U nas zapłacisz kartą
Leki przeciwhistaminowe - Skuteczne Środki na Świąd Skóry
Alergia skórna – co to jest?
Alergia skórna stanowi zespół charakterystycznych objawów pojawiających się na skórze w następstwie kontaktu z alergenem. Za mechanizm ten odpowiada nadwrażliwość układu immunologicznego, który wykazuje tendencję do nadreaktywnej odpowiedzi na określone bodźce zewnętrzne – w normalnych warunkach niepowodujące reakcji alergicznych u zdrowych ludzi. Schorzenia rozwijające się na tle alergicznym można podzielić na kilka grup.
Atopowe zapalenie skóry (AZS)
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to jedna z najczęstszych chorób alergicznych skóry. Jest to przewlekła dolegliwość dermatologiczna o charakterze zapalnym, która charakteryzuje się przebiegiem cyklicznym – okresy ustępowania objawów przeplatają się z fazami zaostrzeń. Podstawowe znaczenie w przypadku atopowego zapalenia skóry mają czynniki genetyczne, które odgrywają kluczową rolę. Zazwyczaj pierwsze symptomy atopowego zapalenia skóry ujawniają się w ciągu pierwszego roku życia dziecka, choć nie jest wykluczone ich pojawienie się również w późniejszym okresie.
Skóra pacjentów zmagających się z AZS wykazuje osłabienie naturalnych funkcji ochronnych i skłonność do nadmiernego wysychania. W konsekwencji nawet niewielkie oddziaływanie alergenów czy innych substancji drażniących może prowokować reakcje alergiczne. Co istotne, nawet w okresach, gdy nie obserwuje się zewnętrznych symptomów choroby, w głębszych warstwach skóry może trwać proces zapalny, który zwiększa ryzyko nagłego wystąpienia reakcji alergicznych.
Warto podkreślić, że atopowe zapalenie skóry jest schorzeniem dotykającym osoby z predyspozycjami do atopii, co oznacza, że często współwystępuje z innymi alergicznymi stanami, takimi jak alergie pokarmowe, wziewne, alergiczny nieżyt nosa czy astma.
Alergiczny wyprysk kontaktowy (ACD)
Alergiczny wyprysk kontaktowy, inaczej określany jako alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, to schorzenie, które dotyka osoby wrażliwe na określone alergeny. Do objawów dochodzi, gdy skóra tych osób nawiązuje kontakt z substancjami zwanymi haptenami. Są to małe cząsteczki, które mogą przenikać przez skórę, a następnie łączą się z białkami w organizmie, tworząc kompleksy immunologiczne. Właśnie te kompleksy są przyczyną reakcji alergicznej, ponieważ system odpornościowy osoby uczulonej traktuje je jako zagrożenie, co prowadzi do zapalnej odpowiedzi organizmu i pojawienia się zmian skórnych.
Rola histaminy w procesie alergicznym
Histamina to substancja, która pełni funkcję mediatora reakcji alergicznej. Oznacza to, że jest wydzielana w wyniku kontaktu z alergenem. Histamina znajduje się niemal we wszystkich tkankach organizmu. Jest magazynowana w nieczynnej formie przez komórki tuczne i bazofile. Działa w organizmie, pobudzając cztery receptory histaminowe H1, H2, H3 i H4. Receptory histaminowe znajdują się w ośrodkowym układzie nerwowym, drogach oddechowych, skórze, układzie pokarmowym oraz drogach moczowych.
Pobudzenie receptorów H1 ma kluczową rolę w przebiegu reakcji alergicznych. Powoduje:
- skurcz mięśni gładkich (np. skurcz oskrzeli występujący w astmie i reakcjach anafilaktycznych),
- rozszerzenie naczyń krwionośnych i wzrost ich przepuszczalności (skutkiem są obrzęki, bąble, krosty, zaczerwienienie skóry, a także spadek ciśnienia tętniczego),
- wzrost wydzielania gruczołów błon śluzowych w drogach oddechowych (pojawia się wydzielina z nosa, łzawienie),
- pobudzenie włókien nerwowych czuciowych (świąd, ból i kichanie).
Alergia to nadmierna reakcja układu immunologicznego na dany czynnik, który w normalnych warunkach nie jest szkodliwy. Po kontakcie alergenu z przeciwciałami dochodzi do gwałtownego uwolnienia histaminy z komórek tucznych i bazofili. Powoduje to objawy uczulenia lub nawet wstrząs anafilaktyczny.
Wśród schorzeń alergicznych, w których kluczową rolę odgrywa działanie histaminy, można wymienić:
- alergie wziewne (np. alergiczny nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek),
- alergie kontaktowe (np. uczulenie na kosmetyki, perfumy, nikiel),
- alergie pokarmowe (których objawem może być pokrzywka, atopowe zapalenie skóry),
- astma oskrzelowa,
- wstrząs anafilaktyczny.
Co na uczulenie skórne? Leczenie alergii skórnej
Leczenie alergii skórnej przeprowadzane jest przez dermatologa i opiera się przede wszystkim na skutecznym rozpoznaniu przyczyn dolegliwości. W procesie diagnozowania alergii skórnej wykorzystuje się różnorodne metody, w tym testy skórne punktowe, testy płatkowe oraz ocenę poziomu immunoglobulin E (IgE). Testy płatkowe są niezwykle pomocne, szczególnie w rozpoznawaniu kontaktowego zapalenia skóry.
W terapii alergii stosuje się leki przeciwhistaminowe, które dzielą się na dwie główne kategorie: leki przeciwhistaminowe I i II generacji. Leki pierwszej generacji, takie jak klemastyna czy hydroksyzyna, choć skuteczne w blokowaniu receptorów H1 histaminy, wykazują działanie nieselektywne, oddziałując również na inne receptory. Może to prowadzić do niepożądanych efektów ubocznych, w tym senności czy suchości w ustach. Z tego powodu, zaleca się obecnie stosowanie nowszych preparatów jak leki przeciwhistaminowe II generacji, które koncentrują się na blokowaniu receptorów H1, minimalizując przy tym ryzyko działań niepożądanych. Do tej grupy należą między innymi cetyryzyna, loratydyna czy feksofenadyna. Wybierając lek antyhistaminowy, należy uwzględnić indywidualne cechy pacjenta oraz potencjalne różnice w przenikaniu substancji czynnych do ośrodkowego układu nerwowego.
W objawowym leczeniu alergii skórnej często stosuje się preparaty miejscowe w formie maści lub żeli, które mogą zawierać składniki łagodzące świąd. W sytuacjach, gdy leczenie objawowe nie przynosi ulgi, dermatolog może zalecić krótkotrwałe stosowanie maści z glikokortykosteroidami. Nowoczesną alternatywą dla miejscowych glikokortykosteroidów są inhibitory kalcyneuryny, takie jak pimekrolimus czy takrolimus, które nie uszkadzają bariery naskórkowej i mogą być stosowane na delikatne partie skóry, na przykład na twarz czy dłonie. Są one obecnie często wybierane w leczeniu atopowego zapalenia skóry.