U nas zapłacisz kartą
Pryszcz w jamie ustnej - przyczyny, leczenie i porady
Opryszczka w jamie ustnej – przyczyny
Opryszczka w jamie ustnej tylko z pozoru brzmi jak niegroźna dolegliwość. Jest to bowiem nic innego jak zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła, które może mieć ostry przebieg i prowadzić do poważnych powikłań. Chorobę rozpoznaje się przede wszystkim u dzieci w wieku 1–5 lat, natomiast opryszczka w jamie ustnej u dorosłych również się zdarza. Za pojawienie się opryszczkowego zapalenia jamy ustnej odpowiada wirus opryszczki zwykłej typu 1. Dostaje się on do organizmu za pomocą śliny nosiciela. Opryszczką można więc zarazić się poprzez pocałunek, dotykanie zakażonych zabawek lub innych przedmiotów. Chronić przed wirusem może jedynie wysoki poziom higieny osobistej, w tym częste mycie rąk. Nawyk ten należy wdrażać u dzieci od samego początku. Pierwsze zakażenie diagnozowane jest przede wszystkim między 6. miesiącem a 5. rokiem życia dziecka. Na opryszczkę w jamie ustnej są więc narażone głównie niemowlęta i małe dzieci. Takie zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła to z reguły pierwotna postać zakażenia wirusem Herpes simplex (HSV).
- obrzmiała błona śluzowa,
- pęcherzyki – drobne, ale bardzo liczne, występujące przede wszystkim na dziąsłach, języku lub łukach podniebiennych, a także na wewnętrznej części policzków, pęcherzyki po pewnym czasie pękają i w ich miejscu pojawia się owrzodzenie z charakterystyczną, czerwoną obwódką, które pokrywa biały nalot, analogiczne zmiany rozwijają się czasami na ustach, a także w okolicach nosa, a nawet podbródka,
- gnilny, bardzo nieprzyjemny wyziew z ust.
Opryszczce w jamie ustnej u dziecka często towarzyszy trudne do opanowania ślinienie się.
Rany w jamie ustnej po ugryzieniu, od aparatu
Rany w jamie ustnej często przybierają postać nadżerek lub owrzodzeń, pokrytych włóknikowatym nalotem, nazywanych aftami. Szacuje się, że tworzenie się aft w jamie ustnej może dotyczyć nawet 20 proc. populacji. Etiopatogeneza powstawania aft nie jest do końca poznana. Uważa się, że skłonność do nadżerek i owrzodzeń w jamie ustnej jest wynikiem zaburzeń odpowiedzi immunologicznej, natomiast czynnikiem sprzyjającym ich powstawaniu są miejscowe urazy mechaniczne, jednakże nieuszkadzające nabłonka lub błony śluzowej jamy ustnej.
Takie urazy są najczęściej konsekwencją:
- nieprawidłowo wykonanego wypełnienia stomatologicznego (ostre krawędzie i nierówne powierzchnie),
- nieleczenia ubytków próchnicowych,
- noszenia aparatu ortodontycznego,
- nieleczonych wad zgryzu,
- parafunkcji narządu żucia,
- zbyt agresywnego szczotkowania zębów,
- nieświadomego ugryzienia się.
Zatem powstanie miejscowego urazu, np. od aparatu ortodontycznego, u osoby z zaburzeniami w układzie immunologicznym traktuje się jako bezpośrednią przyczynę tworzenia się charakterystycznych ran w jamie ustnej, nazywanych aftami.
Afty należy różnicować z owrzodzeniami w jamie ustnej, będącymi objawami chorób ogólnoustrojowych, takich jak:
- choroba Addisona–Biermera (niedobór kwasu foliowego i witaminy B12),
- niedobory żelaza,
- celiakia i inne nietolerancje pokarmowe,
- choroba Leśniowskiego–Crohna,
- choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego u dzieci,
- opryszczka,
- kiła,
- gruźlica,
- ospa wietrzna,
- półpasiec,
- pryszczyca,
- cytomegalia,
- różyczka,
- odra
- AIDS.
Rany w jamie ustnej – skąd jeszcze się biorą?
Rany w jamie ustnej powstają też na skutek leczenia stomatologicznego, głównie w wyniku ekstrakcji zęba lub zabiegów z zakresu periodontologii lub implantologii. Rany mogą także przybrać postać kontaktowego zapalenia błony śluzowej, spowodowanego kontaktem osoby uczulonej z alergenem lub działaniem czynnika drażniącego.
Do najczęstszych czynników drażniących i alergenów, skutkujących tworzeniem się ran w obrębie jamy ustnej należą:
- składniki niektórych leków miejscowych,
- składniki kosmetyków używanych do higieny jamy ustnej (past, płynów do płukania),
- palenie papierosów,
- niektóre pokarmy i przyprawy.
Warto wiedzieć, że odczyny zapalne w jamie ustnej są także częstym powikłaniem chemioterapii lub radioterapii, zwłaszcza u pacjentów z nowotworami głowy i szyi.