozłowski, T. Konopka, Wybrane zagadnienia z farmakoterapii chorób błony śluzowej jamy ustnej, „Dental and Medical Problems” 2004, nr 41(1), s.119–123.
Opryszczka w jamie ustnej – co ją wywołuje?
Zakażenie wirusem opryszczki jest jedną z najstarszych opisywanych, a więc i znanych medycynie infekcji wirusowych. Wywołuje ją wirus HSV (wirus opryszczki zwykłej), który obejmuje zakażeniem błony śluzowe jamy ustnej, warg i skórę okolicy okołowargowej. Badania nad etiologią wirusa pozwoliły na wyodrębnienie szczepu HSV-1 i HSV-2, które różnią się m.in. powikłaniami i miejscem występowania objawów. Skala zakażeń wywołanych wirusem HSV jest trudna do oszacowania, gdyż w wielu przypadkach infekcja przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo. Eksperci szacują, że w Polsce nawet 89,9% populacji ma przeciwciała wirusa HSV, co oznacza przebyty kontakt z patogenem.
Do zakażenia wirusem opryszczki dochodzi w drodze kontaktu z osobą chorą lub nosicielem wirusa. Patogen przenoszony jest drogą płciową i w wydzielinie, np. w ślinie, a nawet łzach. Wirusem możesz się zarazić, nawet dotykając i używając tych samych przedmiotów, co nosiciel.
Warto wiedzieć, że sam kontakt z wirusem nie daje pewności zakażenia i rozwoju infekcji. Bardzo duże znaczenie ma układ odpornościowy i jego reakcja na ewentualny kontakt z patogenem. Wśród czynników, które sprzyjają rozwojowi infekcji, wskazuje się m.in. na: przemęczenie organizmu, silny stres, infekcje górnych dróg oddechowych, nadmierną ekspozycję na promieniowanie UV, urazy w okolicy ust i błony śluzowej jamy ustnej, długotrwałe przyjmowanie leków immunosupresyjnych. U kobiet stanem, który sprzyja osłabieniu odporności i rozwojowi zakażenia, jest menstruacja.
Rany w jamie ustnej – skąd jeszcze się biorą?
Rany w jamie ustnej powstają też na skutek leczenia stomatologicznego, głównie w wyniku ekstrakcji zęba lub zabiegów z zakresu periodontologii lub implantologii. Rany mogą także przybrać postać kontaktowego zapalenia błony śluzowej, spowodowanego kontaktem osoby uczulonej z alergenem lub działaniem czynnika drażniącego.
Do najczęstszych czynników drażniących i alergenów, skutkujących tworzeniem się ran w obrębie jamy ustnej należą:
- składniki niektórych leków miejscowych,
- składniki kosmetyków używanych do higieny jamy ustnej (past, płynów do płukania),
- palenie papierosów,
- niektóre pokarmy i przyprawy.
Warto wiedzieć, że odczyny zapalne w jamie ustnej są także częstym powikłaniem chemioterapii lub radioterapii, zwłaszcza u pacjentów z nowotworami głowy i szyi.
Opryszczka w jamie ustnej – przyczyny
Opryszczka w jamie ustnej tylko z pozoru brzmi jak niegroźna dolegliwość. Jest to bowiem nic innego jak zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła, które może mieć ostry przebieg i prowadzić do poważnych powikłań. Chorobę rozpoznaje się przede wszystkim u dzieci w wieku 1–5 lat, natomiast opryszczka w jamie ustnej u dorosłych również się zdarza. Za pojawienie się opryszczkowego zapalenia jamy ustnej odpowiada wirus opryszczki zwykłej typu 1. Dostaje się on do organizmu za pomocą śliny nosiciela. Opryszczką można więc zarazić się poprzez pocałunek, dotykanie zakażonych zabawek lub innych przedmiotów. Chronić przed wirusem może jedynie wysoki poziom higieny osobistej, w tym częste mycie rąk. Nawyk ten należy wdrażać u dzieci od samego początku. Pierwsze zakażenie diagnozowane jest przede wszystkim między 6. miesiącem a 5. rokiem życia dziecka. Na opryszczkę w jamie ustnej są więc narażone głównie niemowlęta i małe dzieci. Takie zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła to z reguły pierwotna postać zakażenia wirusem Herpes simplex (HSV).
- obrzmiała błona śluzowa,
- pęcherzyki – drobne, ale bardzo liczne, występujące przede wszystkim na dziąsłach, języku lub łukach podniebiennych, a także na wewnętrznej części policzków, pęcherzyki po pewnym czasie pękają i w ich miejscu pojawia się owrzodzenie z charakterystyczną, czerwoną obwódką, które pokrywa biały nalot, analogiczne zmiany rozwijają się czasami na ustach, a także w okolicach nosa, a nawet podbródka,
- gnilny, bardzo nieprzyjemny wyziew z ust.
Opryszczce w jamie ustnej u dziecka często towarzyszy trudne do opanowania ślinienie się.
