Pryszcz w jamie ustnej - przyczyny, leczenie i porady
Opryszczka w jamie ustnej – co ją wywołuje?
Zakażenie wirusem opryszczki jest jedną z najstarszych opisywanych, a więc i znanych medycynie infekcji wirusowych. Wywołuje ją wirus HSV (wirus opryszczki zwykłej), który obejmuje zakażeniem błony śluzowe jamy ustnej, warg i skórę okolicy okołowargowej. Badania nad etiologią wirusa pozwoliły na wyodrębnienie szczepu HSV-1 i HSV-2, które różnią się m.in. powikłaniami i miejscem występowania objawów. Skala zakażeń wywołanych wirusem HSV jest trudna do oszacowania, gdyż w wielu przypadkach infekcja przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo. Eksperci szacują, że w Polsce nawet 89,9% populacji ma przeciwciała wirusa HSV, co oznacza przebyty kontakt z patogenem.
Do zakażenia wirusem opryszczki dochodzi w drodze kontaktu z osobą chorą lub nosicielem wirusa. Patogen przenoszony jest drogą płciową i w wydzielinie, np. w ślinie, a nawet łzach. Wirusem możesz się zarazić, nawet dotykając i używając tych samych przedmiotów, co nosiciel.
Warto wiedzieć, że sam kontakt z wirusem nie daje pewności zakażenia i rozwoju infekcji. Bardzo duże znaczenie ma układ odpornościowy i jego reakcja na ewentualny kontakt z patogenem. Wśród czynników, które sprzyjają rozwojowi infekcji, wskazuje się m.in. na: przemęczenie organizmu, silny stres, infekcje górnych dróg oddechowych, nadmierną ekspozycję na promieniowanie UV, urazy w okolicy ust i błony śluzowej jamy ustnej, długotrwałe przyjmowanie leków immunosupresyjnych. U kobiet stanem, który sprzyja osłabieniu odporności i rozwojowi zakażenia, jest menstruacja.
Rany w jamie ustnej – skąd jeszcze się biorą?
Rany w jamie ustnej powstają też na skutek leczenia stomatologicznego, głównie w wyniku ekstrakcji zęba lub zabiegów z zakresu periodontologii lub implantologii. Rany mogą także przybrać postać kontaktowego zapalenia błony śluzowej, spowodowanego kontaktem osoby uczulonej z alergenem lub działaniem czynnika drażniącego.
Do najczęstszych czynników drażniących i alergenów, skutkujących tworzeniem się ran w obrębie jamy ustnej należą:
- składniki niektórych leków miejscowych,
- składniki kosmetyków używanych do higieny jamy ustnej (past, płynów do płukania),
- palenie papierosów,
- niektóre pokarmy i przyprawy.
Warto wiedzieć, że odczyny zapalne w jamie ustnej są także częstym powikłaniem chemioterapii lub radioterapii, zwłaszcza u pacjentów z nowotworami głowy i szyi.
Zmiany na ustach - dlaczego się pojawiają?
Nasze usta są niestety podatne na występowanie wszelkiego rodzaju zmian, gdyż pokrywa je bardzo cienka i delikatna błona śluzowa. Ta cienka bariera ochronna ust ma je chronić przed warunkami atmosferycznymi, takimi jak wiatr, mróz czy słońce, a tymczasem łatwo ją podrażnić lub przesuszyć. Usta odzwierciedlają też czasem stan naszego zdrowia - można z nich wyczytać niektóre choroby oraz niedobory witamin, zwłaszcza A i B2.
Białe krosty (grudki) na ustach
Jeśli na ustach masz małe jasne (czasem żółtawe lub czerwone) plamki, krosty (grudki) wielkości kilku milimetrów (zwykle ok. 5 mm), są to najprawdopodobniej plamki Fordyce’a.
Plamy Fordyce’a, nazywane też granulkami Fordyce’a, mogą mieć postać skupiska grudek. Zwykle są lepiej widoczne po naciągnięciu skóry. Plamki Fordyce'a są bezbolesne, nie swędzą i nie można się nimi zarazić. Skąd się biorą?
Plamki te powstają w wyniku gromadzenia się sebum w gruczołach łojowych. Są obecne w naszej skórze od urodzenia, ale wraz z wiekiem mogą się coraz bardziej powiększać i być bardziej widoczne.
Jak się okazuje, zmiany te są bardzo powszechne - występują u około 80% społeczeństwa. Nie trzeba ich leczyć, gdyż nie są niebezpieczne dla naszego zdrowia. Mogą jedynie stanowić problem estetyczny.
Jak im przeciwdziałać?
- zadbaj o nawilżenie skóry, pij regularnie niegazowaną wodę,
- ogranicz spożycie cukrów, soli i produktów przetworzonych,
- unikaj alkoholu i napojów gazowanych,
- rzuć palenie,
- zdrowo się odżywiaj - pamiętasz szczególnie o kwasach omega-3, witaminie A, D i witaminach z grupy B, które dobrze wpływają na naszą skórę,
- stosuj miejscowo kremy zawierające tretinoinę, która wspomaga złuszczanie się komórek blokujących ujścia mieszków włosowych,
- używaj płynów do cery trądzikowej na bazie nadtlenku benzylu i kwasu salicylowego.