Pryszcz w jamie ustnej - przyczyny, leczenie i porady
Rany w jamie ustnej – skąd jeszcze się biorą?
Rany w jamie ustnej powstają też na skutek leczenia stomatologicznego, głównie w wyniku ekstrakcji zęba lub zabiegów z zakresu periodontologii lub implantologii. Rany mogą także przybrać postać kontaktowego zapalenia błony śluzowej, spowodowanego kontaktem osoby uczulonej z alergenem lub działaniem czynnika drażniącego.
Do najczęstszych czynników drażniących i alergenów, skutkujących tworzeniem się ran w obrębie jamy ustnej należą:
- składniki niektórych leków miejscowych,
- składniki kosmetyków używanych do higieny jamy ustnej (past, płynów do płukania),
- palenie papierosów,
- niektóre pokarmy i przyprawy.
Warto wiedzieć, że odczyny zapalne w jamie ustnej są także częstym powikłaniem chemioterapii lub radioterapii, zwłaszcza u pacjentów z nowotworami głowy i szyi.
Zmiany na ustach - dlaczego się pojawiają?
Nasze usta są niestety podatne na występowanie wszelkiego rodzaju zmian, gdyż pokrywa je bardzo cienka i delikatna błona śluzowa. Ta cienka bariera ochronna ust ma je chronić przed warunkami atmosferycznymi, takimi jak wiatr, mróz czy słońce, a tymczasem łatwo ją podrażnić lub przesuszyć. Usta odzwierciedlają też czasem stan naszego zdrowia - można z nich wyczytać niektóre choroby oraz niedobory witamin, zwłaszcza A i B2.
Białe krosty (grudki) na ustach
Jeśli na ustach masz małe jasne (czasem żółtawe lub czerwone) plamki, krosty (grudki) wielkości kilku milimetrów (zwykle ok. 5 mm), są to najprawdopodobniej plamki Fordyce’a.
Plamy Fordyce’a, nazywane też granulkami Fordyce’a, mogą mieć postać skupiska grudek. Zwykle są lepiej widoczne po naciągnięciu skóry. Plamki Fordyce'a są bezbolesne, nie swędzą i nie można się nimi zarazić. Skąd się biorą?
Plamki te powstają w wyniku gromadzenia się sebum w gruczołach łojowych. Są obecne w naszej skórze od urodzenia, ale wraz z wiekiem mogą się coraz bardziej powiększać i być bardziej widoczne.
Jak się okazuje, zmiany te są bardzo powszechne - występują u około 80% społeczeństwa. Nie trzeba ich leczyć, gdyż nie są niebezpieczne dla naszego zdrowia. Mogą jedynie stanowić problem estetyczny.
Jak im przeciwdziałać?
- zadbaj o nawilżenie skóry, pij regularnie niegazowaną wodę,
- ogranicz spożycie cukrów, soli i produktów przetworzonych,
- unikaj alkoholu i napojów gazowanych,
- rzuć palenie,
- zdrowo się odżywiaj - pamiętasz szczególnie o kwasach omega-3, witaminie A, D i witaminach z grupy B, które dobrze wpływają na naszą skórę,
- stosuj miejscowo kremy zawierające tretinoinę, która wspomaga złuszczanie się komórek blokujących ujścia mieszków włosowych,
- używaj płynów do cery trądzikowej na bazie nadtlenku benzylu i kwasu salicylowego.
Opryszczka w jamie ustnej – co ją wywołuje?
Zakażenie wirusem opryszczki jest jedną z najstarszych opisywanych, a więc i znanych medycynie infekcji wirusowych. Wywołuje ją wirus HSV (wirus opryszczki zwykłej), który obejmuje zakażeniem błony śluzowe jamy ustnej, warg i skórę okolicy okołowargowej. Badania nad etiologią wirusa pozwoliły na wyodrębnienie szczepu HSV-1 i HSV-2, które różnią się m.in. powikłaniami i miejscem występowania objawów. Skala zakażeń wywołanych wirusem HSV jest trudna do oszacowania, gdyż w wielu przypadkach infekcja przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo. Eksperci szacują, że w Polsce nawet 89,9% populacji ma przeciwciała wirusa HSV, co oznacza przebyty kontakt z patogenem.
Do zakażenia wirusem opryszczki dochodzi w drodze kontaktu z osobą chorą lub nosicielem wirusa. Patogen przenoszony jest drogą płciową i w wydzielinie, np. w ślinie, a nawet łzach. Wirusem możesz się zarazić, nawet dotykając i używając tych samych przedmiotów, co nosiciel.
Warto wiedzieć, że sam kontakt z wirusem nie daje pewności zakażenia i rozwoju infekcji. Bardzo duże znaczenie ma układ odpornościowy i jego reakcja na ewentualny kontakt z patogenem. Wśród czynników, które sprzyjają rozwojowi infekcji, wskazuje się m.in. na: przemęczenie organizmu, silny stres, infekcje górnych dróg oddechowych, nadmierną ekspozycję na promieniowanie UV, urazy w okolicy ust i błony śluzowej jamy ustnej, długotrwałe przyjmowanie leków immunosupresyjnych. U kobiet stanem, który sprzyja osłabieniu odporności i rozwojowi zakażenia, jest menstruacja.
Rany w jamie ustnej - leczenie domowe
Leczenie ran w jamie ustnej można także wspomóc domowymi metodami. Jakimi? Zwolennicy medycyny naturalnej zalecają, by płukać jamę ustną ziołowymi naparami. W zależności od tego, z jakiej rośliny przyrządza się napar, płukanki będą wykazywały inne działanie. Przykładowo, szałwia znana jest z właściwości antyseptycznych oraz odkażających, dlatego napary z tej rośliny są zalecane pacjentom po ekstrakcji zęba. Natomiast napar z rumianku będzie działał przeciwzapalnie, przeciwalergicznie oraz łagodził ból.
- Czym się różnią afty i pleśniawki? Objawy, przyczyny i leki
- Lek na afty: maść, żel, spray i krem. Jaki preparat wybrać?
- Afty u dzieci - leczenie i domowe sposoby. Leki i preparaty?
- Na czym polega czyszczenie języka?
Bibliografia
- Anna Matwiejuk, Porosty i ich właściwości lecznicze, Kosmos. Problemy nauk biologicznych, 2008, tom 57, numer 1-2, s. 85-91.
- Maciej Nowak, Dolegliwości błony śluzowej jamy ustnej najczęściej występujące u dzieci i młodzieży, Forum Stomatologii Praktycznej, maj/czerwiec 2019.
Dziennikarka i copywriterka, specjalizująca się w tematyce medycznej. Przez blisko pół dekady redaktor i wydawca serwisu internetowego Dziennika Łódzkiego. Współpracowała z łódzkim ośrodkiem TVP. Absolwentka Filozofii oraz Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Łódzkim. W wolnych chwilach fotografuje kontrasty ulicy i eksperymentuje w kuchni.
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Rany w jamie ustnej po ugryzieniu, od aparatu
Rany w jamie ustnej często przybierają postać nadżerek lub owrzodzeń, pokrytych włóknikowatym nalotem, nazywanych aftami. Szacuje się, że tworzenie się aft w jamie ustnej może dotyczyć nawet 20 proc. populacji. Etiopatogeneza powstawania aft nie jest do końca poznana. Uważa się, że skłonność do nadżerek i owrzodzeń w jamie ustnej jest wynikiem zaburzeń odpowiedzi immunologicznej, natomiast czynnikiem sprzyjającym ich powstawaniu są miejscowe urazy mechaniczne, jednakże nieuszkadzające nabłonka lub błony śluzowej jamy ustnej.
Takie urazy są najczęściej konsekwencją:
- nieprawidłowo wykonanego wypełnienia stomatologicznego (ostre krawędzie i nierówne powierzchnie),
- nieleczenia ubytków próchnicowych,
- noszenia aparatu ortodontycznego,
- nieleczonych wad zgryzu,
- parafunkcji narządu żucia,
- zbyt agresywnego szczotkowania zębów,
- nieświadomego ugryzienia się.
Zatem powstanie miejscowego urazu, np. od aparatu ortodontycznego, u osoby z zaburzeniami w układzie immunologicznym traktuje się jako bezpośrednią przyczynę tworzenia się charakterystycznych ran w jamie ustnej, nazywanych aftami.
Afty należy różnicować z owrzodzeniami w jamie ustnej, będącymi objawami chorób ogólnoustrojowych, takich jak:
- choroba Addisona–Biermera (niedobór kwasu foliowego i witaminy B12),
- niedobory żelaza,
- celiakia i inne nietolerancje pokarmowe,
- choroba Leśniowskiego–Crohna,
- choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego u dzieci,
- opryszczka,
- kiła,
- gruźlica,
- ospa wietrzna,
- półpasiec,
- pryszczyca,
- cytomegalia,
- różyczka,
- odra
- AIDS.
U nas zapłacisz kartą