U nas zapłacisz kartą
Pryszcz w jamie ustnej - przyczyny, leczenie i porady
Opryszczka w jamie ustnej – co ją wywołuje?
Zakażenie wirusem opryszczki jest jedną z najstarszych opisywanych, a więc i znanych medycynie infekcji wirusowych. Wywołuje ją wirus HSV (wirus opryszczki zwykłej), który obejmuje zakażeniem błony śluzowe jamy ustnej, warg i skórę okolicy okołowargowej. Badania nad etiologią wirusa pozwoliły na wyodrębnienie szczepu HSV-1 i HSV-2, które różnią się m.in. powikłaniami i miejscem występowania objawów. Skala zakażeń wywołanych wirusem HSV jest trudna do oszacowania, gdyż w wielu przypadkach infekcja przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo. Eksperci szacują, że w Polsce nawet 89,9% populacji ma przeciwciała wirusa HSV, co oznacza przebyty kontakt z patogenem.
Do zakażenia wirusem opryszczki dochodzi w drodze kontaktu z osobą chorą lub nosicielem wirusa. Patogen przenoszony jest drogą płciową i w wydzielinie, np. w ślinie, a nawet łzach. Wirusem możesz się zarazić, nawet dotykając i używając tych samych przedmiotów, co nosiciel.
Warto wiedzieć, że sam kontakt z wirusem nie daje pewności zakażenia i rozwoju infekcji. Bardzo duże znaczenie ma układ odpornościowy i jego reakcja na ewentualny kontakt z patogenem. Wśród czynników, które sprzyjają rozwojowi infekcji, wskazuje się m.in. na: przemęczenie organizmu, silny stres, infekcje górnych dróg oddechowych, nadmierną ekspozycję na promieniowanie UV, urazy w okolicy ust i błony śluzowej jamy ustnej, długotrwałe przyjmowanie leków immunosupresyjnych. U kobiet stanem, który sprzyja osłabieniu odporności i rozwojowi zakażenia, jest menstruacja.
Rany w jamie ustnej po ugryzieniu, od aparatu
Rany w jamie ustnej często przybierają postać nadżerek lub owrzodzeń, pokrytych włóknikowatym nalotem, nazywanych aftami. Szacuje się, że tworzenie się aft w jamie ustnej może dotyczyć nawet 20 proc. populacji. Etiopatogeneza powstawania aft nie jest do końca poznana. Uważa się, że skłonność do nadżerek i owrzodzeń w jamie ustnej jest wynikiem zaburzeń odpowiedzi immunologicznej, natomiast czynnikiem sprzyjającym ich powstawaniu są miejscowe urazy mechaniczne, jednakże nieuszkadzające nabłonka lub błony śluzowej jamy ustnej.
Takie urazy są najczęściej konsekwencją:
- nieprawidłowo wykonanego wypełnienia stomatologicznego (ostre krawędzie i nierówne powierzchnie),
- nieleczenia ubytków próchnicowych,
- noszenia aparatu ortodontycznego,
- nieleczonych wad zgryzu,
- parafunkcji narządu żucia,
- zbyt agresywnego szczotkowania zębów,
- nieświadomego ugryzienia się.
Zatem powstanie miejscowego urazu, np. od aparatu ortodontycznego, u osoby z zaburzeniami w układzie immunologicznym traktuje się jako bezpośrednią przyczynę tworzenia się charakterystycznych ran w jamie ustnej, nazywanych aftami.
Afty należy różnicować z owrzodzeniami w jamie ustnej, będącymi objawami chorób ogólnoustrojowych, takich jak:
- choroba Addisona–Biermera (niedobór kwasu foliowego i witaminy B12),
- niedobory żelaza,
- celiakia i inne nietolerancje pokarmowe,
- choroba Leśniowskiego–Crohna,
- choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego u dzieci,
- opryszczka,
- kiła,
- gruźlica,
- ospa wietrzna,
- półpasiec,
- pryszczyca,
- cytomegalia,
- różyczka,
- odra
- AIDS.
Opryszczka w jamie ustnej – jak leczyć?
Leczenie opryszczki w jamie ustnej opiera się przede wszystkim na doustnych lekach przeciwwirusowych. Ich zadaniem jest skrócenie czasu występowania objawów, a także łagodzenie ich nasilenia. Środki przeciwwirusowe nie leczą jednak przyczyny choroby, z czego wyraźnie trzeba zdawać sobie sprawę. Niestety wirusa HSV nie sposób całkowicie się pozbyć, na zawsze pozostaje on już w organizmie osoby zakażonej. Przez większość czasu jest nieaktywny, natomiast przy przejściowym stanie osłabienia wywołanym stresem lub inną infekcją może ponownie zaatakować i doprowadzić do pojawienia się opryszczki w jamie ustnej.
Oprócz leków należy stosować płynną i papkowatą dietę, która nie podrażnia jamy ustnej i nie wywołuje bólu. Z tego samego powodu podczas choroby trzeba unikać kwaśnych i ostrych potraw. Z diety należy wyeliminować również napoje gazowane. Na szczęście pęcherzyki w jamie ustnej z czasem znikają, nie pozostawiając blizn.
Opryszczka w jamie ustnej, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, może powodować bardzo silny ból, co z reguły wywołuje niechęć do jedzenia i picia. To drugie wiąże się z poważnym ryzykiem odwodnienia. W takim przypadku należy przewieźć dziecko do szpitala, gdzie dożylnie zostaną uzupełnione płyny. Mimo wszystko podczas choroby warto zwracać uwagę, aby dziecko piło.
Zobacz wideo: Opryszczka - jak się jej pozbyć?
Rany w jamie ustnej - leczenie domowe
Leczenie ran w jamie ustnej można także wspomóc domowymi metodami. Jakimi? Zwolennicy medycyny naturalnej zalecają, by płukać jamę ustną ziołowymi naparami. W zależności od tego, z jakiej rośliny przyrządza się napar, płukanki będą wykazywały inne działanie. Przykładowo, szałwia znana jest z właściwości antyseptycznych oraz odkażających, dlatego napary z tej rośliny są zalecane pacjentom po ekstrakcji zęba. Natomiast napar z rumianku będzie działał przeciwzapalnie, przeciwalergicznie oraz łagodził ból.
- Czym się różnią afty i pleśniawki? Objawy, przyczyny i leki
- Lek na afty: maść, żel, spray i krem. Jaki preparat wybrać?
- Afty u dzieci - leczenie i domowe sposoby. Leki i preparaty?
- Na czym polega czyszczenie języka?
Bibliografia
- Anna Matwiejuk, Porosty i ich właściwości lecznicze, Kosmos. Problemy nauk biologicznych, 2008, tom 57, numer 1-2, s. 85-91.
- Maciej Nowak, Dolegliwości błony śluzowej jamy ustnej najczęściej występujące u dzieci i młodzieży, Forum Stomatologii Praktycznej, maj/czerwiec 2019.
Dziennikarka i copywriterka, specjalizująca się w tematyce medycznej. Przez blisko pół dekady redaktor i wydawca serwisu internetowego Dziennika Łódzkiego. Współpracowała z łódzkim ośrodkiem TVP. Absolwentka Filozofii oraz Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Łódzkim. W wolnych chwilach fotografuje kontrasty ulicy i eksperymentuje w kuchni.
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Opryszczka w jamie ustnej – przyczyny
Opryszczka w jamie ustnej tylko z pozoru brzmi jak niegroźna dolegliwość. Jest to bowiem nic innego jak zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła, które może mieć ostry przebieg i prowadzić do poważnych powikłań. Chorobę rozpoznaje się przede wszystkim u dzieci w wieku 1–5 lat, natomiast opryszczka w jamie ustnej u dorosłych również się zdarza. Za pojawienie się opryszczkowego zapalenia jamy ustnej odpowiada wirus opryszczki zwykłej typu 1. Dostaje się on do organizmu za pomocą śliny nosiciela. Opryszczką można więc zarazić się poprzez pocałunek, dotykanie zakażonych zabawek lub innych przedmiotów. Chronić przed wirusem może jedynie wysoki poziom higieny osobistej, w tym częste mycie rąk. Nawyk ten należy wdrażać u dzieci od samego początku. Pierwsze zakażenie diagnozowane jest przede wszystkim między 6. miesiącem a 5. rokiem życia dziecka. Na opryszczkę w jamie ustnej są więc narażone głównie niemowlęta i małe dzieci. Takie zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła to z reguły pierwotna postać zakażenia wirusem Herpes simplex (HSV).
- obrzmiała błona śluzowa,
- pęcherzyki – drobne, ale bardzo liczne, występujące przede wszystkim na dziąsłach, języku lub łukach podniebiennych, a także na wewnętrznej części policzków, pęcherzyki po pewnym czasie pękają i w ich miejscu pojawia się owrzodzenie z charakterystyczną, czerwoną obwódką, które pokrywa biały nalot, analogiczne zmiany rozwijają się czasami na ustach, a także w okolicach nosa, a nawet podbródka,
- gnilny, bardzo nieprzyjemny wyziew z ust.
Opryszczce w jamie ustnej u dziecka często towarzyszy trudne do opanowania ślinienie się.
