Zdjęcia czerniaka - Poznaj objawy i diagnozę raka skóry

Czerniak a pieprzyk – różnice

Czerniak rozwija się w melanocytach – komórkach skóry odpowiedzialnych za jej kolor. Wystawienie skóry na promieniowanie UV pochodzące ze słońca lub solarium, powoduje jej ciemnienie i opaleniznę.

Czerniak pojawia się, kiedy na skutek opalania lub oparzeń słonecznych dochodzi do uszkodzenia DNA melanocytów, powodując ich niekontrolowany rozrost. Na pierwszy rzut oka może przypominać zwykłego pieprzyka, ale są między nimi pewne różnice.

Czerniak czy pieprzyk? Znaki ostrzegawcze i różnice:

  • asymetryczny kształt – większość czerniaków jest asymetryczna, jeżeli na środku zmiany położysz linijkę, dzieląc zmianę na pół, zauważysz, że obie połówki są nierówne,
  • nieregularne granice – granice czerniaka zwykle są nierówne, mogą mieć "poszarpane" lub "pokarbowane" krawędzie,
  • nietypowy kolor – podczas gdy pieprzyki są po prostu brązowe, czerniaki mogą łączyć wiele kolorów (np. brązowy z czarnym), a także przybierać odcienie niebieskiego lub czerwieni,
  • zmiany w czasie – na czerniaka może wskazywać zmiana wielkości, kształtu lub koloru znamienia.

Jak informuje w rozmowie z Pacjentami dr n. med. Maciej Kowalewski z Centrum Medycznego SafiMed, dla własnego spokoju i bezpieczeństwa wspomnianą klasyfikację należy jeszcze rozszerzyć.

– Tak naprawdę wszystkie zmiany znamion, jak choćby pojawiające się zgrubienia, zaczerwienienia wokół, swędzenie, krwawienie czy ewolucja barwy lub kształtu, powinny być przyczynkiem do uważniejszej obserwacji – przekonuje specjalista.

Wszelkie wątpliwości powinien rozwiać dermatolog, który wykona dermatoskopię – bezbolesne badanie polegające na obejrzeniu pieprzyków przez specjalne narzędzie. Na jej podstawie lekarz może ze stuprocentową pewnością ocenić, czy to pieprzyk, czy czerniak.

Najważniejsze informacje

Czerniak złośliwy: „czarny rak skóry” – najbardziej złośliwa forma raka skóry

Czynniki/grupy ryzyka: promieniowanie UV (intensywne nasłonecznienie, solarium), (częste) oparzenia słoneczne, jasna karnacja, wiele znamion, zachorowania na raka wśród najbliższych krewnych itp.

Objawy: nietypowe znamiona („zasada ABCDE”), zmiany koloru, krwawienie, swędzenie itp.

Diagnoza: anamneza, oględziny skóry, dermoskopia, biopsja

Leczenie: chirurgiczne usunięcie z zachowaniem marginesu zdrowej tkanki, inne terapie w przypadku zaawansowanych chorób (chemioterapia, radioterapia, immunoterapia, leki celowane)

Prognoza: korzystna w przypadku wczesnego wykrycia

Ważne: ostrożne korzystanie ze słońca, ochrona przeciwsłoneczna, regularne samokontrole skóry i profilaktyczne badania lekarskie

Źródła
Posch C., Neue Entwicklungen in der Therapie des Melanoms, Universum Innere Medizin 06/2017, MedMedia Verlag und Mediaservice GmbH

Schmale I., Malignes Melanom - Sehr gute Ergebnisse in der adjuvanten Therapie, Schweizer Zeitschrift für Onkologie 05/2017, Rosenfluh Publikationen AG

Duffner K., Neues vom malignen Melanom - Immer bessere Überlebensraten dank Immuntherapie, Schweizer Zeitschrift für Dermatologie & Ästhetische Medizin [medicos] 04/2017, Rosenfluh Publikationen AG

Höller C. et al., Melanom, Spectrum Dermatologie 01/2017, MedMedia Verlag und Mediaservice GmbH

Moser J., Melanom 2016 - Zwischen Euphorie und Lösungssuche, Klinik 05/2016, MedMedia Verlag und Mediaservice GmbH

Melanom: Immuntherapien zeigen langfristige Wirkungen, Deutsches Ärzteblatt, 03.06.2014, URL: https://www.aerzteblatt.de/nachrichten/58919/Melanom-Immuntherapien-zeigen-langfristige-Wirkungen

Krebsinformationsdienst des Deutschen Krebsforschungszentrums, Hautkrebs: Basaliome, Plattenepithelkarzinome, maligne Melanome, URL: https://www.krebsinformationsdienst.de/tumorarten/weitere-tumorarten/hautkrebs.php#inhalt3, Stand: 28.06.2018

Jakie są przyczyny czerniaka?

Przyczyny rozwoju czerniaka nadal pozostają niewyjaśnione. Znaczenie mają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Około 10% czerniaków występuje rodzinnie. Z tego powodu członkowie rodziny I stopnia pacjentów z czerniakiem powinni być pod stałą kontrolą dermatoskopową.

  1. obciążenie rodzinne – zwiększenie ryzyka od 3 razy (1 chory krewny 1. stopnia) do 70 razy (≥3 krewnych)
  2. zachorowanie w przeszłości
    • na czerniaka (8-krotne zwiększenie ryzyka)
    • inny nowotwór złośliwy skóry (3-krotne zwiększenie ryzyka)
  3. znamiona barwnikowe (tzw. pieprzyki: liczne (>50, przy >100 znamionach 11-krotne zwiększenie ryzyka), zmieniające wygląd, znamiona atypowe (11-krotne zwiększenie ryzyka)
  4. xeroderma pigmentosum
  5. jasna skóra, jasne lub rude włosy, niebieskie oczy, obecność piegów (2–3-krotne zwiększenie ryzyka)
  6. okresowe intensywne narażenie na promieniowanie UV (słońce, solaria)
  7. skłonność do oparzeń słonecznych
  8. ciężkie oparzenia słoneczne w dzieciństwie lub młodości (2–3-krotne zwiększenie ryzyka po ≥5 epizodach oparzeń)
  9. immunosupresja (np. u osób po przeszczepieniu narządu ryzyko zwiększone 3-krotnie).

Około 60% czerniaków rozwija się w skórze niezmienionej. Tylko mniej niż 40% rozwija się na podłożu wcześniej istniejącej zmiany, np. znamienia barwnikowego („pieprzyka”).

Czerniak - jak wygląda, jakie są objawy czerniaka i jak się go leczy

Czerniak jest nowotworem złośliwym, który wywodzi się z komórek barwnikowych. Może występować w skórze, ale także innych lokalizacjach, np. na błonach śluzowych lub w gałce ocznej. Im szybciej zostanie postawiona diagnoza i rozpoczęte leczenie, tym szanse na wyleczenie są większe.

Czerniak jest nowotworem złośliwym wywodzącym się z komórek barwnikowych. Najczęstszą lokalizacją czerniaka jest skóra, ale może on powstawać także w obrębie błon śluzowych i w innych lokalizacjach (np. gałka oczna).

Czerniak stanowi 5–7% wszystkich nowotworów skóry. W Polsce w 2018 r. odnotowano 1736 zachorowań u mężczyzn oraz 1962 nowe przypadki u kobiet (współczynniki zachorowalności odpowiednio 9,3/100 000 i 9,9/100 000). Współczynniki umieralności wynosiły 3,4/100 000 u kobiet i 3,4/100 000 u mężczyzn (zgony – odpowiednio – 665 i 797). Zachorowalność jest największa w Australii (28,9/100 000 mężczyzn i 25,3/100 000 kobiet). W Polsce zachorowalność i umieralność na czerniaka rosną (odpowiednio 10% i 8% rocznie).

Podobnie jak rak podstawnokomórkowy pojawia się na skórze w miejscach, które są wystawione na działanie promieni słonecznych - skóra głowy, twarzy, szyi i ramion - ale może się pojawić również w miejscach chronionych przed słońcem.

Czytaj dalej...

Skłonność do przerzutów jest znacznie mniejsza w przypadku zmian wywodzących się z rogowacenia słonecznego, a zwiększa się w przypadku rozwoju nowotworu na podłożu owrzodzeń, blizn i przewlekłych stanów zapalnych.

Czytaj dalej...

Najczęstsze alergeny kontaktowe to metale, składniki kosmetyków, lanolina, detergenty tworzące pianę takie jak SLS i SLES, balsam peruwiański, antybiotyk neomycyna, olejki eteryczne, propolis, komponenty gumy, żywice epoksydowe oraz lateks.

Czytaj dalej...

Jednak czasami przyczyny leżą zupełnie gdzie indziej ciemniejsze plamki pojawiają się w przypadku niewłaściwej pielęgnacji, po nadmiernym opalaniu, a także jako reakcja na połączenie niektórych leków lub środków światłouczulających i słońca.

Czytaj dalej...