U nas zapłacisz kartą
Zdjęcia czerniaka - Poznaj objawy i diagnozę raka skóry
Diagnoza
W ramach badania kontrolnego, poza badaniem skóry gołym okiem przeprowadza się badanie dermoskopowe. Dermoskopia jest bezbolesnym badaniem, podczas którego dermatolog bada skórę dermatoskopem (mikroskopem do światła odbitego). Badanie to umożliwia wykrycie nawet niewielkich zmian w obrębie znamienia, bardzo dokładne rozróżnienie między nieszkodliwymi znamionami a zmianami podejrzanymi, jak również ocenę głębszych warstw skóry. Pozwala to na skuteczniejsze i wcześniejsze wykrywanie czerniaków. W przypadku podejrzenia czerniaka wykonuje się badanie histologiczne uprzednio usuniętego znamienia lub pobranej próbki tkanki (biopsja) w celu potwierdzenia diagnozy.
Całkowite usunięcie nowotworu z zachowaniem marginesu tkanki zdrowej jest opcjonalna terapią i w niektórych przypadkach jest ona wystarczająca. Często wykonuje się biopsję tzw. węzła wartowniczego w celu ustalenia, czy w pierwszym węźle chłonnym na drodze spływu chłonki z ogniska nowotworowego znajdują się przerzuty. Brak przerzutów zmniejsza znacznie prawdopodobieństwo wystąpienia przerzutów w pozostałych węzłach chłonnych. W niektórych przypadkach sama terapia chirurgiczna nie wystarcza, ponieważ przy grubości czerniaka przekraczającej 1,5 mm istnieje ryzyko wystąpienia przerzutów w późniejszym czasie (czerniak z grupy wysokiego ryzyka). W niektórych przypadkach obserwuje się przerzuty już w momencie rozpoznania. W świetle powyższego prócz zabiegów chirurgicznych ważną rolę w leczeniu odgrywają również inne terapie mające na celu poprawę wyników operacji i szans na powrót do zdrowia lub przedłużenia życia pacjenta. Przebieg terapii różni się w zależności od pacjenta i ma związek z jego indywidualnym stanem zdrowia. Możliwości terapii obejmują chemioterapię, radioterapię, immunoterapię oraz - stosunkowo nową metodę leczenia - terapię celowaną (leki ukierunkowane i zwalczające określone właściwości komórek nowotworowych). W ostatnich latach wprowadzono wiele innowacji zarówno w dziedzinie diagnostyki, jak i leczenia czerniaka przerzutowego. Ustanowiono nowe standardy immunoterapii i terapii celowanej molekularnie, a obecnie prowadzone są również badania nad nowymi metodami leczenia. Szanse na wyleczenie zależą od kilku czynników, w tym od rodzaju czerniaka złośliwego i stadium choroby w momencie jej rozpoznania. Rokowania poprawiły się w ostatnich latach, we wczesnym stadium czerniak złośliwy jest zasadniczo całkowicie uleczalny, co podkreśla znaczenie regularnych samokontroli skóry i dermatologicznych badań profilaktycznych. Powyżej określonej grubości czerniaka rokowania są gorsze, zmniejszają się również szanse na powrót pacjenta do zdrowia po przerzutach na sąsiednie węzły chłonne lub inne narządy (np. wątrobę, płuca, mózg). W trakcie badania profilaktycznego istnieje szansa na wykrycie nowotworu w stadium uleczalnym.
4 najczęstsze typy czerniaka – rodzaje i zdjęcia
1. Czerniak szerzący się powierzchownie – superficial spreding melanoma malignum (SSMM)
To najczęstszy typ czerniaka. Może pojawić się w istniejących pieprzyku albo rozwinąć jako nowa zmiana. U mężczyzn najczęściej pojawia się na tułowiu, u kobiet na nogach i górnej części pleców. Przybiera postać płaskiej lub lekko wypukłej asymetrycznej plamy. Może być brązowy, czerwony, niebieski lub czarny. Co istotne, może być też bezbarwny.
2. Czerniak guzkowy – melanoma malignum nodularis (MMN)
Czerniak guzkowy to najbardziej agresywny typ czerniaka. Odpowiada za 10-15 proc. przypadków. Wrasta w skórę szybciej od innych czerniaków. Pojawia się najczęściej na tułowiu, nogach i ramionach, a u starszych mężczyzn na skórze głowy. Przybiera postać guzka w różowym, brązowym lub czerwonym kolorze.
3. Czerniak wywodzący się z plamy soczewicowatej – lentigo maligna melanoma ( LMM)
Ten rodzaj czerniaka najczęściej rozwija się u osób starszych. Zwykle pojawia się na uszkodzonej przez promieniowanie UV skórze twarzy, ramion, uszu lub dekolcie. Może wyglądać jak płaska lub lekko wypukła plama o nieregularnych brzegach. Pojawia się w różnych kolorach (brązowy, ciemnobrązowy), ale zazwyczaj jest niebiesko-czarny.
4. Czerniak akralny – acral lentigo melanoma (ALM)
Czerniak akralny to najczęstszy typ czerniaka występujący u osób czarnoskórych. Może pojawiać się w trudno dostępnych miejscach, np. na podeszwach stóp lub dłoni. Mechanizm jego powstania nie jest do końca znany, ale nie wiąże się go z narażeniem na promieniowanie UV. Wygląda jak czarna albo ciemnobrązowa plama.
Nietypowe czerniaki – uwaga na te 3 odmiany
1. Czerniak oka
Czerniak gałki ocznej to najczęstszy nowotwór oka. Zazwyczaj diagnozuje się go u osób starszych. Przez długi czas nie daje żadnych objawów, ostatecznie doprowadzając do konieczności usunięcia całej gałki. Może dawać przerzuty (zwłaszcza do wątroby). Osobami szczególnie narażonymi na tego typu czerniaka są spawacze.
2. Czerniak podpaznokciowy
Czerniak akralny może rozwinąć się nie tylko na skórze chorego, ale również na podeszwach stóp lub pod paznokciami, przy czym postać podpaznokciowa odpowiada za ok. 2 proc. wszystkich przypadków. Na czerniaka podpaznokciowego mogą wskazywać podłużne ciemne prążki lub ubytki w płytce paznokcia. Choroba wymaga amputacji dystalnego paliczka.
Ciekawostka:
Czerniak podpaznokciowy, a dokładniej czerniak akralny, doprowadził do śmierci Boba Marleya. Zmiana pojawiła się pod paznokciem stopy – muzyk myślał początkowo, że to odcisk lub rana. Po zdiagnozowaniu odmówił leczenia chirurgicznego w postaci amputacji palca, co doprowadziło do przerzutów i śmierci muzyka w wieku zaledwie 36 lat.
3. Czerniak bezbarwnikowy
Czerniak bezbarwnikowy, nazywany inaczej melanoma amelanoticum, stanowi ok. 2 proc. wszystkich przypadków raka skóry. Jego pierwszym objawem może być czerwony lub różowy guzek. Czerniak bezbarwnikowy może też przybierać postać niecharakterystycznych powiększających się grudek. Z czasem może ciemnieć.
Co robić w razie wystąpienia objawów?
W razie wystąpienia niepokojących zmian należy się zgłosić do dermatologa lub onkologa.
Fot. 2. Dermatoskop (dermoskop)
Fot. 3. Dermatoskop ze światłem spolaryzowanym
Dermatoskop (dermoskop) stanowi obecnie podstawowe narzędzie pracy dermatologa we wczesnej diagnostyce czerniaka. W wybranych ośrodkach specjalizujących się w rozpoznaniu czerniaka wykorzystuje się do tego celu wideodermatoskopy. Badanie dermatoskopowe pozwala na wykluczenie takich zmian niemelanocytowych, jak brodawki łojotokowe, barwnikowy rak podstawnokomórkowy oraz zmiany pochodzenia naczyniowego.
Szczegółowy wywiad lekarski zebrany od pacjenta pod kątem czynników ryzyka czerniaka jest doskonałym uzupełnieniem badania dermatoskopowego.
Dermatoskopia cyfrowa odgrywa istotną rolę w monitorowaniu pacjentów z licznymi znamionami, w zespole znamion dysplastycznych oraz osobników z rodzinnym wywiadem w kierunku czerniaka, która daje możliwość oceny znamion w czasie pod względem wielkości, brzegów, rozkładu barwnika i symetrii lub asymetrii.
Wśród nowych metod diagnostycznych znamion wyróżnia się laserową skanującą mikroskopię konfokalną, która zapewnia mikroskopową rozdzielczość i pozwala na prawie histologiczną ocenę zmian skórnych in vivo, ponadto ocenia kształt komórek barwnikowych, układ gniazd komórek znamionowych oraz morfologię brodawek skórnych. Jest to bezkrwawa, prawie histologiczna metoda diagnostyczna znamion dysplastycznych, czerniaków i ich nietypowych odmian, takich jak czerniak bezbarwnikowy, które klinicznie przybierają bardzo podstępny wygląd.
Tak wygląda czerniak. Te zdjęcia powinien zobaczyć każdy
Większość ludzi boi się, że znamiona i pieprzyki mogą być czerniakiem. A to mit. - Czerniak zwykle nie powstaje ze znamienia, choć z pozoru wygląda jak znamię - mówi dr n. med. Maciej Kowalewski, chirurg.
Może być brązowy, bezbarwny albo czarny. Pojawia się na plecach, pod paznokciami, na rękach, czy nogach. Często mylimy go z niegroźnym pieprzykiem. Jak rozpoznać czerniaka, który jest groźnym nowotworem skóry?
Czerniak to rak skóry zaczynający się w komórkach zwanych melanocytami. Jest niebezpieczny ze względu na zdolność do szybkiego o rozprzestrzeniania się na inne narządy. Może przybierać różne postaci – od bezbarwnych guzków po ciemnoczarne plamy.
Choć boimy się znamion, zwykle to nie z nich rozwija się rak. – Zezłośliwienie znamienia jest rzadszą formą powstawania czerniaka, niż powstanie nowego – mówi Maciej Kowalewski z Centrum Medycznego SafiMed z Zabierzowa. Jak rozpoznać czerniaka? Podpowiadamy.
