"Zagrożenie raka skóry na głowie"

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia?

Pacjentowi zaleca się wizyty kontrolne zgodnie z zaleceniami lekarza. Zwykle obejmują one kontrole w okresie po zabiegu operacyjnym, a następnie co 3 miesiące w ciągu pierwszego roku oraz co 6 miesięcy w ciągu kolejnych lat. Ważne jest samobadanie, czyli oglądanie samodzielnie skóry przez pacjenta i w razie zauważenia niepokojących zmian niezwłoczne zgłoszenie się do lekarza.

Ze względu na fakt, że promieniowanie słoneczne jest najważniejszym czynnikiem sprzyjającym powstawaniu raka skóry, głównym celem profilaktyki jest ograniczenie ekspozycji na UV, które powinno polegać na stosowaniu preparatów z filtrami przeciwsłonecznymi, ubrań ochronnych, ograniczeniu czasu spędzanego na wolnym powietrzu w godzinach największego nasłonecznienia i przebywanie w cieniu. W ciągu ostatnich 30 lat odkryto wiele mechanizmów mających wpływ na powstawanie różnych nowotworów skóry. Odkrycia te przyczyniły się do stworzenia środków ochronnych i chemioprewencyjnych, które zwiększają możliwości zapobiegania nowotworom.

Chemioprewencja to dziedzina powstała w wyniku oddziaływania wiedzy odnoszącej się do: kancerogenezy (powstawania komórek nowotworowych), biologii komórki, badań przesiewowych w kierunku raka lub wczesnego jego wykrywania. Na podstawie badań wiadomo, że selen chroni przed wystąpieniem raka podstawnokomórkowego, a retinoidy przed rogowaceniem słonecznym. Coraz popularniejszą formą zapobiegania nowotworom skóry jest zażywanie polifenoli (zawartych np. w zielonej herbacie), które mają właściwości antyoksydacyjne.

Najważniejszym elementem profilaktyki raka skóry jest unikanie promieniowania UV i maksymalne skrócenie czasu ekspozycji skóry na bezpośrednie promieniowanie słoneczne. Stosowanie preparatów przeciwsłonecznych jako pierwszej linii obrony przeciwnowotworowej oparte jest na wynikach kontrolowanych badań przeprowadzonych u pacjentów z dużym ryzykiem rozwoju raka, które wykazały, że codzienne używanie produktów o szerokim spektrum ochrony zmniejszyło liczbę zmian typu rogowacenia słonecznego.

Diagnostyka nowotworów głowy i szyi

Diagnostyka nowotworów głowy i szyi jest wielostopniowa. W pierwszej kolejności lekarz przeprowadza wywiad ze szczególnym uwzględnieniem takich aspektów jak:

  • opis występujących objawów,
  • czas utrzymywania się symptomów,
  • istnienie czynników ryzyka.

Specjalista ocenia też naocznie części ciała, co do których istnieje podejrzenie rozwoju nowotworu (badanie laryngologiczne), a także analizuje ewentualnie występujące zaburzenia połykania, czucia, widzenia, węchu, smaku, słyszenia i równowagi. Po wstępnym uprawdopodobnieniu podejrzenia, w zależności od potrzeb zlecone mogą być następujące badania obrazowe:

  • tomografia komputerowa,
  • rezonans magnetyczny,
  • USG węzłów chłonnych.

Kluczowa dla diagnozy jest jednak biopsja, czyli pobranie wycinka do oceny histopatologicznej. Materiał najczęściej pozyskuje się z ogniska pierwotnego, ale czasem też z zajętych okolicznych węzłów chłonnych. Badanie to pozwala potwierdzić nowotwór, a także określić jego charakter, stopień złośliwości oraz zaawansowanie. Ma to kluczowe znaczenie przy wyborze optymalnej metody leczenia.

Ponieważ większość pacjentów trafia do lekarza zbyt późno, przypadkiem albo w związku z dużym progresem trwającej od dawna choroby, warto wiedzieć, że można się też diagnozować przesiewowo, profilaktycznie.

Służą temu różne inicjatywy, takie jak sfinansowany z funduszy europejskich ogólnopolski program badania nowotworów głowy i szyi, wart 20 milionów złotych i przewidujący sprawdzenie stanu zdrowia około 70 tysięcy osób z grup podwyższonego ryzyka (wiek 40-65 lat, palacze, alkoholicy, zakażeni HPV).

Profilaktyka nowotworów głowy i szyi

Problemy onkologiczne zaliczają się do grupy tych schorzeń, którym zdecydowanie lepiej jest zapobiegać, niż później je leczyć. Profilaktyka nowotworów głowy i szyi zakłada unikanie czynników kancerogennych oraz systematyczne kontrolowanie stanu zdrowia. W szczególności zalecane są takie działania, jak:

  • niepalenie papierosów oraz nienarażanie się na bierną ekspozycję na dym tytoniowy,
  • ograniczenie spożycia alkoholu, w szczególności trunków wysokoprocentowych,
  • unikanie podrażnień powstających na przykład na skutek picia gorącej herbaty,
  • regularne i codzienne dbanie o higienę jamy ustnej,
  • unikanie przypadkowych kontaktów seksualnych, stosowanie prezerwatyw w czasie zbliżeń, wierność partnerska,
  • zakładanie masek ochronnych z wydajnymi filtrami podczas pracy generującej narażenie na pył drzewny czy opary topiących się metali,
  • regularne wykonywanie badań profilaktycznych.

Z występujących czynników ryzyka w praktyce najtrudniej jest uniknąć zakażeń wirusami HPV i Epsteina-Barr. Na wiele innych zmiennych każdy człowiek ma jednak przemożny wpływ - dotyczy to choćby konsumpcji wyrobów nikotynowych i alkoholowych. Nawet w sytuacji, gdy w grę wchodzi poważne uzależnienie, warto podjąć trud walki z nim, aby wydatnie zmniejszyć ryzyko zachorowania na wspomniane nowotwory, a także wiele innych schorzeń onkologicznych i nie tylko.

Szczególną rolę przypisuje się też badaniom profilaktycznym. Nawet jeśli bowiem chorobie często nie można zapobiec, jej wykrycie na bardzo wczesnym etapie czyni ją niemal w pełni uleczalną. Warto więc interesować się takimi inicjatywami, jak wspomniany wyżej program profilaktyki nowotworów głowy i szyi.

Ponieważ schorzenia tego typu są bardzo groźne, a jednocześnie stosunkowo mało znane, warto też poszerzać swoją wiedzę. Dobrą do tego okazją może być choćby coroczny Europejski Tydzień Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi, zwykle odbywający się w drugiej połowie września.

Rodzaje raka skóry

Nowotwory skóry mogą mieć charakter pierwotny lub wtórny, jako następstwo chorób współtowarzyszących. Zmiany powstają najczęściej w komórkach nabłonka płaskiego lub warstwy podstawnej i mogą być łagodne lub złośliwe.

Najłagodniejszymi zmianami (nowotworami łagodnymi skory) są:

  • brodawka łojotokowa, zwana także brodawką starczą, która charakteryzuje się płaską lub szypułowatą powierzchnią, leczona krioterapią lub usuwana chirurgicznie,
  • włókniaki, miękkie lub twarde, występujące jako nitkowate zmiany lub twarde okrągłe guzki, niewymagające z reguły leczenia,
  • bliznowce, powstające w wyniku urazu, wywodzące się z tkanki łącznej włóknistej,
  • tłuszczaki, czyli guzy pochodzące z przerostu tkanki tłuszczowej, miękkie i przesuwalne względem podłoża,
  • ziarniniaki naczyniowe, czyli guzki wywodzące się z naczyń, o żywoczerwonej barwie i krwawiących powierzchniach, powstające najczęściej z urazów.

Kolejna grupa to nowotwory złośliwe skóry, które wzrastają dość szybko, powodując przerzuty. W tej grupie znajdują się:

rak podstawnokomórkowy(BCC)- występuje najczęściej.Powstaje jako następstwo nadmiernej ekspozycji na słońce, ale może też być skutkiem owrzodzenia blizny po oparzeniu lub zranieniu. Bardzo często pojawia się na twarzy, głównie u osób starszych. Przybiera postać małych i twardych guzków o barwie kości słoniowej. Cechuje go niewielka zdolność do przerzutów. Leczenie polega na chirurgicznym wycięciu, krioterapii lub terapii fotodynamicznej,

rak kolczystokomórkowy (SCC)- charakteryzuje dość szybki wzrost i skłonność do przerzutów z uwagi na pojawianie się tego rodzaju raka na styku błon śluzowych i skóry. Najczęściej pojawia się w okolicach głowy, tułowia, kończyn i narządów płciowych. Zmiany na skórze mają charakter wrzodziejący lub brodawkujący, z tendencjami do nacieków u podstawy. Leczenie polega na chirurgicznym usunięciu i radioterapii, jako leczeniu uzupełniającym,

Rak skóry – rokowanie

Rokowanie uzależnione jest od umiejscowienia, grubości, wielkości oraz stopnia zróżnicowania nowotworu. W przypadku raka podstawnokomórkowego wyleczenie jest możliwe w ponad 95% przypadków. Większość miejscowych nawrotów choroby można usunąć bez większych problemów. Chociaż zwykle ten typ nowotworu prawie nigdy nie ulega uogólnieniu (nie daje przerzutów), to należy zwrócić uwagę na fakt, że istnieje możliwość, choć niezwykle rzadko, agresywnego przebiegu tej choroby nawet z przerzutami.

W przypadku raka kolczystokomórkowego rozwijającego się na podłożu rogowacenia świetlnego w obrębie skóry narażonej na promieniowanie słoneczne rokowanie jest dobre. Najwyższy stopień złośliwości występuje w przypadku rozwoju raka kolczystokomórkowego na podłożu blizn, przewlekłych stanów zapalnych, w miejscach drażnionych. Przy zajęciu okolicznych węzłów chłonnych 5-letnie przeżycie notuje się u 20–25% pacjentów. Gorzej rokują również zmiany występujące na czerwieni wargowej, na prąciu lub sromie, chociaż za najgorszą lokalizację uważa się błonę śluzową jamy ustnej.

Zmiany w obrębie znamienia budzące niepokój - bo sugerujące czerniaka - określa się skrótem ABCD, gdzie A to asymetria, zmiana kształtu znamienia z okrągłego na niesymetryczne, B to brzegi nierówne lub postrzępione, C to kolor od ang.

Czytaj dalej...

giętkiego endoskopu przystosowanego do badania jelita grubego wprowadzonego przez odbyt można dokonać oceny wszystkich części jelita grubego aż do jego połączenia z jelitem cienkim nawet do głębokości 180 cm.

Czytaj dalej...

Zespół złożony ze specjalistów onkologii, laryngologii oraz radioterapii opracowuje indywidualne podejście terapeutyczne, uwzględniające napromienianie lub zabieg chirurgiczny albo składające się z obu tych metod początkowej radioterapii w celu zmniejszenia zmiany z następczą operacją.

Czytaj dalej...

Jeśli istnieje podejrzenie zajęcia regionalnych węzłów chłonnych, należy wykonać USG tej grupy węzłów i ewentualnie biopsję cienkoigłową największych węzłów, aby w ten sposób potwierdzić zaawansowanie choroby.

Czytaj dalej...