U nas zapłacisz kartą
Leki przeciwhistaminowe - Skuteczne Środki na Świąd Skóry
Rola histaminy w procesie alergicznym
Histamina to substancja, która pełni funkcję mediatora reakcji alergicznej. Oznacza to, że jest wydzielana w wyniku kontaktu z alergenem. Histamina znajduje się niemal we wszystkich tkankach organizmu. Jest magazynowana w nieczynnej formie przez komórki tuczne i bazofile. Działa w organizmie, pobudzając cztery receptory histaminowe H1, H2, H3 i H4. Receptory histaminowe znajdują się w ośrodkowym układzie nerwowym, drogach oddechowych, skórze, układzie pokarmowym oraz drogach moczowych.
Pobudzenie receptorów H1 ma kluczową rolę w przebiegu reakcji alergicznych. Powoduje:
- skurcz mięśni gładkich (np. skurcz oskrzeli występujący w astmie i reakcjach anafilaktycznych),
- rozszerzenie naczyń krwionośnych i wzrost ich przepuszczalności (skutkiem są obrzęki, bąble, krosty, zaczerwienienie skóry, a także spadek ciśnienia tętniczego),
- wzrost wydzielania gruczołów błon śluzowych w drogach oddechowych (pojawia się wydzielina z nosa, łzawienie),
- pobudzenie włókien nerwowych czuciowych (świąd, ból i kichanie).
Alergia to nadmierna reakcja układu immunologicznego na dany czynnik, który w normalnych warunkach nie jest szkodliwy. Po kontakcie alergenu z przeciwciałami dochodzi do gwałtownego uwolnienia histaminy z komórek tucznych i bazofili. Powoduje to objawy uczulenia lub nawet wstrząs anafilaktyczny.
Wśród schorzeń alergicznych, w których kluczową rolę odgrywa działanie histaminy, można wymienić:
- alergie wziewne (np. alergiczny nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek),
- alergie kontaktowe (np. uczulenie na kosmetyki, perfumy, nikiel),
- alergie pokarmowe (których objawem może być pokrzywka, atopowe zapalenie skóry),
- astma oskrzelowa,
- wstrząs anafilaktyczny.
Alergia skórna – co to jest?
Alergia skórna stanowi zespół charakterystycznych objawów pojawiających się na skórze w następstwie kontaktu z alergenem. Za mechanizm ten odpowiada nadwrażliwość układu immunologicznego, który wykazuje tendencję do nadreaktywnej odpowiedzi na określone bodźce zewnętrzne – w normalnych warunkach niepowodujące reakcji alergicznych u zdrowych ludzi. Schorzenia rozwijające się na tle alergicznym można podzielić na kilka grup.
Atopowe zapalenie skóry (AZS)
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to jedna z najczęstszych chorób alergicznych skóry. Jest to przewlekła dolegliwość dermatologiczna o charakterze zapalnym, która charakteryzuje się przebiegiem cyklicznym – okresy ustępowania objawów przeplatają się z fazami zaostrzeń. Podstawowe znaczenie w przypadku atopowego zapalenia skóry mają czynniki genetyczne, które odgrywają kluczową rolę. Zazwyczaj pierwsze symptomy atopowego zapalenia skóry ujawniają się w ciągu pierwszego roku życia dziecka, choć nie jest wykluczone ich pojawienie się również w późniejszym okresie.
Skóra pacjentów zmagających się z AZS wykazuje osłabienie naturalnych funkcji ochronnych i skłonność do nadmiernego wysychania. W konsekwencji nawet niewielkie oddziaływanie alergenów czy innych substancji drażniących może prowokować reakcje alergiczne. Co istotne, nawet w okresach, gdy nie obserwuje się zewnętrznych symptomów choroby, w głębszych warstwach skóry może trwać proces zapalny, który zwiększa ryzyko nagłego wystąpienia reakcji alergicznych.
Warto podkreślić, że atopowe zapalenie skóry jest schorzeniem dotykającym osoby z predyspozycjami do atopii, co oznacza, że często współwystępuje z innymi alergicznymi stanami, takimi jak alergie pokarmowe, wziewne, alergiczny nieżyt nosa czy astma.
Alergiczny wyprysk kontaktowy (ACD)
Alergiczny wyprysk kontaktowy, inaczej określany jako alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, to schorzenie, które dotyka osoby wrażliwe na określone alergeny. Do objawów dochodzi, gdy skóra tych osób nawiązuje kontakt z substancjami zwanymi haptenami. Są to małe cząsteczki, które mogą przenikać przez skórę, a następnie łączą się z białkami w organizmie, tworząc kompleksy immunologiczne. Właśnie te kompleksy są przyczyną reakcji alergicznej, ponieważ system odpornościowy osoby uczulonej traktuje je jako zagrożenie, co prowadzi do zapalnej odpowiedzi organizmu i pojawienia się zmian skórnych.
Objawy alergii skórnej
Najczęściej występujące objawy alergii skórnej to wysypka, która może przybierać zróżnicowaną formę w zależności od konkretnego typu schorzenia alergicznego dotykającego skórę. W przypadku alergicznego kontaktowego zapalenia skóry obserwujemy pojawienie się czerwonych grudek, które mogą wydzielać płyn. Te zmiany skórne pojawiają się w miejscu, gdzie doszło do kontaktu z alergenem i często towarzyszy im silny świąd. Zjawisko to jest powszechne wśród osób dorosłych.
Innym przykładem jest pokrzywka alergiczna, która charakteryzuje się występowaniem bąbli pokrzywkowych otoczonych zaczerwienieniem, przypominających reakcję na oparzenie pokrzywą. Bąble te mogą powodować swędzenie i uczucie pieczenia skóry, jednak zwykle znikają bez pozostawiania śladów. Często wyzwalane są przez alergeny pokarmowe lub te pochodzące od zwierząt.
Odczyn fotoalergiczny to kolejny rodzaj reakcji alergicznej, który objawia się rumieniem, grudkami lub pęcherzykami. Jest on wywołany przez reakcję na substancje takie jak kosmetyki, niektóre leki stosowane miejscowo lub doustnie, w połączeniu z ekspozycją na światło słoneczne. Objawy skórne mogą pojawić się zarówno natychmiast, jak i z opóźnieniem – od 24 do 48 godzin po ekspozycji.
Atopowe zapalenie skóry to stan, który często prowadzi do alergii skórnej, manifestującej się zmianami na twarzy, w zgięciach łokciowych i kolanowych, a także na dłoniach. Warto jednak zaznaczyć, że nie każda zmiana skórna, tak jak krostki, świąd czy zapalne grudki, musi być wynikiem alergii. Mogą one również sygnalizować inne schorzenia, w tym infekcje wirusowe czy bakteryjne, a także stany zapalne.
Podsumowując, wśród objawów związanych z występowaniem stanów chorobowych skóry wymienić należy przede wszystkim:
- intensywny świąd,
- pieczenie skóry,
- pojawienie się niebolesnych bąbli,
- czerwone plamy,
- krostki i grudki o barwie od białej do czerwonej,
- zaczerwienienie skóry,
- suchość i szorstkość naskórka,
- łuszczenie się skóry.
Leki przeciwhistaminowe pomogą na alergię. Jak działają?
Leki przeciwhistaminowe (leki antyhistaminowe) blokują aktywność histaminy, znosząc uciążliwe objawy alergii. Histamina jest jednym z aminokwasów względnie egzogennych, które mogą być wytwarzane przez organizm. To kluczowy mediator relacji uczuleniowej, który obecny jest także w pożywieniu.
Leki antyhistaminowe najczęściej stosowane są w przypadku alergii wziewnej oraz alergii kontaktowej. Łagodzą m.in. świąd, zaczerwienienie skóry, katar, kichanie, łzawienie oczu. Stosowanie leków przeciwhistaminowych powinno być zawsze konsultowane z lekarzem, jednak coraz częściej sięgamy po nie na własną rękę, co nie zawsze jest dobrą decyzją.
Leki przeciwhistaminowe I generacji
Hydroksyzyna czy clemastinum to najstarsza grupa leków przeciwalergicznych, która ze względu na szersze działanie i wpływ na różne receptory (dopaminergiczne, serotoninergiczne, muskarynowe) powoduje wiele działań niepożądanych. Należą do nich:
- senność,
- suchość w jamie ustnej,
- zaburzenia widzenia,
- osłabiony refleks,
- trudności w oddawaniu moczu,
- zwiększenie apetytu i w efekcie wzrost masy ciała.
Ze względu na to, że skutki uboczne tych leków utrzymują się długo, przy ich stosowaniu niewskazane jest prowadzenie samochodów. W związku z występowaniem tak wielu działań niepożądanych stosowanie leków przeciwhistaminowych I generacji jest według najnowszych zaleceń terapeutycznych zalecane jedynie w niektórych przypadkach, kiedy potrzebne jest szybkie ustąpienie objawów. Wyjątek stanowi hydroksyzyna, doskonale łagodząca świąd, która podana wieczorem zapewnia spokojny sen aż do rana.
